«Ο ΛΑΟΣ ΜΙΛΗΣΕ – αλλά δεν καταλάβαμε τι είπε» ήταν η δήλωση του Πάντι Ασνταουν, πρώην αρχηγού των Φιλελευθέρων Δημοκρατών, για το αινιγματικό αποτέλεσμα που έβγαλαν οι κάλπες στη Βρετανία. Η αποκρυπτογράφηση της βούλησης του βρετανικού λαού
γίνεται ακόμη πιο δύσκολη από το γεγονός ότι οι εκλογές της περασμένης Πέμπτης έφεραν το πιο «ιδιότροπο» δυνατό αποτέλεσμα: οι Συντηρητικοί του Ντέιβιντ Κάμερον ήρθαν πρώτοι αλλά χωρίς αυτοδυναμία, με δεύτερους τους Εργατικούς του πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν. Με τη δαμόκλειο σπάθη του χειρότερου σεναρίου να κρέμεται πάνω από το κεφάλι
τους, τα βρετανικά κόμματα παζαρεύουν, αφού οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώθηκαν. Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο; Να αποτύχει η κυβέρνηση, συνεργασίας ή μειοψηφίας, που θα σχηματιστεί και να προκηρυχθούν νέες εκλογές μέσα σε λίγους μήνες. Και μόνο στο άκουσμα του σεναρίου αυτού, το Σίτι, το οικονομικό κέντρο του Λονδίνου, τρέμει.
Στην περίπτωση νέων εκλογών οι οίκοι αξιολόγησης θα σπεύσουν να υποβαθμίσουν τη Βρετανία καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την οικονομική ανάκαμψή της. Σε κάθε περίπτωση όμως τα γραφεία στοιχημάτων δίνουν μία και πλέον πιθανότητα στις τρεις στο σενάριο της διενέργειας νέων εκλογών πριν από το τέλος του 2010. Αλλά και το σενάριο της κυβέρνησης μειοψηφίας, μάλλον των Συντηρητικών, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για χαμόγελα. Μια τέτοια κυβέρνηση θα προσπαθεί κάθε φορά να μαζεύει τις απαραίτητες ψήφους στη Βουλή για να περνάει ένα νομοσχέδιο, που σημαίνει τρία πράγματα: μεγάλες δυσκολίες στη νομοθετική διαδικασία, υποχωρήσεις στο περιεχόμενο των νομοσχεδίων και κυβερνητική αστάθεια.
Η Βρετανία βιώνει τη χειρότερη ύφεση από τη δεκαετία του ΄30. Τουλάχιστον 1,3 εκατ. άτομα έχουν απολυθεί από τις δουλειές τους και δεκάδες χιλιάδες έχουν χάσει τα σπίτια τους, εγκλωβισμένοι μεταξύ της ανεργίας και της πτώσης των τιμών των ακινήτων. Οποιο κόμμα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας είναι βέβαιο ότι θα πάρει επίπονα μέτρα για την αντιμετώπιση του ελλείμματος-ρεκόρ και δεν είναι τυχαίο ότι κανένα κόμμα δεν ήταν αρκετά σαφές προεκλογικά για τα μέτρα αυτά.
«Τα χρηματιστήρια καταβαραθρώνονται. Η Αθήνα είναι στις φλόγες. Τα όρνεα της αγοράς ομολόγων κάνουν κύκλους. Και τι ψηφίζει μία από τις πιο χρεωμένες μείζονες οικονομίες; Αδιέξοδο, αμφιταλάντευση και αναποφασιστικότητα.Οι βρετανικές εκλογές άφησαν τη χώρα σε χειρότερη θέση από ποτέ» έγραψε ένας αναλυτής του πρακτορείου οικονομικών ειδήσεων Βloomberg.
Η Ελλάδα «φόβητρο»
Υπό την σκιά της… Ελλάδας εξετάζουν οι Βρετανοί τις προοπτικές που τους περιμένουν την επομένη των εκλογών. Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι μήπως εισέλθει η χώρα σε μια παρατεταμένη περίοδο αστάθειας, όπου κανένα κόμμα δεν θα μπορεί να σχηματίσει ισχυρή κυβέρνηση. Σε αυτή την περίπτωση θα ενταθούν τα οικονομικά προβλήματα της Βρετανίας – το έλλειμμα της οποίας κινείται σε «ελληνικά επίπεδα» της τάξεως του 12%- και εκφράζονται φόβοι ότι θα βρεθεί στα όρια της χρεοκοπίας όπως οι εταίροι της από τη Νότια Ευρώπη. Γι΄ αυτό από τη στιγμή που έγινε σαφές ότι όχι μόνο κανένα κόμμα δεν σχηματίζει κυβέρνηση αλλά και ότι η αριθμητική της κάλπης προστάζει ευρύτερες (άρα δυσκολότερες) συνεργασίες από τις δικομματικές, ένα ερώτημα βρίσκεται στο στόμα όλων των Βρετανών: «Μήπως γίνουμε Ελλάδα;». Ποτέ στο παρελθόν – και μάλλον ούτε στο μέλλον- δεν είχαν γίνει τόσες αναφορές στη χώρα μας στη διάρκεια εκλογών τρίτης χώρας. Για την ιστορία, η απάντηση που δίνουν οι βρετανοί αναλυτές στο παραπάνω ερώτημα είναι η εξής: «Ισως δεν γίνουμε Ελλάδα, αλλά θα πλησιάσουμε πολύ την Ισπανία ή την Πορτογαλία». Ωστόσο το βρετανικό έλλειμμα «ενδεχομένως να ξεπεράσει ακόμη και το ελληνικό το 2011».
Το κακό προηγούμενο του 1974
Η τελευταία φορά που οι κάλπες έβγαλαν «μετέωρο κοινοβούλιο» στη Βρετανία ήταν το 1974.Είχε προηγηθεί μακρά απεργία των ανθρακωρύχων η οποία είχε προκαλέσει ενεργειακές ελλείψεις στη χώρα και περιορισμούς στη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος.Συνεπώς οι εκλογές του Φεβρουαρίου 1974 πραγματοποιήθηκαν υπό ασυνήθιστες συνθήκες.Το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα με αρχηγό τονΕντουαρντ Χιθέλαβε τις περισσότερες ψήφους πανεθνικά,οι οποίες όμως δεν του χάρισαν και τις περισσότερες έδρες.«Ποιος κυβερνάει τη Βρετανία;»είχε αναρωτηθεί τότε οΧιθ, για να λάβει την κυνική απάντηση:«Οχι πάντως εσύ». Τη χώρα άρχισε να κυβερνάει το Εργατικό Κόμμα με κυβέρνηση μειοψηφίας και πρωθυπουργό τονΧάρολντ Γουίλσον.
Η κυβέρνηση αυτή κατάφερε να διατηρηθεί στην εξουσία επί οκτώ μήνες.Στη διάρκεια αυτών των μηνών ο Γουίλσον είχε καθημερινά στον νου του την πιθανότητα ότι η κυβέρνησή του μπορεί να έπεφτε,και αυτό είχε βεβαίως αντίκτυπο στην ποιότητα της πολιτικής: τα μέτρα που παίρνονταν ήταν βραχυπρόθεσμα ενώ τα πάντα είχαν προεκλογική χροιά.Παράλληλα ο πληθωρισμός κάλπαζε,οι απεργίες παρέλυαν τη χώρα,ενώ ο βορειο-ιρλανδικός ΙRΑ πολλαπλασίασε τις βομβιστικές επιθέσεις.Τον Ιούλιο του 1974 ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ που οδήγησαν στη συνομολόγηση δανείου 4 δισ.δολαρίων προς το Λονδίνο.Τον Οκτώβριο του 1974 ο Γουίλσον προκήρυξε νέες εκλογές,τις οποίες κέρδισε με μικρή πλειοψηφία.
«Οι επόμενες μέρες θα δοκιμάσουν την ηγετική ικανότητα του αρχηγού των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών Νικ Κλεγκ», έγραψε ο Ντόναλντ Μακ Ιντάιαρ στον χθεσινό «Ιndependent». «Οσο και αν απογοητεύτηκαν από την επίδοσή τους στις εκλογές, η κοινοβουλευτική αριθμητική τούς παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν τη βρετανική πολιτική. Ο κ. Κλεγκ, βεβαίως, σωστά ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τους Συντηρητικούς. Ομως αν φθάσουν σε μια ημιεπίσημη κοινοβουλευτική συμφωνία- πόσω μάλλον σε κανονικό συνασπισμό- θα προκληθούν σοβαρές εντάσεις εντός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Αρκετά μέλη τους δεν μπήκαν στην πολιτική για να υποστηρίξουν μια Συντηρητική κυβέρνηση, συνεπώς υπάρχει κίνδυνος διάσπασης του κόμματος. Οι Εργατικοί είναι έτοιμοι να κάνουν μια προσφορά που δεν θα μπορούσαν να αρνηθούν οι Φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί. Ο κ. Κλεγκ μπορεί να εξασφαλίσει την υπόσχεση του Γκόρντον Μπράουνότι θα αποχωρήσει- αν όχι αμέσως τουλάχιστον με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Υπάρχουν πολύ λιγότερες ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στα δύο αυτά κόμματα από όσες ανάμεσα στους Φιλελεύθερους Δημοκρατικούς και τους Τόρις. Ενας συνασπισμός Εργατικών – Φιλελεύθερων Δημοκρατικών όχι μόνο θα αποτελέσει μια ιστορική ευκαιρία για να επιτευχθεί ο στόχος των δεύτερων για αλλαγή του εκλογικού νόμου αλλά και θα εδραιώσει το κόμμα τους στον προοδευτικό χώρο στον οποίο ανήκει».
