ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ των μισθών στον δημόσιο τομέα και των συντάξεων, η πτώση των τιμών θεωρείται απαραίτητη όχι μόνο για να αναπληρωθεί μέρος των χαμένων εισοδημάτων των μισθωτών, αλλά και για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα η κυβέρνηση, επιχειρηματολογώντας στις πιέσεις των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ για μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα, υποστήριξε με επιτυχία ότι
οι υψηλές τιμές στην Ελλάδα δεν συνδέονται με το κόστος εργασίας, αλλά με διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας όπως η έλλειψη ανταγωνισμού και οι ολιγοπωλιακές συνθήκες που χαρακτηρίζουν πολλές αγορές. Οσο κι αν φαίνεται παράδοξο με τον πληθωρισμό να τρέχει με 4,8% τον Απρίλιο και με 5% ως 6% τον Μάιο, σύμφωνα με τις υπάρχουσες προβλέψεις, η κυβέρνηση και ιδιαίτερα το υπουργείο Οικονομίας,
Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας θεωρούν ότι η μείωση των τιμών το επόμενο διάστημα είναι μονόδρομος για τους καταναλωτές. Εν αναμονή του νέου νομοσχεδίου για τον ανταγωνισμό, το οποίο θα επιχειρήσει να λύσει τα διαρθρωτικά προβλήματα, η κυβέρνηση επιχειρεί να καταλήξει σε «συμφωνίες κυρίων» με επιχειρηματίες και επιχειρηματικούς φορείς ώστε σε πρώτη φάση να μην περάσουν στους καταναλωτές
οι νέες αυξήσεις του ΦΠΑ- κατά 10%που τίθενται σε ισχύ από την 1η Ιουλίου. Παράλληλα, όπως υποστηρίζουν πηγές της αγοράς, από τον Σεπτέμβριο το «καλάθι της νοικοκυράς» θα κοστίζει φθηνότερα κατά 2% ως 3%. Από την άλλη πλευρά, η γενική γραμματεία Εμπορίου θέτει σε άμεση εφαρμογή το transfer pricing, δηλαδή τον έλεγχο των ενδοομιλικών συναλλαγών των πολυεθνικών επιχειρήσεων για τη διαμόρφωση των τιμών.
Με ένα συνολικό σχέδιο μείωσης των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών ευρύτατου φάσματος θα προσπαθήσει τις επόμενες ημέρες η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας να «εισαγάγει» την ελληνική αγορά στη φάση του αποπληθωρισμού. Και τούτο σε μια περίοδο εξαιρετικά δυσμενή και κρίσιμη, καθώς τα εισοδήματα των καταναλωτών έχουν μειωθεί, η έμμεση φορολογία έχει αυξηθεί εντυπωσιακά, ενώ ο πληθωρισμός βρίσκεται στο «στάδιο της απογείωσης».

Η υπουργός Οικονομίας κυρία Λούκα Κατσέλη και ο γενικός γραμματέας Εμπορίου κ. Στ. Κομνηνός προετοιμάζονται για περίοδο σκληρών διαπραγματεύσεων με δεκάδες επιχειρήσεις, πολυεθνικές και εγχώριες, εισαγωγικές, παραγωγικές και λιανεμπορικές, με στόχο τη μείωση των τιμών τουλάχιστον στα επίπεδα του πληθωρισμού, ο οποίος δεν θα αργήσει να «σπάσει το φράγμα» του 5%.

Εφικτή η μείωση
Σύμφωνα μάλιστα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις αρμόδιων πηγών, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εφικτή η μείωση των τιμών ακόμη και στα επίπεδα του 10%. Βεβαίως, η μείωση των τιμών και ο αποπληθωρισμός δεν μπορεί να επιτευχθεί με συμφωνίες κυρίων. Τέτοιου είδους μέτρα είναι καθαρά πυροσβεστικά. Για να διαμορφωθούν και να παραμείνουν οι τιμές σε χαμηλότερα επίπεδα, θα πρέπει να ενταθεί ο ανταγωνισμός και να εκλείψουν οι ολιγοπωλιακές συνθήκες που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες αγορές στην Ελλάδα, διαρθρωτικές αλλαγές που έχει αναλάβει να προωθήσει η κυβέρνηση στο πλαίσιο του πακέτου μέτρων που προβλέπεται στον μηχανισμό στήριξης. Ειδικότερα, την περασμένη Δευτέρα ο γενικός γραμματέας Εμπορίου απέστειλε σε 40 πολυεθνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά επιστολή με την οποία τους ζητεί να του αποστείλουν στοιχεία που να δικαιολογούν τις διαφορές που παρατηρούνται στις τιμές ομοειδών προϊόντων μεταξύ της ελληνικής και των άλλων ευρωπαϊκών αγορών. Τίθεται, έτσι, επί της ουσίας η εφαρμογή του transfer pricing, δηλαδή ο έλεγχος των ενδοομιλικών συναλλαγών. Πρόκειται για αγοραπωλησίες προϊόντων μεταξύ εταιρειών του ιδίου ομίλου με στόχο να αυξηθεί η τελική τιμή πώλησης.

Με τον τρόπο αυτόν πολλά καταναλωτικά προϊόντα ξένων πολυεθνικών ομίλων στην Ελλάδα πωλούνται ακριβότερα απ΄ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, γεγονός που στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων έχει συνδεθεί με το θέμα της ακρίβειας, εγείροντας πλήθος αντιδράσεων.

Ελεγχος τιμών

Η αντιμετώπιση αυτής της πρακτικής των πολυεθνικών έχει απασχολήσει και προηγούμενες κυβερνήσεις, πλην όμως τίποτε δεν έχει αλλάξει. Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν από περίπου δύο χρόνια, επί υπουργίας κ. Χρ. Φώλια, θεσπίστηκε ο έλεγχος των ενδοομιλικών συναλλαγών, χωρίς ωστόσο η σχετική νομοθεσία να τεθεί σε εφαρμογή. Ως πρόσφατα ο νόμος παρέμενε κενό γράμμα και η σημερινή κυβέρνηση επιχειρεί να τον εφαρμόσει.

Το μέτρο αυτό το έχουν συστήσει επανειλημμένως ο ΟΟΣΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση και εφαρμόζεται σε 45 χώρες παγκοσμίως, ενώ σε επίπεδο ΕΕ το έχουν εφαρμόσει ήδη 16 κράτη. Και τούτο διότι περίπου το 60% των εμπορικών συναλλαγών στα ανεπτυγμένα κράτη υπολογίζεται ότι πραγματοποιείται μεταξύ εταιρειών που ανήκουν στον ίδιο όμιλο εταιρειών.

Μάλιστα το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Οικονομίας απέκτησε το σύστημα «Αmadeus», το οποίο έχουν όλες οι αντίστοιχες Αρχές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με το οποίο είναι δυνατός ο έλεγχος της αξιοπιστίας των στοιχείων που υποβάλλουν οι πολυεθνικές εταιρείες στο υπουργείο, με τα οποία δικαιολογείται η διαμόρφωση των συγκεκριμένων τιμών, και μια ομάδα δέκα υπαλλήλων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου έχει εκπαιδευθεί από τον Σύνδεσμο Ορκωτών Ελεγκτών για να μπορεί να ελέγχει τις ενδοομιλικές συναλλαγές.

Εκτός από το transfer pricing, οι υψηλές τιμές αρκετών ελληνικών προϊόντων αποδίδονται στις παροχές που κάνουν οι επιχειρήσεις στις αλυσίδες των σουπερμάρκετ. Οι παροχές αυτές είναι υψηλές και σε έναν βαθμό αντισταθμίζουν τις χαμηλότερες παροχές που αποσπούν τα σουπερμάρκετ από τις πολυεθνικές εταιρείες.

Το υπουργείο Οικονομίας εκτιμά ότι κατ΄ αυτόν τον τρόπο πλήττεται η εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα που σ΄ αυτή την περίοδο βαίνει συνεχώς μειούμενη. Η κυβέρνηση μάλιστα δίνει έμφαση στην ενίσχυση της ελληνικής παραγωγής και του «made in Greece».

Ηαύξηση του ΦΠΑ
Σ΄ αυτό το πλαίσιο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας σκοπεύει να παρέμβει και να ανοίξει ένα πεδίο συζητήσεων με τους λιανεμπόρους, αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται ως αδιέξοδη διαδικασία.

Εκτός των παραπάνω όμως, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου σκοπεύει να προχωρήσει σε «σκληρές διαπραγματεύσεις» με επιχειρήσεις παραγωγής ή εισαγωγής προϊόντων, αλλά και με επιχειρήσεις που ανήκουν στον τομέα των υπηρεσιών, τον πιο προβληματικό τομέα της αγοράς. Επ΄ αυτού οι αρμόδιες διευθύνσεις της προετοιμάζουν τους ανάλογους φακέλους με όλα εκείνα τα στοιχεία που θα κάνουν δυνατή τη διαπραγμάτευση.

Από την άλλη πλευρά, η κατάσταση είναι εξαιρετικά πιεστική, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο υπαναχώρησης από την πλευρά του υπουργείου, δεδομένου ότι η τελευταία αύξηση της έμμεσης φορολογίας (νέα αύξηση του ΦΠΑ, των ειδικών φόρων κατανάλωσης των καυσίμων, των ποτών και του καπνού) αναμένεται να «απογειώσει» τον πληθωρισμό.