Σκηνές της Θεσσαλονίκης των ετών 1915-1917 παρουσιάζονται σε ένα λεύκωμα με 198 σπάνιες φωτογραφίες από τη Φωτογραφική Υπηρεσία του Γαλλικού Επιτελείου της Στρατιάς της Ανατολής, προϊόν της απόβασης των δυνάμεων της «Τριπλής Συνεννόησης» στην πόλη το φθινόπωρο του 1915.
Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες αποτυπώνουν σκηνές έντονου ρεαλισμού από τη ζωή της πόλης, τα τείχη, τα δημόσια κτίρια, ναούς, τζαμιά, γέφυρες, κρήνες, αλλά και από περιοχές όπου κυκλοφορούσε το πολύχρωμο μωσαϊκό ανθρώπων και εθνικοτήτων της Θεσσαλονίκης: η εβραϊκή συνοικία, ο τσιγγάνικος καταυλισμός, η αγορά με τους πραματευτάδες και τους τεχνίτες, τους τσαγκάρηδες, τους γαλατάδες.
Μαρτυρίες για τη Θεσσαλονίκη του πολέμου αποτελούν οι εικόνες των βούλγαρων αιχμαλώτων στην αποβάθρα της πόλης, των ρώσων αξιωματικών και των σερβικών ενισχυτικών στρατευμάτων, τα συντρίμμια του αεροσκάφους Ζέπελιν όπως απαθανατίζονται στην αποβάθρα της Θεσσαλονίκης, ο στρατηγός Σαράιγ σε επιθεώρηση στρατευμάτων, η άφιξη του Εσάτ πασά στην πόλη, τα στρατιωτικά τμήματα που παρατάσσονται για την υποδοχή του Βενιζέλου.
Δεν λείπουν οι εικόνες από το μέτωπο: πεδία μαχών, μια πυροβολαρχία που διασχίζει αγροτικούς συνοικισμούς, πυροβόλα καμουφλαρισμένα σε χιονισμένα βουνά, μονάδες πεζικού που στρατοπεδεύουν, σκηνές από στρατιωτικά μαγειρεία και ιατρεία, ένας βούλγαρος κατάσκοπος που οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα, βοϊδάμαξες που διασχίζουν τα λασπωμένα νερά του Αξιού, αυτοκινητοπομπές και στρατιώτες που προσπαθούν να ξεχώσουν αυτοκίνητα από χαντάκια. Αλλά και εικόνες της καθημερινής ζωής: η χιονισμένη Φλώρινα, ένα χωριό στη Βέροια, μια βάρκα στην ακτή της Ουρανούπολης, ένας ψαράς στο Αγιον Ορος…
Εντυπωσιακές είναι οι σκηνές από τη μεγάλη πυρκαϊά της Θεσσαλονίκης της 18ης Αυγούστου του 1917, το συνωστισμένο πλήθος στο καπνισμένο λιμάνι, τα αποκαΐδια στο κατεστραμμένο κέντρο, τον καμένο Αγιο Δημήτριο.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από τη συλλογή του Βύρωνα Μήτου . Το λεύκωμα προλογίζει ο σερ Μάικλ Λουέλιν-Σμιθ, πρώην πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα και ιστορικός, ο οποίος παραθέτει μια μαρτυρία για την εποχή από το ημερολόγιο εξαδέλφης του που βρέθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης ως εθελόντρια νοσοκόμα και μετέφερε μια ζωντανή εικόνα του στρατοπέδου: «Δεν έχω λόγια να περιγράψω τον ενθουσιασμό που μας προκάλεσε το πολύχρωμο πλήθος που συναντήσαμε- Ρώσοι,Γάλλοι,Σέρβοι, Ιταλοί με τις στολές τους, πεζικό, Αlpini και Βersaglieri με τα μαύρα φτερωτά καπέλα, Ελληνες με φουστανέλες, Τούρκοι, εβραίοι με μεσαιωνικές γκαμπαρντίνες,χωρικοί με παραδοσιακές στολές απ΄ όλα τα βαλκανικά κράτη…».
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
η Το λεύκωμα «Η Θεσσαλονίκη και το Μακεδονικό Μέτωπο», με φωτογραφίες από τη συλλογή του Βύρωνα Μήτου και πρόλογο του Μάικλ Λουέλιν-Σμιθ, εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2009 από τις εκδόσεις Ποταμός η Σελ. 226, τιμή 36 ευρώ
