Με τις πληθωρικά αστείες αναφορές του για τη ζωή και τον θάνατο το θεατρικό έργο «Loot» του Τζο Ορτον,που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1966 στην Αγγλία και δύο χρόνια αργότερα ανέβηκε με επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ, δεν άργησε να κερδίσει τον χαρακτηρισμό του«φροϋδικού εφιάλτη».Στη Βρετανία έντυπα κύρους όπως ο «Οbserver» και οι «Sunday Τimes» ανταποκρίθηκαν με ύμνους στις περιπέτειες του Ντένις και του Χαλ, των δύο νεαρών βρετανών κακοποιών που προσπαθούν να κρύψουν τα λάφυρα της τελευταίας ληστείας τους (στη βρετανική αργκό «loot» σημαίνει λάφυρα). Η επίθεση που ασκεί ο συγγραφέας εναντίον δύο βασικών στοιχείων του βρετανικού τρόπου ζωής, δηλαδή εναντίον του σεβασμού για τους νεκρούς και της εμπιστοσύνης προς το έργο της Αστυνομίας, δικαίως προκάλεσε ενθουσιασμό.«Είναι ο Οσκαρ Γουάιλντ του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους και του υποκριτικού καθωσπρεπισμού του»ανέφερε τότε ο «Οbser- ver», την ώρα που οι «Τimes» επεσήμαναν ότι«το έργο του Ορτον είναι μια αποθέωση του κακόγουστου αστείου».(Το «Loot» παρουσιάζεται από την ομάδα Νostalghia στον πολυχώρο Sixdogs στο Μοναστηράκι.)
Από το 1964, όταν παρουσίασε το πρώτο θεατρικό έργο του «Τα γούστα του κυρίου Σλόαν» («Εntertaining Μr. Sloane»), o Τζο Ορτον κατάφερε πιο επιτυχημένα από κάθε άλλον συμπατριώτη του συγγραφέα να συνδέσει το όνομά του με τον όρο «μαύρη κωμωδία». Σύντομα κατάφερε να καθιερωθεί στην αφρόκρεμα των μεγαλύτερων εκπροσώπων της φάρσας του 20ού αιώνα. Ωστόσο η ζωή του ιδίου του Τζο Ορτον, που γεννήθηκε ως Τζον Κίνγκσλεϊ Ορτον στο Λέστερ της Αγγλίας την 1η Ιανουαρίου 1933, κάθε άλλο παρά σχέση με το χιούμορ είχε.
Η προκλητική συμπεριφορά του ανοιχτά ομοφυλόφιλου Ορτον- σε μια εποχή που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η ομοφυλοφιλία εθεωρείτο έγκλημα- του δημιούργησε σοβαρά εμπόδια προτού κερδίσει τον τίτλο του ανερχόμενου αστεριού μιας εναλλακτικής βρετανικής διανόησης (ως «οργισμένο νιάτο» καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση για καταστροφή βιβλίων). Από το 1945 ως το 1947 πήγε στο Κολέγιο Κλαρκ και μερικά χρόνια αργότερα βρέθηκε στη Royal Αcademy of Dramatic Αrts του Λονδίνου χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις πάνω στο δράμα. Στη RΑDΑ ο Ορτον γνώρισε το πρόσωπο που επρόκειτο να παίξει τον σημαντικότερο (και τον τραγικότερο) ρόλο στη ζωή του: τον κατά επτά χρόνια μεγαλύτερό του ηθοποιό και συγγραφέαΚένεθ Χάλιγουελ.Ο Χάλιγουελ βοήθησε πολύ τον Ορτον, κυρίως στο να ξεπεράσει την ανεπάρκειά του. Θα γινόταν ο φίλος, ο μέντορας, ο εραστής αλλά εν τέλει και ο δολοφόνος του. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι λιγότερο από έναν μήνα πριν από τη δολοφονία του ο Τζο Ορτον είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ότι ευχόταν να πεθάνει στην ακμή του. Ζωή στα άκρα
Με το πνεύμα, το ταλέντο αλλά και την προκλητική συμπεριφορά του ο Ορτον σύντομα υποσκέλισε τον Χάλιγουελ, ο οποίος, μη αντέχοντας τον παραμερισμό του από τη μεγάλη επιτυχία του συντρόφου του, τον δολοφόνησε τον Αύγουστο του 1967 στο σπίτι τους στο Λονδίνο, δίνοντας στη συνέχεια τέλος στη ζωή του. Ο Ορτον ενδιαφερόταν για μια ζωή στα άκρα. Τον διασκέδαζε η ιδέα του κινδύνου και αναζητούσε ωμό σεξ σε δημόσια ουρητήρια και χαμάμ. Ο Χάλιγουελ, από την άλλη πλευρά, ήθελε μια ήσυχη ζωή στο σπίτι και ως συγγραφέας δεν είχε το εκτόπισμα του συντρόφου του. Η μεγάλη επιτυχία του «Κυρίου Σλόαν» αλλά και το γεγονός ότι το «Loot» κέρδισε το πολυπόθητο βραβείο καλύτερου θεατρικού έργου από την εφημερίδα «Εvening Standard» κλιμάκωσαν τη ζήλια του Χάλιγουελ. Μάλιστα σημαντικό ρόλο για το χάσιμο του ελέγχου του Χάλιγουελ θα πρέπει να έπαιξε μια ταινία με τους Βeatles της οποίας το σενάριο είχε ανατεθεί στον Ορτον. Ιδέα του Χάλιγουελ για τον τίτλο της ταινίας (που δεν γυρίστηκε ποτέ) ήταν το «Ρrick up your ears», ένα λογοπαίγνιο με σεξουαλικά υπονοούμενα, αφού prick σημαίνει επίσης πέος, ενώ αναγραμματισμένο το ears (αφτιά) μπορεί να διαβαστεί ως arse (πισινά). «Ο τίτλος παραείναι καλός για να σπαταληθεί σε μια ταινία»είχε πει ο Ορτον στον Χάλιγουελ ακυρώνοντάς τον για μία ακόμη φορά.
Στον κινηματογράφο
Η βιογραφία του ΤΖΟ ΟΡΤΟΝ από τον Τζον Λαρ εκδόθηκε το 1978 και είχε τίτλοΡrick up your ears.Το βιβλίο κέρδισε αμέσως την προσοχή καθώς συγγραφείς όπως οΤρούμαν Καπότεκαι ο νομπελίστας Πάτρικ Γουάιτ την αποκάλεσαν «βιβλίο της χρονιάς».Μία δεκαετία περίπου αργότερα και ενώ ο Λαρ είχε επίσης εκδώσει ταΗμερολόγια του Ορτον (Τhe Οrton diaries),ο βρετανός σκηνοθέτης Στίβεν Φρίαρς παρουσίασε την κινηματογραφική διασκευή τού «Τεντώστε τ΄ αφτιά σας»,που παραμένει μία από τις καλύτερες ταινίες της καριέρας του.Στην ταινία ο Γκάρι Ολντμαν (σε έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς ρόλους της φιλμογραφίας του) υποδύεται τον Ορτον δίπλα στον Αλφρεντ Μολίνα (Χάλιγουελ) και τη Βανέσα Ρέντγκρειβ ως Πέγκι Ράμσεϊ,ως τη δυναμική ατζέντισσα που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της σχέσης του τραγικού ομοφυλοφιλικού ζεύγους.
Οσο για το «Loot»,εκτός από το θέατρο,είχε και μια κινηματογραφική εκδοχή: η ταινία που ακολούθησε τη θεατρική επιτυχία γυρίστηκε από τον Σίλβιο Ναριζάνο το 1970 με πρωταγωνιστές τον Χάιγουελ Μπένετ (Ντένις),τον Ρόι Χόλντερ (Χαλ) και τον Ρίτσαρντ Ατένμπορο στον ρόλο του αστυνομικού επιθεωρητή.Ωστόσο,μετά την προβολή της στο Φεστιβάλ Καννών,η ταινία δεν είχε αξιόλογη εμπορική καριέρα στις αίθουσες.
