Τεράστια προσκόμματα στις προσπάθειες του Χοσέ Λουίς Θαπατέρο να βάλει σε τάξη τα δημοσιονομικά της κυβέρνησής του και να αποτρέψει το ενδεχόμενο να γίνει η Ισπανία μια «δεύτερη Ελλάδα» στη ζώνη του ευρώ θέτουν οι περιφερειακές αρχές της χώρας. Ο ισπανός πρωθυπουργός πασχίζει να μειώσει το τρίτο υψηλότερο ως ποσοστό του ΑΕΠ δημοσιονομικό έλλειμμα της ευρωζώνης.
Αλλά οι τοπικοί άρχοντες αντιμετωπίζουν τη λαϊκή ετυμηγορία την επόμενη χρονιά. Και ως εκ τούτου αντιδρούν σθεναρά σε κάθε προσπάθεια περικοπής των κονδυλίων που διαχειρίζονται.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι η Ισπανία ίσως χρειαστεί να προχωρήσει σε πιο δραστικές περικοπές των δαπανών για να πετύχει τους στόχους τους οποίους έχει θέσει. Το περιθώριο χειρισμών της κυβέρνησης Θαπατέρο προς την κατεύθυνση αυτή περιορίζεται δραστικά από τις 17 περιφέρειες που ελέγχουν το 37% του συνόλου των δημοσίων δαπανών στη χώρα.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα της ισπανικής κυβέρνησης «έκλεισε» το 2009 στο 11,4% του ΑΕΠ. Πρόκειται για ένα ποσοστό που ελάχιστα υπολείπεται από το ελληνικό. Γι΄ αυτό και οι επενδυτές ίσως σκεφτούν να βάλουν τα ισπανικά ομόλογα στο ίδιο συρτάρι με τα ελληνικά. «Οι πιέσεις από τη Μαδρίτη προς την περιφέρεια άρχισαν, αλλά θα υπάρξει αντίσταση» δήλωσε ο Ανχέλ ντε λα Φουέντε του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάλυσης της Βαρκελώνης. Πρόσθεσε όμως ότι η ελληνική κρίση αποτελεί ένα «χρήσιμο φόβητρο» και για τις περιφερειακές αρχές, αφού δείχνει τι θα μπορούσε να συμβεί στην Ισπανία αν δεν θέσει σε τάξη τα δημοσιονομικά της.
Ο Θαπατέρο έχει δεσμευθεί να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας κάτω από το όριο 3% που υπαγορεύει το Σύμφωνο Σταθερότητας το 2013. Αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε την Τετάρτη ότι οι προβλέψεις της ισπανικής κυβέρνησης- όπως άλλωστε και οι δημοσιονομικές προβλέψεις και άλλων κρατών της ευρωζώνης, μεταξύ αυτών και της Γερμανίας και της Γαλλίας και της Ιταλίας- είναι υπεραισιόδοξες. Καθώς η κυβέρνηση της Μαδρίτης εκτιμά ότι περισσότερο από το ήμισυ του ελλείμματος του 2011- που προϋπολογίζεται να περιοριστεί στο 7,5% του ΑΕΠ- θα αντιστοιχεί στις περιφέρειες της χώρας, η υπουργός Οικονομικών Ελενα Σαλγάδο ετοιμάζεται εντός του Μαρτίου να εκδράμει στην επαρχία με στόχο να πετύχει εκεί όπου απέτυχε τον περασμένο Δεκέμβριο ο Θαπατέρο: να υπογράψει με τους τοπικούς άρχοντες μια συμφωνία η οποία θα επιτρέπει στην κεντρική κυβέρνηση να εφαρμόσει τα υπεσχημένα στις Βρυξέλλες.
Τ ο εγχείρημα της δημοσιονομικής εξυγίανσης της Ισπανίας δεν είναι εύκολο. Η χώρα έχει ένα ΑΕΠ τετραπλάσιο του ελληνικού, έχει όμως και μια ανεργία σχεδόν διπλάσια- 18,8% του συνολικού εργατικού δυναμικούπου είναι η υψηλότερη στη ζώνη του ευρώ. Οι επενδυτές έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν την ανησυχία τους για το μέλλον της ισπανικής οικονομίας. Το spread των 10ετών ισπανικών ομολόγων είναι βεβαίως εξαιρετικά χαμηλό (77 μονάδες βάσης χθες) συγκριτικά με το spread των αντίστοιχων ελληνικών (311 μονάδες βάσης). Εχει όμως σχεδόν διπλασιαστεί συγκριτικά με τα επίπεδα όπου βρισκόταν προ διετίας. «Είναι σαφές ότι η κρίση στην Ελλάδα επηρεάζει την Ισπανία. Αυξάνει τις πιέσεις προς τη Μαδρίτη να συμμαζέψει τους λογαριασμούς της. Διότι κανείς δεν θέλει να γίνει Ελλάδα…» δήλωσε ο Ολαφ Πενίνγκα που διαχειρίζεται περί τα 140 δισ. ευρώ για λογαριασμό του Robeco Group στο Ρότερνταμ.
Οι τοπικές κυβερνήσεις ελέγχουν τις δαπάνες για την Υγεία και την Παιδεία.
Και κάθε περικοπή των κονδυλίων στους ευαίσθητους κοινωνικά αυτούς τομείς θα περιορίσει τις ελπίδες που θρέφουν οι τοπικοί άρχοντες για την πολιτική επιβίωσή τους. Ο Θαπατέρο δεν έχει βεβαίως πρόβλημα μόνο με το σκέλος των δαπανών. Εχει και με το σκέλος των εσόδων, καθώς το αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Κόμμα αντιτίθεται σθεναρά στην πρόθεση της κυβέρνησης να αυξήσει τον συντελεστή φορολόγησης των πωλήσεων από το 16% στο 18%.
