Oι Αμερικανοί μπορεί να είναι κατηφείς για την πολιτική τους κατάσταση, αλλά γίνονται όλο και πιο αισιόδοξοι για την οικονομική τους κατάσταση. Ο θόρυβος που προκαλεί η πολιτική διαμάχη που έχει ξεσπάσει στην Ουάσιγκτον καλύπτει τα μηνύματα που έρχονται από την οικονομική ενδοχώρα. Οσα ακούγονται είναι ως επί το πλείστον αρνητικά και αντιμετωπίζονται μέσα από το πολιτικό πρίσμα.
Βγάζει καλό τίτλο στις εφημερίδες αν γράψουν ότι η απασχόληση δεν ανταποκρίθηκε στην αύξηση της παραγωγής και είναι εντυπωσιακές οι φωτογραφίες από τα ερημωμένα σπίτια σε εγκαταλειμμένες οικιστικές περιοχές. Οι θετικές ιστορίες που προβάλλονται, η πιο φανερή από τις οποίες είναι η άνοδος των τιμών των μετοχών, απλώς κάνουν τα πράγματα χειρότερα, αφού οδηγούν πολλούς να σκεφθούν ότι οι λίγοι της Γουόλ Στριτ βάζουν και πάλι στην τσέπη τα χρήματα των φορολογουμένων.
Αλλά αν κοιτάξουμε λίγο πιο βαθιά, θα δούμε ότι η αμερικανική συλλογική αυτοπεποίθηση επιστρέφει: είναι μια αίσθηση αισιοδοξίας εντελώς απούσα από την επικρατούσα διάθεση στην Ευρώπη και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εντελώς ξαφνικά, οι φόβοι μιας οικονομικής κατάρρευσης έχουν εξατμιστεί. Η Αμερική, ή τουλάχιστον η Αμερική των Επιχειρήσεων, επιστρέφει. Γιατί;
Μέρος της απάντησης είναι η ανάκαμψη στις οικονομικές αγορές. Οι αγορές αντικατοπτρίζουν την επικρατούσα διάθεση και βοηθούν στη διαμόρφωσή της. Αν η βιομηχανία των υπηρεσιών του χρήματος είναι κερδοφόρα, τότε καθίσταται ευκολότερο για την υπόλοιπη βιομηχανία, την «πραγματική» βιομηχανία θα λέγαμε, να αποσπάσει επενδυτικά κεφάλαια, να εξετάσει πιθανές εξαγορές και να ξανακάνει σχέδια για το μέλλον.
Πριν από μόλις έξι μήνες ετίθετο ακόμη και θέμα επιβίωσης των επιχειρήσεων. Αυτό αποτελεί πλέον παρελθόν.
Το δολάριο βοήθησε επίσης, όχι από την άποψη πως ένα ισχυρό νόμισμα είναι καλό για τις επιχειρήσεις, αλλά περισσότερο επειδή δείχνει πως όποια και αν είναι τα προβλήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, τουλάχιστον το νόμισμα δεν υποχωρεί υπό το βάρος των ανησυχιών που εκφράζονται για το ευρώ και τη στερλίνα. Λογικά η Καλιφόρνια ίσως είναι σε ακόμη μεγαλύτερη οικονομική κρίση απ΄ ό,τι η Ελλάδα και σε κάποιον βαθμό πολύ σύντομα η χώρα θα πρέπει να παρουσιάσει αξιόπιστα σχέδια αντιμετώπισης του ομοσπονδιακού χρέους. Αλλά προς το παρόν, το δολάριο τουλάχιστον παραμένει ασφαλές νόμισμα, και με αυτήν την αίσθηση μεταφέρει το μήνυμα πως οι ΗΠΑ είναι χώρα ασφαλής για τις καταθέσεις όλου του πλανήτη.
Υπάρχουν άλλα, πιο συγκεκριμένα παραδείγματα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Πάρτε τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Προ έξι μηνών η General Μotors αναζητούσε απελπισμένα την υποστήριξη των ομοσπονδιακών αρχών και ήταν έτοιμη να πουλήσει οτιδήποτε θα της απέφερε μετρητά. Ετσι διαπραγματευόταν την πώληση της ευρωπαϊκής θυγατρικής της, της Οpel, όπως και της βρετανικής Vauxhall.
Τώρα η νέα διεύθυνση αισθάνεται αρκετά ασφαλής. Λέει ότι έχει στα χέρια της μια καλή επιχείρηση και ότι δεν έχει τελικά ανάγκη να την πουλήσει. Η Τoyota, η κυριότερη ανταγωνίστρια εταιρεία, έχει- αντιθέτως – πληγεί από τον ελλιπή ποιοτικό έλεγχο που γινόταν στα οχήματά της και οι εφημερίδες είναι γεμάτες με φωτογραφίες των διευθυντικών στελεχών της που κρύβουν το κεφάλι από ντροπή.
Υπάρχει εδώ ένα γενικότερο θέμα. Είναι πράγματι αλήθεια πως μέχρι στιγμής η ανάκαμψη της οικονομίας των Ηνωμένων Πολιτειών γίνεται δίχως να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Ακόμη χειρότερα, όλες οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν κατά την τελευταία οικονομική άνθηση εξαφανίστηκαν. Η φωτεινή πλευρά όμως είναι ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις αύξησαν την παραγωγή τους. Καθώς η ζήτηση επανέρχεται, αυξάνουν την παραγωγή τους χρησιμοποιώντας το προσωπικό που διαθέτουν. Αυτό που είναι άσχημο για την αγορά εργασίας, για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ζητούν εργασία, είναι καλό για τις επιχειρήσεις.
Η χώρα αρχίζει επίσης να κρυφοκοιτάζει την πιθανότητα να μην εξαρτάται πια τόσο πολύ από την εισαγόμενη ενέργεια. Η αμερικανική αισιοδοξία έχει τροφοδοτηθεί, αν αυτή είναι η σωστή λέξη, από τα τεχνολογικά επιτεύγματα που ενδεχομένως να καταστήσουν εφικτή τη μαζική εξαγωγή των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, που βρίσκονται παγιδευμένα στα έγκατα της γης, με λογικό κόστος.
Βέβαια είναι δύσκολο να καταστούν αυτάρκεις σε πετρέλαιο οι ΗΠΑ, αλλά προσθέτοντας τα αποθέματα του Καναδά, θα μπορούσατε να δείτε τη Βόρεια Αμερική, ως σύνολο, να βρίσκεται κοντά στην ενεργειακή ανεξαρτησία.
Ο,τι και αν συμβαίνει στην αμερικανική πολιτική ζωή, η επιχειρηματική κοινότητα σηκώνεται πάλι στα πόδια της και εμφανίζεται και πάλι ισχυρή, παρά το χτύπημα που δέχθηκε. Αναμφίβολα αυτή θα είναι άλλη μια δύσκολη δεκαετία για τις ΗΠΑ, αλλά δεν θα είναι εύκολη για κανέναν άλλον, και η αμερικανική οικονομία ενδεχομένως να τα πάει πολύ καλύτερα απ΄ όσο περιμένουν μερικοί.
