«Δεν πληρώνετε, δεν θα έχετε» δηλώνουν ο ένας μετά τον άλλον οι διεθνείς μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι επιστημονικών περιοδικών, οι οποίοι «κόβουν» τα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από τις «τράπεζες» πληροφοριών τους. Το ελληνικό κράτος, σε περίοδο οικονομικής κρίσης, χρωστά το αστρονομικό ποσό των 33 εκατ. ευρώ, με το οποίο πρέπει να καλυφθούν για τα έτη 2009 και 2010 οι συνδρομές στα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία αποτελούν την «ανάσα» για τους χιλιάδες φοιτητές, διδάσκοντες και ερευνητές της χώρας. Η Ελλάδα χάνει έτσι την πρόσβαση σε 12.000 τίτλους επιστημονικών περιοδικών.
Το υπουργείο Παιδείας έχει εντάξει εφέτος το ποσό στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεών του. Το υπουργείο Οικονομίας όμως δεν το έχει εγκρίνει ακόμη. Καθώς η διαδικασία μάλλον καθυστερεί και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που διανέμουν παγκοσμίως τους επιστημονικούς τίτλους δεν μπορούν να περιμένουν, οι έλληνες «κακοπληρωτές» μένουν εκτός διανομής για το επόμενο χρονικό διάστημα. Συναγερμός έχει ξεσπάσει στα πανεπιστήμια, καθώς χθες ήταν η τελευταία ημέρα διανομής επιστημονικών τίτλων στην Ελλάδα από τον Εlsevier, έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές των πληροφοριών επιστήμης και υγείας παγκοσμίως, ο οποίος και δημοσιεύει περίπου 250.000 άρθρα τον χρόνο σε 2.000 περιοδικά. Τα πανεπιστήμια, αλλά και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιβλιοθηκών, είχαν προειδοποιήσει το κράτος εγκαίρως. Οι επιστημονικές συνδρομές σε διεθνούς εκδοτικούς οίκους χρηματοδοτούνταν τα προηγούμενα χρόνια από κοινοτικά κονδύλια, καθώς θεωρούνταν για τη χώρα μας στόχος αναπτυξιακός. Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν ενέκρινε όμως την ένταξη του κονδυλίου για τις ηλεκτρονικές επιστημονικές βιβλιοθήκες και στο τέταρτο κοινοτικό «πακέτο» κονδυλίων (ΕΣΠΑ), καθώς για την Ελλάδα αποτελεί πλέον έξοδο λειτουργικό και όχι αναπτυξιακό και θα έπρεπε να έχει προβλεφθεί η ένταξή του στο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεών του.
Ειδικά για την περίπτωση του Εlsevier η χώρα μας χρωστά τους πρώτους μήνες του 2010 περίπου 5 εκατ. ευρώ. Συνολικά για τα έτη 2009 και 2010 όμως το χρέος μας σε όλους τους εκδοτικούς οίκους με τους οποίους συνεργαζόμαστε εκτινάσσεται στα 33 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για 21 εκδοτικούς οίκους που διαχειρίζονται και διανέμουν 12.000 τίτλους επιστημονικών περιοδικών παγκοσμίως.
Παραίτηση πρύτανη
Ηδη ο πρύτανης του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων των ΑΕΙ κ. Α. Τρούμπης παραιτήθηκε χθες σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το θέμα. Η παραίτηση του κ. Τρούμπη υποβλήθηκε « ως ύστατη έκκληση προς την ελληνική πολιτεία, προς αντιμετώπιση του μείζονος θέματος απαγόρευσης πρόσβασης των ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων στις διεθνείς βιβλιοθήκες, λόγω αδυναμίας ή αδιαφορίας του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί στην πληρωμή των συνδρομών σε αυτές ». « Η βία κατά και εντός των πανεπιστημίων δεν εκφράζεται μόνο διά της “χειροδικίας”, ως τούτο προβάλλεται διαρκώς:κατά ιδιαιτέρως πιο κρίσιμο τρόπο, εκφράζεται διά της συνεχούς, άμεσης και έμμεσης, απαξίωσής τους » δηλώνει ο κ. Τρούμπης. Και καταλήγει λέγοντας ότι αδυνατεί να αποδεχθεί «την επιστροφή του ελληνικού δημόσιου Πανεπιστημίου στη “λίθινη” εποχή λόγω της αδυναμίας της δημόσιας διοίκησης να ανταποκριθεί στο έργο της ».
« Και πάλι το υπουργείο Παιδείας προτείνει και το υπουργείο Οικονομίας αποφασίζει και ενδεχομένως δεν μπορεί » δηλώνει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου των Αθηνών κ. Δ. Ασημακόπουλος μιλώντας στο «Βήμα». « Ετσι χάσαμε μία ακόμη γιγαντιαία συνδρομή που αχρηστεύει τα περισσότερα επιστημονικά περιοδικά των θετικών επιστημών. Εμείς στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τη δαπάνη που μας αναλογεί αν στο τέλος το υπουργείο Παιδείας δηλώσει αδυναμία εκ μέρους της κυβέρνησης. Το βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει Πανεπιστήμιο, ιδιαίτερα σήμερα όπου υπάρχουν ευρωπαϊκού επιπέδου υποδομές βιβλιοθηκών όπως εκείνη της Σχολής Θετικών Επιστημών, που να αφεθεί ανενεργό χωρίς ηλεκτρονική διασύνδεση με τον έξω κόσμο ».
« Αποτελεί όνειδος για την πολιτεία να αφήνει έτσι τα πανεπιστήμια να μαραζώνουν » δηλώνει από την πλευρά του ο πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Κ. Μουτζούρης. « Το θέμα αυτό αποτελεί διαχρονικό αίτημά μας και δεν έχει ως σήμερα επιλυθεί. Είναι ντροπή…».
Πλήγμα για καθηγητές και φοιτητές
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΟΥΚΟΥΤΣΑΚΗ
Επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
«Μέσω Google»
Το πρόγραμμα των ηλεκτρονικών βιβλιοθηκών δεν ήταν ποτέ η πολυτέλειά μας στα πανεπιστήμια, αλλά η ανάγκη μας ήταν όρος εκ των ων ουκ άνευ για να μη σπάσουμε τα μούτρα μας στη δική μας αξιολόγηση, αυτή που κάνουμε με ακαδημαϊκούς όρους και που δεν σηκώνει προσχήματα αποτελεσματικότητας. Η διακοπή της πρόσβασης δεν δυσκολεύει απλώς, εμποδίζει τη συνέχιση της εργασίας μας, γυρίζοντας τα πανεπιστήμια πολλά χρόνια πίσω. Το θέμα ήταν γνωστό εδώ και πολύ καιρό και παρά τα διαβήματα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιβλιοθηκών τα αρμόδια υπουργεία μετέθεταν συνεχώς τη λύση στο μέλλον, για να καταλήξουμε στη συνήθη απάντηση της έλλειψης χρημάτων. Εν τω μεταξύ, φοιτητές, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες και διδάσκοντες βλέπουμε να διαφαίνεται η λύση της αναζήτησης επιστημονικής βιβλιογραφίας μέσω Google!
ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ ΒΑΛΑΝΤΗΣ
Φοιτητής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ
«Πάνε πίσω εργασίες»
Εχουμε τεράστιο πρόβλημα μετά τη διακοπή των συνδρομών μας σε μεγάλους οίκους που εκδίδουν επιστημονικά περιοδικά παγκοσμίως. Ειδικά σε ένα ανώτατο ίδρυμα της δικής μας εμβέλειας όπου πρέπει να υπάρχει άμεση επαφή με τις εξελίξεις, η κοινωνία του Διαδικτύου είναι ένας από τους καλύτερους και γρηγορότερους τρόπους ώστε να αντλούμε πληροφορίες. Αυτό γίνεται τόσο για την προώθηση της έρευνας όσο και γενικά για τους ερευνητικούς σκοπούς που έχει κάθε φοιτητής. Τα περιοδικά αυτά είναι απαραίτητα για τις εργασίες και την εκπόνηση των πτυχιακών εξεταστικών που είναι υποχρεωτικές στο τμήμα μας.
Είναι άγνωστο πώς θα κάνουμε τώρα τη δουλειά μας. Ο ένας μετά τον άλλον εκδοτικοί οίκοι μάς κόβουν τις συνδρομές. Είναι ντροπή για το Πανεπιστήμιο. Πολλοί φοιτητές βρίσκονται τώρα στο πτυχίο και ενδεχομένως να χάσουν προθεσμίες ή να αργήσουν να παραδώσουν τις εργασίες τους εξαιτίας αυτής της κατάστασης.
