Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης του ΠαΣοΚ και σε κάθε ευκαιρία τονίζουμε την πρόθεσή μας για πλήρη διαφάνεια, ορθολογικό προγραμματισμό, ποιοτικό έλεγχο και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων στον τομέα των δημοσίων έργων.
Παρά τις δυσκολίες, λόγω και της έλλειψης συγκροτημένων και αξιόπιστων στοιχείων, που χωρίς αυτά όμως δεν μπορείς να κάνεις προγραμματισμό, δημιουργούμε ένα σύγχρονο σύστημα επιτελικής παρακολούθησης των έργων. Με την ανάρτηση των στοιχείων στο Διαδίκτυο στοχεύουμε στην άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες και αναφορές σε πολλά επίπεδα: αναφορές ανά έργο, υπηρεσία, φορέα. Επιτυγχάνουμε έτσι την έγκαιρη επισήμανση προβλημάτων και δυσλειτουργιών και μαζί την εξαγωγή συμπερασμάτων για την ευστοχία των πολιτικών επιλογών και την αποτελεσματικότητα στελεχών και φορέων. Η πρωτοβουλία αυτή δεν συνιστά απλώς μια συμβολή στη διαφάνεια αλλά και συστατικό στοιχείο για τον έλεγχο και την αξιολόγηση της ασκούμενης πολιτικής.
Πέραν αυτών, όμως, κάθε φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύστημα επιτελικής παρακολούθησης για την αξιολόγηση των υπηρεσιών του, για τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και την παρακολούθηση των έργων του, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη προγραμματισμούς άλλων φορέων για έργα που τον αφορούν. Ετσι επιτυγχάνονται η αποδοτικότερη λειτουργία του, η ταχύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και η ορθολογικότερη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, ενώ επιλύεται το χρονίζον πρόβλημα του «ράβε- ξήλωνε» και περιορίζονται τα φαινόμενα ημιτελών ή μονίμως εκτελούμενων έργων. Π έραν των ανωτέρω, ο σωστός προγραμματισμός και συντονισμός συναρτάται και με την αποτίμηση της σχέσης του συνολικού κοινωνικού κόστους- οφέλους των δημοσίων έργων. Το κόστος και πολύ περισσότερο το όφελος ενός δημόσιου έργου παρουσιάζει σε σχέση με οποιοδήποτε ιδιωτικό έργο ορισμένες ιδιορρυθμίες και ιδιαιτερότητες. Αν και είναι αυτονόητη η αξία του προγραμματισμού, της αξιολόγησης των μελετών, της αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας των φορέων υλοποίησης, εν τούτοις όλοι αυτοί οι παράγοντες απεικονίζουν ελλιπώς τη σχέση κόστους- οφέλους ενός έργου.
Τ α έργα που εκτελούνται με συμβάσεις ΣΔΙΤ ανέδειξαν και άλλες παραμέτρους, όπως το κόστος λειτουργίας και συντήρησης ή το κόστος χρηματοδότησης ή απόσβεσης της επένδυσης. Ηρθε η ώρα να καθιερωθεί ο υπολογισμός του συνολικού κοινωνικού κόστους του έργου για όλη τη διάρκεια ζωής του. Η μέτρηση του συνολικού κοινωνικού κόστους αποτελεί καινοτομία και θα συμβάλει στην αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων σχεδιασμού, αν και σε αυτήν παρεμβάλλεται σειρά παραγόντων με έντονα υποκειμενικό χαρακτήρα ή κοινωνικά μεγέθη που δύσκολα ποσοτικοποιούνται.
Α πό την άλλη, πρέπει να υπολογίζεται το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από παράγοντες άμεσα μετρήσιμους, όπως είναι π.χ. η συντόμευση των αποστάσεων, η εξοικονόμηση καυσίμων και χρόνου, αλλά ταυτοχρόνως πρέπει να καταγράφονται και να παρακολουθούνται και οι παράγοντες άμεσου και έμμεσου κοινωνικού οφέλους, όπως η μείωση των ατυχημάτων ή η ενθάρρυνση επενδύσεων, η ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας σε τοπικό και ευρύτερο επίπεδο και τα περιβαλλοντικά οφέλη. Ακόμη, πρέπει να καταγράφονται και οι μη μετρήσιμοι παράγοντες κοινωνικού οφέλους, που καλύπτονται με την πολιτική ευθύνη και τις επιλογές της κυβέρνησης ή από κοινά αποδεκτές εθνικές επιλογές στρατηγικού χαρακτήρα.
Η συγκριτική αξιολόγηση της σχέσης κόστους- οφέλους θα παράσχει ένα ισχυρό εργαλείο αξιολόγησης των έργων αλλά και των πολιτικών επιλογών σε πολλά επίπεδα. Ταυτοχρόνως θα συμβάλει στον προσδιορισμό των μέτρων βάσει των οποίων μπορούμε με σχετική ασφάλεια να χαρακτηρίσουμε ένα έργο «ωφέλιμο» και άρα επιλέξιμο ή το αντίθετο. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να μιλάμε με αντικειμενικά κριτήρια για «ακριβά» ή «φτηνά» έργα και για χρήματα που «πιάνουν τόπο» ή «είναι πεταμένα».
Ετσι προσδιορίζεται θετικά ή αρνητικά αναλόγως και η πολιτική ευθύνη όσων έχουν την αρμοδιότητα για την άσκηση της εξουσίας γενικά και ιδίως όσον αφορά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δημοσίων έργων που επηρεάζουν μακροπρόθεσμα και συχνά καθοριστικά την πορεία της χώρας και τη ζωή των πολιτών.
