Πλήρης ημερών έφυγε από τη ζωή ο Γιάννης Μόραλης , ο ζωγράφος, γλύπτης και σκηνογράφος που σφράγισε με την πορεία του τη νεοελληνική ζωγραφική. Ο καλλιτέχνης απεβίωσε την περασμένη Κυριακή στο σπίτι του, στα 93 του χρόνια. Τους τελευταίους μήνες ήταν εμφανώς καταπονημένος, καθώς οι δυνάμεις του τον εγκατέλειπαν. Η κηδεία του έγινε χθες από το Α΄ Νεκροταφείο σε στενό οικογενειακό κύκλο και χωρίς επικηδείους, κατά την επιθυμία που είχε εκφράσει ο ίδιος. Ο ζωγράφος δεν θα λείψει μόνο από την καλλιτεχνική ζωή του τόπου αλλά και από τη «ζωή της πόλης», γνώριμη φυσιογνωμία καθώς ήταν, κατηφορίζοντας για καφέ στο «Μπραζίλιαν» ή περνώντας από την γκαλερί Ζουμπουλάκη.

Μολονότι θεωρείται ο τελευταίος της Γενιάς του ΄30, ο Γιάννης Μόραλης άφησε το στίγμα του κυρίως μεταπολεμικά, αφομοιώνοντας πληθώρα επιρροών και κινούμενος με ευκολία ανάμεσα σε πάμπολλα καλλιτεχνικά ιδιώματα. Γεννημένος στην Αρτα το 1916, ο Γιάννης Μόραλης έζησε στην Πρέβεζα από το 1922 ως το 1928, εμφανίζοντας κλίση προς την τέχνη από μικρή ηλικία. Το 1931 ακολούθησε την προετοιμασία για τις εισαγωγικές εξετάσεις της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, παρακολουθώντας το προπαρασκευαστικό τμήμα του Δημητρίου Γερανιώτη , όπου γνωρίστηκε με τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Χρήστο Καπράλο και τον αδελφικό του φίλο Νίκο Νικολάου. Πέτυχε στις εξετάσεις και παρακολούθησε το εργαστήριο του Κωνσταντίνου Παρθένη αλλά, όπως αφηγούνταν ο ίδιος στο «Βήμα», « δεν άντεξα πολύ. Δυο μήνες. Εγώ τότε ζωγράφιζα εντελώς διαφορετικά. Ο αγαπημένος του ήταν ο Νικολάου...». Προτίμησε τελικά το εργαστήριο του Ουμβέρτου Αργυρού, ταυτόχρονα όμως γράφτηκε και στο νεοσύστατο εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού. « Αυτός που ήταν πραγματικός δάσκαλος», έλεγε ο Γιάννης Μόραλης , «όχι μόνο σαν χαράκτης, μας μάθαινε και για τη ζωγραφική, αυτός που ήταν δάσκαλός μου, φίλος μου, τα πάντα, ήταν ο Κεφαλληνός. Ο,τι ήθελα, προβλήματα με κοπέλες, ας πούμε, πήγαινα σ΄ αυτόν. Ητανε κάποτε μια κοπέλα κι εγώ την ήθελα και παντρευότανε. Και βγάζει ο Κεφαλληνός το πορτοφόλι του και μου δίνει ένα πεντακοσάρικο και μου λέει:“Κλέφ΄ τηνα!”». Το 1936 ο Γιάννης Μόραλης έφυγε για τη Ρώμη με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, όπου παρακολούθησε μαθήματα τοιχογραφίας και μωσαϊκού. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, παρακολουθώντας στην Εcole des Αrts et Μetiers μαθήματα ψηφιδωτού και στην Εcole Νationale des Βeaux Αrts μαθήματα ζωγραφικής. Το 1939, με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1941 παντρεύτηκε τη Μαρία Ρουσέν, την πρώτη του σύζυγο, με την οποία χώρισε το 1945. Το γυναικείο φύλο ήταν πάντοτε ένα ισχυρό ενδιαφέρον στη ζωή του Γιάννη Μόραλη, όχι μόνο από προσωπική άποψη- παντρεύτηκε άλλες δύο φορές, το 1947 με τη γλύπτρια Αγλαΐα Λυμπεράκη, με την οποία χώρισε το 1955, και το 1996 με τη Γιάννα Βασσάλου – αλλά και από καλλιτεχνική: το ερωτικό στοιχείο κατέχει κεντρική θέση στη δουλειά του.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ο Μόραλης κέρδιζε τα προς το ζην από τη συντήρηση έργων τέχνης. Το 1947 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο προπαρασκευαστικό τμήμα της ΑΣΚΤ, ενώ το 1953 έγινε τακτικός καθηγητής εργαστηρίου ζωγραφικής, θέση που διατήρησε ως το 1983, διδάσκοντας πολλούς καταξιωμένους σήμερα καλλιτέχνες της Ελλάδας. Το 1949, μαζί με τον Νίκο ΧατζηκυριάκοΓκίκα , τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Νίκο Νικολάου και τον Νίκο Εγγονόπουλο , ίδρυσαν την καλλιτεχνική ομάδα «Αρμός», στης οποίας και στις τρεις εκθέσεις συμμετείχε.

Αριστερά, ο Γιάννης Μόραλης φωτογραφημένος μπροστά από έργο του. Ο σπουδαίος ζωγράφος δεν θα λείψει μόνο από την καλλιτεχνική ζωή του τόπου αλλά και από τη «ζωή της πόλης». Δεξιά, ένα από τα γυμνά του

Τ ην πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα ο Γιάννης Μόραλης την έκανε το 1959 στην αίθουσα τέχνης «Αρμός» και τη δεύτερη στην γκαλερί «Χίλτον», όπου εξέθεσε την περίφημη σειρά έργων του «Επιτύμβια». Τη μακρά συνεργασία του με την γκαλερί Ζουμπουλάκη την ξεκίνησε το 1972. Ως το 2006 και τη δέκατη και τελευταία ατομική του έκθεση στην Αθήνα, κάθε καινούργια δουλειά του παρουσιάστηκε εκεί. «Ξέρετε από πότε γνωριζόμαστε;» έλεγε ο Μόραλης για την Πέγκυ Ζουμπουλάκη, ιδιοκτήτρια της γκαλερί. «Πολλά χρόνια. Από εκείνο το μαγαζί στην Αγίας Ζώνης! Με τους σβίγκους! Είχαμε βγει και φάγαμε σβίγκους». Προσηνής και ευδιάθετος, με μια ήπια αλλά ακριβή αίσθηση του χιούμορ, ο Γιάννης Μόραλης μιλούσε συχνά με τέτοιο απλό, σχεδόν αστείο τρόπο, για συνεργασίες και συνομιλίες, σχέσεις και πνευματικές αναζητήσεις που στους νεότερους φαντάζουν θρυλικές.

Ο Γιάννης Μόραλης τιμήθηκε με πολλά βραβεία και επαίνους, μεταξύ άλλων το μετάλλιο του Ταξιάρχη του Φοίνικα, το Αριστείο Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, το μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής κ.ά. Το 1988 η Εθνική Πινακοθήκη διοργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση, παρουσιάζοντας το σύνολο του έργου του.