Ο Τόμας Πίντσον σε νεαρή ηλικία

Το Ενάντια στη μέραείναι το εκτενέστερο μυθιστόρημα που έγραψε μέχρι στιγμής ο αποκαλούμενος και «αόρατος συγγραφέας» Τόμας Πίντσον. Ο σπουδαίος αυτός πεζογράφος, που μαζί με τον Ντον ΝτεΛίλο και τον Φίλιπ Ροθ αποτελούν τους τρεις κορυφαίους αμερικανούς συγγραφείς του Μεταπολέμου, δεν επιτρέπει από το 1960 και μετά να τον φωτογραφίζουν. Αλλά σε τακτά χρονικά διαστήματα εκδίδει και ένα ανατρεπτικό και κατά κανόνα σπουδαίο μυθιστόρημα, όπως αυτό, το οποίο πολλοί θεωρούν ισάξιο με το αριστούργημά τουΤο ουράνιο τόξο της βαρύτητας. Και τούτο το βιβλίο του, όπως και τα άλλα, προϋποθέτει αναγνώστες με απαιτήσεις. Μοιάζει χαοτικό, έκκεντρο, συμπιληματικό- αλλά δεν είναι τίποτε από αυτά. Είναι το βιβλίο ενός Γαργαντούα υψηλής ευφυΐας και ιδιότυπης ευαισθησίας που κρατά ζωντανές τις κοινωνικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές μνήμες της δεκαετίας του ΄60 αναπτύσσοντας μέσα από τη συσσώρευση πλήθους ιστοριών και την παρουσίαση άπειρων χαρακτήρων τα μείζονα προβλήματα της μεταπολεμικής εποχής: τη σύγκρουση ανάμεσα στην τεχνολογία και στις ιδέες, ανάμεσα στη φύση και στον αστικό ιστό, τη φαντασία, την ιστορία και την ουτοπία.

Το περίγραμμα της υπόθεσης είναι πολύ γενικό: ένας αναρχικός ονόματι Γουέμπ Τράβερς δολοφονείται από δύο άτομα που εκτελούν εντολές του αδίστακτου πλουτοκράτη Σκάρσντεϊλ Βάιμπ. Οι γιοι του αναρχικού αποφασίζουν να εκδικηθούν τη δολοφονία του πατέρα τους, πίσω από την ιστορία αυτή ωστόσο υπάρχει η πρόθεση του Πίντσον να μιλήσει για την καταστροφή, τη δίψα για το χρήμα και την εξουσία, για κάθε πιθανή μορφή του Κακού. Το λέει μάλιστα ο τίτλος του βιβλίου ο οποίος παραπέμπει στη Δεύτερη Επιστολή του Αποστόλου Πέτρου που αναφέρεται στην Ημέρα της Κρίσεως. Είναι πολύ δύσκολη έστω και η παράθεση των προσώπων που παρελαύνουν στοΕνάντια στη μέρα, προσώπων που κινούνται σε έναν τεράστιο γεωγραφικό χώρο ο οποίος περιλαμβάνει τη Νέα Υόρκη, το Σικάγο, το Κολοράντο, τη Βιέννη, τη Βενετία, τη Σιβηρία αλλά και τόπους που δεν υπάρχουν στον χάρτη και τους έχει εφεύρει ο συγγραφέας.

Δαιμονικό βιβλίο, στα ελληνικά ευτύχησε να έχει έναν καλό και ευσυνείδητο μεταφραστή, τον Γιώργο Κυριαζή.

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ είναι ένας μεταθανάτιος λυγμός (ο νεαρός ήρωας αφηγείται τη σύντομη ζωή του μετά θάνατον) γεμάτος οργή για την αδικία, τον παραλογισμό του θανάτου, την αθλιότητα μιας ζωής που σε έχει ισοπεδώσει προτού προλάβεις καλά καλά να τη δεχθείς. Γιατί ο νεαρός Μέσνερ πεθαίνει τόσο μικρός, γιατί πληρώνει με τη ζωή του για κάτι που δεν συνέβη, ποια μοίρα τελικά του αφαιρεί τη ζωή και εμείς κατ΄ επέκταση ποια πληγή κληρονομούμε και ποιο στίγμα μάς συνοδεύει; Ο Ροθ μιλάει και εδώ για την ανθρώπινη μοίρα όπως μόνο ο ίδιος μπορεί σε τούτο το σκληρό και υποβλητικό βιβλίο.

Το βιβλίο αυτό δεν είναι το πλέον ανατρεπτικό, αλλά χωρίς αμφιβολία το πιο πρωτότυπο βιβλίο του Σαραμάγκου. Τον 10ο αιώνα ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Ιωάννης Γ Δ δώρισε στον εξάδελφό του αρχιδούκα Μαξιμιλιανό της Αυστρίας έναν ελέφαντα που προερχόταν από την Ινδία αλλά βρισκόταν στη Λισαβόνα. Βασισμένος στα ιστορικά γεγονότα, συμπληρώνοντάς τα όμως με την έξοχη φαντασία του, ο δεινός αυτός αφηγητής μάς εξιστορεί το ταξίδι τού ελέφαντα στη μεσαιωνική Ευρώπη και μέσα από αυτό αναδημιουργεί την εποχή και σχολιάζει με ειρωνεία, χιούμορ, αλλά και συμπάθεια τα ανθρώπινα.

Ενα από τα ριζοσπαστικότερα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων, γραμμένο με σπάνια αφηγηματική τέχνη από τον 29χρονο Τζόζεφ Σμιθ. Στο πρώτο του αυτό μυθιστόρημα αφηγητής είναι ένας λύκος (από τα πιο μυστηριώδη πλάσματα του φυσικού κόσμου) που προσπαθεί να επιβιώσει στο άγριο φυσικό περιβάλλον, όπου πρέπει να επιστρατεύσει όλες του τις δυνάμεις για να εξασφαλίσει την τροφή του και να αντέξει πλείστες δοκιμασίες. Ενας λύκος που μιλάει σαν άνθρωπος ή ένα πλάσμα που διαλέγεται με τη φύση και τον θάνατο; Ο λύκος του Σμιθ είναι και τα δύο- και η αφήγησή του κόβει την ανάσα.

Το ελληνικό αναγνωστικό ανακαλύπτει μια σπουδαία συγγραφέα.Η Εξαψηείναι το τέταρτο βιβλίο της Νεμιρόβσκυ που κυκλοφορεί στα ελληνικά. Με τσεχοφική ακρίβεια και προσοχή στη λεπτομέρεια η συγγραφέας περιγράφει το δράμα που ταράζει την ήρεμη ζωή σε μια γαλλική επαρχία. Το οικογενειακό αυτό δράμα διαβάζεται ταυτοχρόνως και σαν αστυνομική ιστορία. Ο Σίλβιο, ο Φρανσουά και η Ελέν Εράρ, η κόρη τους Κολέτ και ο Ζαν Ντορέν, σύζυγός της που πνίγεται λίγους μήνες μετά τον γάμο τους, στήνονται ολοζώντανοι μπροστά μας. Η συγκίνηση, η δραματικότητα και η επιείκεια για τα ανθρώπινα συνθέτουν ένα βιβλίο αντάξιο τηςΓαλλικής σουίτας της ίδιας συγγραφέως.

Ηταν έντεκα ετών όταν δολοφονήθηκε ο πατέρας του και αυτός μαζί με την οικογένειά του διωγμένοι από τη φυλή τους αφέθηκαν χωρίς στέγη και τροφή να πεθάνουν στη στέπα. Το μικρό παιδί επέζησε και ο αγώνας του για την επιβίωση το όπλισε με απαράμιλλο θάρρος και μεγάλη σκληρότητα. Μεγαλώνοντας θα δημιουργούσε μια τεράστια αυτοκρατορία και θα έμενε στην Ιστορία ως Τζέγκις Χαν. Τη ζωή του τρομερού μογγόλου ηγέτη αναπλάθει μυθιστορηματικά ο Κον Ινγκουλντεν σε μια αφήγηση με καταιγιστική δράση όπου τα περιστατικά διαδέχονται το ένα το άλλο με την «ταχύτητα του ανέμου».

Ο Γκύντερ Γκρας έγραψε την αυτοβιογραφία τουΞεφλουδίζοντας το κρεμμύδιγια να μιλήσει και να συμφιλιωθεί με τις τύψεις του παρελθόντος του. Αλλά η αυτοβιογραφία εκείνη δεν ήταν πλήρης. Ετσι, με αφορμή τα ογδοηκοστά του γενέθλια απευθύνεται στα οκτώ παιδιά του και μέσω οικογενειακών φωτογραφιών συνομιλεί μαζί τους. Συγκινημένος, απολογητικός συχνά και ιδιαίτερα προσωπικός, αφήνοντας κατά μέρος τώρα τα πολιτικά του ενδιαφέροντα, μαζεύοντας με άλλα λόγια τη ζωή του και κοιτάζοντας πίσω, όχι όπως παλιά με αμφιθυμία ή οργή αλλά με ένα αίσθημα κατανόησης για τα ανθρώπινα.