Η φύση ή οι συγκυρίες της ζωής τούς στέρησαν κάποια στιγμή το δικαίωμα στην κίνηση. Ωστόσο η «επανάσταση» στην ιατρική και στην τεχνολογία που έχει ήδη αρχίσει να συντελείται και στη χώρα μας δίνουν σε ολοένα περισσότερα άτομα με αναπηρία το δικαίωμα σε μια κατά το δυνατόν φυσιολογική ζωή. Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία η σημερινή και στο Αρσάκειο Εκπαιδευτήριο Παλαιού Ψυχικού διοργανώνεται εκδήλωση αφιερωμένη στο 10% του γενικού πληθυσμού, στους αναπήρους που ζουν ανάμεσά μας, αλλά πολλές φορές- κυρίως στη χώρα μας – αδιαφορούμε για το ότι αποτελούν ίσους πολίτες με τους αρτιμελείς.
Την εκδήλωση, η οποία θα ξεκινήσει στις 19.30, διοργανώνει η Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» υπό την αιγίδα του πρύτανη του πανεπιστημίου και με την ευγενική φιλοξενία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της εκδήλωσης, καθηγητή Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δ. Σακά, ο τόπος διεξαγωγής της έχει και συμβολικό χαρακτήρα αφού μαρτυρεί ότι από την εκπαίδευση πρέπει να ξεκινήσει η σωστή αγωγή που θα «γεννήσει» κοινωνικώς ευαίσθητους πολίτες στο θέμα της αναπηρίας.
Η ιατρική και η τεχνολογική πρόοδος έχουν καταστήσει εφικτό τα τελευταία χρόνια το να μπορούν να «διαβαστούν» από τους ειδικούς οι πληροφορίες, τα σήματα που γεννά, επεξεργάζεται και μεταφέρει σε ολόκληρο το σώμα ο ηλεκτροχημικός υπολογιστής, που δεν είναι άλλος από τον εγκέφαλό μας. «Αυτά τα βιοσήματα είναι κυρίως ηλεκτρικές αλληλουχίες. Σήμερα μπορούμε να ανιχνεύσουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τέτοια σήματα και στη συνέχεια να τα μεταφέρουμε τηλεμετρικά με χρήση προηγμένης τεχνολογίας σε άλλο μέρος του σώματος ή του εγκεφάλου ξεπερνώντας το σημείο της βλάβης» εξηγεί ο κ. Σακάς.
Αυτό το σενάριο επιστημονικής φαντασίας έχει ήδη αποτελέσει πραγματικότητα στις ΗΠΑ σε μικρό αριθμό ασθενών με διατομή του νωτιαίου μυελού έπειτα από τροχαία ατυχήματα χάρη σε μια νέα τεχνολογία που ονομάζεται ΒrainGate. Σε τι συνίσταται η πρωτοποριακή μέθοδος; Τοποθετείται στον εγκέφαλο του πάσχοντος ένας ανιχνευτής της σκέψης, της πρόθεσης να γίνει μια κίνηση. Ο ανιχνευτής αυτός επικοινωνεί με έναν δέκτη ο οποίος μεταφέρει την πρόθεση τηλεμετρικά μετά το σημείο της βλάβης σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, ρομποτικό μηχανισμό ή μηχανισμό υποβοήθησης μέλους για να πραγματοποιηθεί η κίνηση. Ετσι, τελικώς «γεφυρώνεται» το χάσμα που δημιουργεί η διατομή του νωτιαίου μυελού και χωρίζει τα άτομα με παραπληγία ή τετραπληγία από έναν πιο αποδεκτό και φυσιολογικό τρόπο ζωής.
Παράλληλα ήδη εφαρμόζονται σε παγκόσμιο επίπεδο τεχνολογίες οι οποίες έχουν προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής σε πολλά άτομα με αναπηρίες. Ο κ. Σακάς τονίζει ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση πλήθους προβλημάτων, όπως η σπαστικότητα, η δυστονία, η νόσος του Πάρκινσον, ο χρόνιος πόνος, αλλά και η επιληψία, γνωρίζουν συνεχή αναβάθμιση και γίνονται ολοένα «φιλικότερες» προς τον ασθενή.
Για παράδειγμα, η διάρκεια ζωής της μπαταρίας που είναι απαραίτητη στους βηματοδότες του εγκεφάλου έχει αυξηθεί από τα τρία-πέντε χρόνια στα οκτώ, ενώ υπάρχουν πλέον και επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Αυτό μειώνει σημαντικά την ανάγκη επανεπεμβάσεων στη διάρκεια ζωής του ατόμου. Τεχνολογικό άλμα έχει γίνει και σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρόδια, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο «συστατικό» τέτοιου είδους επεμβάσεων στον εγκέφαλο: τα «πανέξυπνα» πλέον ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται μειώνουν σημαντικά παρενέργειες με τις οποίες συνδέονταν τα ηλεκτρόδια προηγούμενων γενεών, όπως το ότι διόρθωναν την κινητικότητα αλλά έπλητταν άλλες λειτουργίες (π.χ. ομιλία). O καθηγητής αναφέρει ότι ζούμε πλέον σε μια εποχή κατά την οποία έχει ανατείλει ένας νέος τύπος θεραπείας, η εκλεκτική ηλεκτροθεραπεία του νευρικού συστήματος. «Με δεδομένο ότι ο ηλεκτρισμός αποτελεί μια μεγάλη δύναμη στη φύση αλλά και στο σώμα και καθώς οι μεταβολές του προκαλούν μεγάλες διαταραχές τόσο στη φύση όσο και στον οργανισμό, αν χειριστούμε κατάλληλα τη μεγάλη αυτή δύναμη μπορούμε να δώσουμε νέα ώθηση σε ασθενείς με αναπηρίες».
Σύμφωνα με τον κ. Σακά, όμως, ένας από τους κύριους στόχους της αποψινής εκδήλωσης είναι να επισημανθεί στο ευρύ κοινό ότι το πρόβλημα που ακούει στον τίτλο «αναπηρία» είναι πολυδιάστατο και δεν μπορεί να λυθεί μόνο με την ιατρική τεχνολογία. «Χρειάζεται συντονισμένη δράση για να βελτιωθεί η προσβασιμότητα σε υπηρεσίες και κτίρια αλλά και η ένταξη των αναπήρων στους χώρους εκπαίδευσης και εργασίας. Πολιτισμός δεν είναι η πολυτέλεια των κτιρίων αλλά ο σωστός σχεδιασμός τους ώστε να υπηρετούν τους συμπολίτες μας με προβλήματα κινητικότητας» . Πολλά άτομα με αναπηρία που διαπρέπουν γύρω μας σε διαφορετικούς τομείς αποδεικνύουν ότι η υπέρβαση είναι εφικτό να γίνει. Πρέπει και η κοινωνία να κάνει τη δική της για να θέλει να ονομάζεται πολιτισμένη και προοδευτική…
Η συμβολή της βιοϊατρικής νευροτεχνολογίας
Στην εκδήλωση χαιρετισμό θα απευθύνουν, μεταξύ άλλων, η υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κυρία Φώφη Γεννηματά, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρ. Κίττας και ο πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας κ. Γ. Μπαμπινιώτης. Ο αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Κόκκαλη κ. Π. Κόκκαλης θα μιλήσει για τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στη στήριξη της ιατρικής έρευνας μέσω του παραδείγματος του Ελληνικού Κέντρου Νευροχειρουργικής Ερευνας «Καθηγητής Πέτρος. Σ. Κόκκαλης». Θα παρουσιαστούν επίσης προσωπικές ιστορίες αναπήρων των οποίων η ζωή βελτιώθηκε σημαντικά με τη βοήθεια της σύγχρονης βιοϊατρικής νευροτεχνολογίας, ενώ θα ακολουθήσει απαγγελία ποιημάτων και καλλιτεχνικό πρόγραμμα με συμμετοχή ατόμων με αναπηρία.
