O κ. Αντώνης Σαμαράς διακρίνεται για το οικονόμο πνεύμα του. Αρνήθηκε να πετάξει λεφτά σε φιέστα Ακροπόλεως και γενικώς κόβει από όπου μπορεί. Μεταφέρουμε λίγες φράσεις από πρόσφατη ομιλία του υπουργού Πολιτισμού: «Πριν από λίγους μήνες το υπουργείο μας υπέστη δημόσια κριτική γιατί αρνήθηκε να δώσει 600 χιλιάδες ευρώ για τη χρηματοδότηση μιας τριήμερης έκθεσης. Τους εξηγήσαμε ότι τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να αγοράσουν 30.000 τίτλους βιβλίων και να γεμίσουν 15 περιφερειακές βιβλιοθήκες. Και να πιάσουν τόπο. Πολιτική για το βιβλίο είναι να πηγαίνουν τα βιβλία πιο κοντά στους ανθρώπους και τα χρήματα πιο κοντά στους δημιουργούς τους.Οχι να ξοδεύονται χωρίς λογική». Να ρωτήσουμε καλοπροαίρετα και έμπλεοι αθωότητας: τις γέμισε τις 15 βιβλιοθήκες; Οχι βέβαια. Το βιβλίο δεν ήταν ποτέ στις προτεραιότητες του υπουργείου Πολιτισμού. Μέσα στην απαξιωτική διάθεση μιας σειράς προηγηθέντων υπουργών το βιβλίο ήταν ο φτωχότερος μεταξύ φτωχών συγγενών.
Η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που γίνεται για 6η χρονιά, έχει μια σταθερή απουσία: κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν έχει αξιωθεί να κόψει την κορδέλα των εγκαινίων- πάντοτε υπάρχει κάτι πιο σημαντικό στην ατζέντα. Δεν ξέρουμε τι κράτησε μακριά τον κ. Σαμαρά- σίγουρα κάτι σπουδαίο, εν πάση περιπτώσει σπουδαιότερο από μια παρέα γερμανών συγγραφέων που μιλάνε για τα βιβλία τους, σπουδαιότερο από 500 εκδότες από 38 χώρες. Αυτή βέβαια είναι η φύση του βιβλίου, δεν έχει κάτι θεαματικό. Ακόμη κι αν απλωθούν οι τόμοι σαν τον τραχανά, το αποτέλεσμα δεν είναι ούτε εντυπωσιακό ούτε πιασάρικο. Ενώ αν ασχολείσαι με τον χορό, βάζεις εκεί μια χορεύτρια να σηκώνει το πόδι και πουλάς την εικόνα. Βάζεις από μια ταινία κάποια δευτερόλεπτα και έχεις απτό το προϊόν, βάζεις από ένα τραγούδι το ρεφρέν και όλοι το μουρμουρίζουν. Το βιβλίο είναι μοναχικό και απαιτητικό. Το χειρότερο: με μια βόλτα σε έκθεση ανάλογη της ΔΕΒΘ αντιλαμβάνεσαι πόσο λίγα έχεις διαβάσει και ότι όσο χρόνο κι αν αφιερώσεις, πάλι μια σταγόνα θα έχεις κερδίσει από τον ωκεανό της γνώσης.
Η ειδική σχέση του κ. Σαμαρά με τη λογοτεχνία (είναι δισέγγονος της Πηνελόπης Δέλτα ) δεν τον οδήγησε σε μια ειδική μεταχείριση του εκδοτικού χώρου. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διοργάνωση της Διεθνούς Εκθεσης, κάνει κάθε φορά μαγικά, τεντώνει τα χαρτονομίσματα και τα ευλογάει μπας και αυξηθούν. Ο υπουργός Πολιτισμού αντιλαμβάνεται ότι το βιβλίο έχει διπλές απαιτήσεις: την παραγωγή και την κατανάλωση. Δηλαδή πρέπει από τη μια πλευρά να ενισχυθεί ο δημιουργός και από την άλλη να διευρυνθεί η πρόσληψη, να αυξηθεί το κοινό. Στο δημιουργικό κομμάτι και πάλι υπάρχουν διπλές απαιτήσεις: ο συγγραφέας που θέλει στήριξη και ο επιχειρηματίας που πάντοτε σε κάτι ευελπιστεί από την πολιτεία. Η απόφαση του κ. Σαμαρά να περικόψει τα έξοδα για εκθέσεις είναι σε καλό πνεύμα. Οι εκδότες δεν μπορούν εσαεί να ζητούν προστασία λόγω του ευαίσθητου προϊόντος τους. Οσοι φοβούνται το ρίσκο μπορούν κάλλιστα να στραφούν στη βεβαιότητα της αρτοποιίας.
Είναι γενικευμένη η περιέργεια: ποια πολιτική θα ασκήσει στο βιβλίο ο κ. Σαμαράς; Το βέβαιον είναι πως δεν θα δαπανήσει χρήμα- είπαμε, είναι σφιχτοχέρης. Ετσι το πνεύμα του είναι απολύτως ταιριαστό με αυτό της διευθύντριας του ΕΚΕΒΙ, της κυρίας Κατρίν Βελισσάρη, η οποία εντελώς συμπτωματικά έχει ως «πατρίδα επιλογής» την Πύλο (με τον τρόπο που ο Σταντάλ είχε επιλέξει την Ιταλία). Η αεικίνητη Αικατερίνη του Βιβλίου εφαρμόζει το δόγμα multum in parvo, κατά το λαϊκότερον βγάζει από τη μύγα ξύγκι. Οπως έκανε με τις ομάδες ανάγνωσης. Τύπωσε ορισμένα φυλλάδια με οδηγίες για το πώς μπορεί να φτιαχτεί μια ομάδα ανθρώπων που συζητούν οργανωμένα για τη λογοτεχνία. Μοίρασε τη χαρτούρα και η ιδέα μεταλαμπαδεύτηκε στην επικράτεια. Εξοδα σχεδόν μηδενικά, αποτέλεσμα εντυπωσιακό (μερικές χιλιάδες άτομα στην περιφέρεια βρήκαν χόμπι στο λογοτεχνικό μπλα μπλα).
Ο κ. Σαμαράς αναφέρθηκε συχνά στα πυροτεχνήματα. Στο πεντάμηνο της θητείας του στην Μπουμπουλίνας κατέστησε σαφές ότι δεν του αρέσουν οι εντυπωσιασμοί και τα ευκαιριακά. Σε αυτό ταιριάζει με το βιβλίο: ούτε και αυτό ωφελείται από τα πυροτεχνήματα. Το πεδίο είναι ελεύθερο για πρωτοβουλίες.
