Το διαφαινόμενο τέλος της καταστρεπτικής κρίσης στην παγκόσμια οικονομία έχει τονώσει την ψυχολογία καταναλωτών, επιχειρηματιών και επενδυτών σε όλο τον κόσμο. Τα «green shoots», όπως αποκλήθηκαν οι πρώτες ενδείξεις σταθεροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας, πληθαίνουν μέρα με την ημέρα, υποδηλώνοντας ότι έχουν περάσει τα χειρότερα στον οικονομικό κύκλο, κυρίως για την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας, την οικονομία των ΗΠΑ. Οι ελπίδες αυτές είναι τόσο ισχυρές ώστε να ξεπερνιούνται ανησυχίες όπως οι συνέπειες από τη χρεοκοπία της General Μotors στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και στην ευρύτερη οικονομία. Οι προσπάθειες να επιτευχθεί κάποια συμφωνία στο παραπέντε δεν είχαν ανατρέψει το ενδεχόμενο αυτό, τουλάχιστον ως χθες το απόγευμα.
Στη Wall Street ο δείκτης Dow Jones κατέγραφε άνοδο πάνω από 1%, δύο ώρες περίπου πριν από το κλείσιμο των συναλλαγών. Οι επενδυτές στις αμερικανικές αγορές εφιστούν την προσοχή τους στα θετικότερα των αναμενομένων στοιχεία για την οικονομία. Στην Ευρώπη ωστόσο τα χρηματιστήρια έκλεισαν με πτώση, παρά τη βελτίωση του οικονομικού αισθήματος για δεύτερο κατά σειρά μήνα. Τα τρία μεγαλύτερα χρηματιστήρια, του Λονδίνου, της Φραγκφούρτης και του Παρισιού, έχασαν 0,65%, 1,36% και 0,95% της αξίας του χθες, αντιστοίχως. Αντιθέτως, το ευρώ επανήλθε στην ανοδική του τροχιά. Σε σχέση με το δολάριο πλησίασε και πάλι τα επίπεδα του 1,40 δολαρίου.
Δείχνοντας τα χθεσινά στοιχεία ότι ο βιομηχανικός τομέας- ένας από τους πυλώνες της αμερικανικής οικονομίας- πάει καλύτερα από ό,τι αναμενόταν στήριξαν το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις μετοχές. Και τούτο διότι η απρόσμενη άνοδός του εκτιμάται από τους οικονομολόγους ότι υποδηλώνει πως οι επενδυτικές δαπάνες των αμερικανών βιομηχάνων αρχίζουν και σταθεροποιούνται.
Αυτό έδειξαν τα στοιχεία για τις νέες παραγγελίες στα διαρκή καταναλωτικά προϊόντα (durable goods) τον Απρίλιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, οι παραγγελίες για τα πιο ακριβά διαρκή καταναλωτικά αγαθά, δηλαδή για προϊόντα που καλύπτουν μακροχρόνιες ανάγκες των καταναλωτών, αυξήθηκαν κατά 1,9% τον περασμένο μήνα, ενώ οι αναλυτές είχαν προβλέψει πολύ μικρότερη αύξηση. Σημειωτέον ότι τον Μάρτιο είχαν βουτήξει κατά 2,1%.
Η αγορά κατοικίας όμως δεν έχει δείξει ότι άρχισε να βγαίνει από την κρίση. Τα χθεσινά στοιχεία έδειξαν δραματική πτώση κατά 34% των πωλήσεων νέων κατοικιών τον μήνα Απρίλιο. Οι πωλήσεις μεταχειρισμένων κατοικιών ωστόσο αυξήθηκαν από τα 4,57 εκατ. τον Μάρτιο στα 4,68 εκατ. τον Απρίλιο στις ΗΠΑ. Οι προσδοκίες ότι η αγορά κατοικίας- «πηγή» της χειρότερης οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης των τελευταίων 80 ετών σε όλον τον κόσμο- παρουσιάζει ενδείξεις σταθεροποίησης είχαν δεχθεί ένα ακόμη πλήγμα από τα άλλα κρίσιμα στοιχεία που έδειξαν πτώση στις τιμές των αμερικανικών κατοικιών κατά 18,7%, επί ετησίας βάσεως, τον Μάρτιο, σύμφωνα με τον έγκυρο δείκτη S&Ρ/ Case-Shiller. Αλλωστε δεν έχει μειωθεί ο αριθμός των δανειοληπτών που απειλούνται από κατασχέσεις.
Ορισμένοι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι δεν θα ανακάμψει η αμερικανική οικονομία αν δεν περάσει ο κίνδυνος του wealth effect – όπως αποκαλείται η τάση των ιδιοκτητών ακινήτων να μην ξοδεύουν όταν αισθάνονται φτωχότεροι εξαιτίας της μείωσης της αξίας των κατοικιών τους έστω και στα χαρτιά. Υποστηρίζουν ότι όσο οι τιμές των κατοικιών κατρακυλούν, γενικότερα και όχι μόνο στις ΗΠΑ, ο ιδιοκτήτης-καταναλωτής έχοντας πληγεί από το αρνητικό wealth effect δεν θα αποφασίσει δραστικά να αυξήσει τις αγορές του. Υποστηρίζουν ότι δεν αρκεί το άλμα της ψυχολογίας στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ. Πράγματι ο δείκτης του Conference Βoard κατέγραψε την ισχυρότερη μηνιαία άνοδο από το 2003. Τα στοιχεία αυτά έχουν προκαλέσει τέτοια ανακούφιση στους επενδυτές ώστε να παραμερίζουν τους συνεχιζόμενους κλυδωνισμούς στην αγορά κατοικίας.
Πάντως, οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν αφήσει πίσω τους τα κατώτατα επίπεδα στα οποία βρέθηκαν το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αλλά η καλοδεχούμενη αυτή βελτίωση της ψυχολογίας των καταναλωτών παρέχει μικρή εγγύηση μιας ανάκαμψης στις δαπάνες τους εξαιτίας της αυξανόμενης ανεργίας.
Σημειωτέον ότι οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν ότι το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ θα φθάσει στο 10% ως τα τέλη του τρέχοντος έτους. Επίσης, οι τελευταίες προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) υποδηλώνουν ότι το ποσοστό της ανεργίας θα διατηρηθεί στα υψηλά επίπεδα του 8,5% ως τα τέλη του 2011.
