Η μόλυνση των νερών βοηθά την εξάπλωση της νέας γρίπης

ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΦΤΑΝΕ η ταχεία εξάπλωση της νέας γρίπης ανά τον πλανήτη- αυτή την εβδομάδα ο ιός έφθασε επισήμως και στην Ελλάδα-, νέα μελέτη προσθέτει μία ακόμη αναπάντεχη διάσταση στους φόβους μας.Επιστήμονες του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Βιολογίας στη Μασαχουσέτη και της Ιατρικής Σχολής Ντάρμουθ ανακάλυψαν ότι η ικανότητα αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος στο στέλεχος Η1Ν1 της νέας γρίπης μειώνεται σημαντικά έπειτα από έκθεση μέσω της κατανάλωσης νερού ακόμη και σε χαμηλά
επίπεδα αρσενικού. Τα νέα ευρήματα προβληματίζουν ιδιαίτερα τους έλληνες επιστήμονες καθώς αρσενικό ανιχνεύεται σε διάφορες περιοχές της χώρας μας. Την ίδια στιγμή ξένοι ειδικοί επισημαίνουν ότι η Ευρώπη μπορεί να έχει…μαύρα μεσάνυχτα όσον αφορά τον αριθμό των κρουσμάτων της νέας γρίπης. Οπως τονίζουν, το σύστημα ιχνηλάτησης που ακολουθούν τα ευρωπαϊκά κράτη- συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- σύμφωνα με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τον Ελεγχο των Ασθενειών (ΕCDC)αφήνει «παράθυρα» στον εντοπισμό περιπτώσεων του επικίνδυνου στελέχους Η1Ν1 της νέας γρίπης.

Το αρσενικό «κατεβάζει τα ρολά» του ανοσοποιητικού συστήματος, έδειξαν τα πειράματα σε ποντίκια που διεξήγαγαν οι αμερικανοί ερευνητές. Οπως προέκυψε, πειραματόζωα που είχαν μολυνθεί με τον ιό της νέας γρίπης και έλαβαν μέσω της κατανάλωσης νερού 100 ppb (μέρη ανά δισεκατομμύριο) αρσενικού για πέντε εβδομάδες ήταν ανίσχυρα να αντιμετωπίσουν τον ιό. Οταν τελικώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα παρουσίασε απόκριση στον εισβολέα, έπειτα από πολλές ημέρες, αυτή οδήγησε σε αιμορραγίες και βλάβες στους πνεύμονες, αναφέρεται στη μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «Εnvironmental Ηealth Ρerspectives».

Προηγούμενα πειράματα της ίδιας ομάδας σε ποντίκια είχαν δείξει ότι ακόμη και έκθεση σε 10 ppb αρσενικού επί πέντε εβδομάδες προκαλεί σοβαρές καταστροφές στους πνεύμονες μετά από έκθεση στον Η1Ν1, γεγονός που οι ίδιοι οι ερευνητές συνδέουν με τα αναπνευστικά προβλήματα που παρουσιάζονται σε ανθρώπους οι οποίοι εκτίθενται στον ιό της νέας γρίπης. Σημειώνεται ότι τα ευρωπαϊκά και τα αμερικανικά όρια για το πόσιμο νερό είναι τα 10 ppb αρσενικού. Ωστόσο υψηλότερες συγκεντρώσεις του στοιχείου εντοπίζονται σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα.

Ο επικεφαλής των ερευνητών Τζόσουα Χάμιλτον αναφέρει ότι σε πολλές περιοχές του Μεξικού, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων από όπου ξεκίνησε η επιδημία, ανιχνεύεται αρσενικό σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις στα υπόγεια ύδατα, κάτι που μάλλον δεν είναι τυχαίο.

? Υψηλός κίνδυνος
Συγκεντρώσεις αρσενικού σε νερά γεωτρήσεων αλλά και σε τρόφιμα εντοπίζουν και στη χώρα μας πρόσφατες μελέτες. Ειδικότερα, μετρήσεις του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο έτος έδειξαν αρσενικό πάνω από το ανώτατο επιτρεπτό όριο στα υπόγεια ύδατα της λεκάνης του Ασωπού. Στις αρχές του 2007, στον Νομό Κιλκίς, επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανίχνευσαν στο πόσιμο νερό οκτώ οικισμών του Δήμου Πολυκάστρου υψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών, μεταξύ των οποίων και αρσενικό- γεγονός που τελικά οδήγησε στη διάνοιξη νέων γεωτρήσεων.

Επίσης ερευνητές του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) εντόπισαν στα υπόγεια ύδατα της Κεντρικής Μακεδονίας σημεία με αυξημένες τιμές αρσενικού (μεγαλύτερες από 10 ppb). Η πλέον σημαντική επιβάρυνση διαπιστώθηκε σε σημεία της Χαλκιδικής. Αρσενικό έχουν εντοπίσει οι επιστήμονες του ΙΓΜΕ και στα Μεσόγεια Αττικής (κυρίως γύρω από τη βιομηχανική ζώνη).

Αλλά και σε ποτάμια, όπως στον Λουδία, στον Αξιό και στον Πηνειό, μετρήθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού από ερευνητική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Τμήμα Πυρηνικής Φυσικής του ιδίου πανεπιστημίου. Γενικώς στην Ελλάδα αρσενικό φυσικής προέλευσης απαντάται σε τοξικές συγκεντρώσεις σε περιοχές με ιζηματογενείς και ηφαιστειογενείς αποθέσεις, σε γεωθερμικά πεδία και σε ενεργές νεοτεκτονικές περιοχές. Ακόμη, αρσενικό ελευθερώνεται και από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η εξόρυξη μετάλλων.

? Μαρίδες με αρσενικό
Οπως όμως δείχνουν οι επιστημονικές μελέτες, το αρσενικό περνά από το νερό και στην τροφική αλυσίδα. Αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν από ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών και του ΤΕΙ Αθήνας έδειξαν παρουσία αρσενικού σε μαρίδα. Οπως σχολιάζει ο επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ι.Ζαμπετάκης, το αρσενικό αποτελεί πράγματι ένα μείζον ζήτημα. «Σε περιοχές όπου εντοπίζεται αρσενικό στο νερό άρδευσης ή στη θάλασσατο τοξικό στοιχείο περνά στους βολβούς ή στα ψάρια. Μάλισταστις περιοχές της Ελλάδας όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν νερό επιβαρημένο με αρσενικό από γεωτρήσεις το ζήτημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα». Πάντως καθησυχαστικός εμφανίζεται ο σύμβουλος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών κ. Μ.Χάλαρης. Οπως λέει, οι πιθανότητες να υπάρξει πρόβλημα στην Ελλάδα με το στέλεχος Η1Ν1 εξαιτίας έκθεσης σε αρσενικό είναι πολύ χαμηλές. Τονίζει ωστόσο ότι «από τη βιβλιογραφία προκύπτει πράγματι πως το αρσενικό- το οποίο, ως γνωστόν, αποτελεί δηλητήριο – αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα».

Από την πλευρά της, η καθηγήτρια Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κυρία Χρυσάνθη Παπαδοπούλου σημειώνει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται να αντιμετωπίζουν τρίτες χώρες, από όπου, όπως δείχνουν και τα δεδομένα, έχουν ξεκινήσει όλες οι πανδημίες. «Στις χώρες αυτές το στρες που εμφανίζει ο πληθυσμός λόγω των κακών συνθηκών διαβίωσης αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι τα κάθε λογής μικρόβια βρίσκουν πιο πρόσφορο έδαφος για να πλήξουν τον πληθυσμό» . Οπως εξηγεί η καθηγήτρια, και στην Ελλάδα υπάρχουν άνθρωποι που καταναλώνουν νερό με αρσενικό. «Δεν πιστεύω όμως ότι πληρούνται οι υπόλοιπες προϋποθέσεις ώστε να υπάρξει σοβαρό πρόβλημα. Βέβαια με όσα συμβαίνουν γύρω μας δεν ξέρουμε αν μελλοντικά και οι Ελληνες βρεθούν υπό έντονο στρεςανοίγοντας την πόρτα του αποδυναμωμένου οργανισμού τους στους ιούς-εισβολείς».

? Στο… σκοτάδι η Ευρώπη
Υπό αμφισβήτηση θέτουν οι ειδικοί το σύστημα ιχνηλάτησης που ακολουθούν τα ευρωπαϊκά κράτη. Οι ειδήμονες αναφέρουν ότι οι συστάσεις του ΕCDC αφορούν την εξέταση ατόμων με συμπτώματα γρίπης αν έχουν επισκεφθεί πληγείσες χώρες ή αν έχουν έρθει σε επαφή με γνωστό ύποπτο κρούσμα τις τελευταίες επτά ημέρες. Η τακτική αυτή έρχεται σε αντίθεση με εκείνη άλλων περιοχών του πλανήτη, εκτός ΕΕ, όπως το Χονγκ Κονγκ, όπου γίνεται έλεγχος όλων των νοσηλευόμενων ασθενών με συμπτώματα γρίπης ή πνευμονίας. Ακόμη και το Βέλγιο δεν ακολουθεί τις συστάσεις του ΕCDC και εξετάζει αναλυτικά όλες τις περιπτώσεις γρίπης. «Είναι αλήθεια ότι μπορεί να μη βλέπουμε τη διασπορά του ιού στην κοινότητα ακριβώς επειδή δεν την ψάχνουμε» παραδέχεται στο περιοδικό «Νew Scientist» ένας από τους επικεφαλής επιστήμονες του ΕCDC, ο κ. Γιόχαν Τζιζέσκε. Για κρούσματα της νέας γρίπης που μπορεί να έχουν μείνει στο σκοτάδι κάνει λόγο και ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ κ. Δ. Τριχόπουλος. «Με δεδομένο ότι η νόσος είναι ήπια,μπορεί να υπάρχουν άτομα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στη δική μας τα οποία δεν κατέφυγαν ποτέ στις αρμόδιες αρχές για εξέταση» επισημαίνει. Πράγματι, καθώς ο ιός που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή είναι ήπιας συμπτωματολογίας, είναι πιθανόν «να υπάρχουν κρούσματα σε επίπεδο Ευρώπης και Ελλάδας τα οποία έχουν ξεφύγει- δεν κατέφυγαν ποτέ στις αρμόδιες αρχές και έτσι δεν μάθαμε για αυτά» εξηγεί ο λοιμωξιολόγος του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) κ. Σ. Τσιόδρας. Διευκρινίζει πάντως ότι η κατάσταση δεν είναι ανεξέλεγκτη στην Ευρώπη «αφού, αν και δεν είναι δυνατόν να κάνουμε εξέταση στον καθένα που έχει συμπτώματα γρίπης, παρακολουθούμε κάποιους δείκτες στην κοινότητα, όπως η συχνότητα γριπώδους συνδρομής, οι οποίοι μας δίνουν εικόνα για το τι συμβαίνει στον πληθυσμό». ? Ασκοπα αντι-ιικά
Το σημαντικότερο μέλημα των αρχών αυτή τη στιγμή είναι, σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, να μην «καούν» τα αντι-ιικά φάρμακα από τη λανθασμένη χρήση και κατάχρηση. Ηδη είναι ανησυχητικό το φαινόμενο του «παραλογισμού» που έχει καταλάβει τον ελληνικό πληθυσμό σχετικά με το Τamifluμόνο μέσα στην πρώτη εβδομάδα από τη γνωστοποίηση του προβλήματος στο Μεξικό πουλήθηκαν στη χώρα μας 25.000

κουτιά του αντι-ιικού σκευάσματος! Κατά τη γνώμη του κ. Τριχόπουλου, «το ζήτημα της λανθασμένης χρήσης ή κατάχρησης του Τamiflu είναι σημαντικότερο από εκείνο που αφορά τις πιθανές μελλοντικές μεταλλάξεις του ιού.Ολες οι κυβερνήσεις έχουν αποθηκεύσει αυτό κυρίως το φάρμακο σε περίπτωση πανδημίας γρίπης και, αν σταματήσει να είναι αποτελεσματικό, τότε θα μείνουν μετέωρες».

Ο δεύτερος μεγάλος φόβος, σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, αφορά το πώς θα συμπεριφερθεί ο ιός τώρα στο Νότιο Ημισφαίριο, όπου θα επικρατήσει χειμώνας. «Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η Ελλάδα είναι τουριστικός προορισμός ο οποίος δέχεται τουρίστες από χώρες όπως η Αυστραλία». Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί αισιοδοξούν ότι η Ευρώπη θα έχει το πάνω χέρι σε αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι με τον ιό.

11.168 κρούσματα σε 42 χώρες
Αργά μεν αλλά σταθερά αυξάνονται τα κρούσματα της νέας γρίπης σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συνολικά έχουν νοσήσει 11.168 άνθρωποι σε 42 χώρες. Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν τα κρούσματα στη Χιλή, στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρώτες παγκοσμίως σε επιβεβαιωμένα εργαστηριακώς κρούσματα οι ΗΠΑ, 5.674 τον αριθμό. Ακολουθεί το Μεξικό με 3.892. Εχουν καταγραφεί 86 θάνατοι: 75 στο Μεξικό, 9 στις ΗΠΑ και από ένας στην Κόστα Ρίκα και στον Καναδά.