«ΓΕΦΥΡΑ ΦΙΛΙΑΣ» ονομάζεται η ζεύξη μεταξύ Κατάρ και Μπαχρέιν.Ωστόσο οι πραγματικές γέφυρες είναι αυτές που ρίχνει το βασίλειο του Κατάρ προς την Ευρώπη με τα φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια του σεΐχη Χαμάντ μπιν Γιασίμ μπιν Τζαμπίρ αλ Τανί και του κρατικού επενδυτικού ταμείου QΙΑ, του οποίου είναι επικεφαλής. Ο πολιορκητικός κριός του αραβικού κράτους ονομάζεται Qatar Ιnvestment Αuthority και αποτελεί το όγδοο σε κεφάλαια sovereign fund στον κόσμο. Το QΙΑ δεν φείδεται χρημάτων όταν παρουσιάζονται ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες. Πώς να είναι άλλωστε φειδωλός ο πρωθυπουργός μιας χώρας
ενός εκατομμυρίου κατοίκων με κατά κεφαλήν εισόδημα σχεδόν 100.000 δολάρια το οποίο τους κατατάσσει μεταξύ των πλουσιοτέρων κατοίκων στον κόσμο;
Μπορεί το Κατάρ να μην είναι τόσο πλούσιο σε πετρέλαιο,συγκριτικά βέβαια με τους γείτονές του. Ωστόσο ο βρετανοτραφής εμίρης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Τανί, που σπούδασε στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχερστ (απόφοιτοι της οποίας είναι και οι πρίγκιπες του βρετανικού θρόνου Χάρι και Γουίλιαμ), έχει βρει τη λύση. Καθώς τα κοιτάσματα φυσικού αερίου,που αντιπροσωπεύουν το 10% των παγκοσμίων αποθεμάτων και
υπερβαίνουν τα 25 τρισ.κυβικά μέτρα, φαντάζουν σχεδόν αστείρευτα, μετατρέπει μέρος τους σε υγρά καύσιμα. Χάρη στις σύγχρονες τεχνικές GΤL (gas to liquid) το χαμηλής ενεργειακής απόδοσης φυσικό αέριο αναμορφώνεται με σχετικά χαμηλό κόστος σε «πράσινο» πετρέλαιο.
Το νέο προϊόν που παράγεται έχει διπλό συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των συμβατικών υγρών και αερίων καυσίμων, καθώς όχι μόνο παράγει κατά την καύση του ελάχιστη ποσότητα μονοξειδίων του άνθρακα και σωματιδίων, αλλά και διαθέτει υψηλή ενεργειακή απόδοση, αντίστοιχη του πετρελαίου ντίζελ.

Το μόνο που προκαλεί πονοκέφαλο στη βασιλική οικογένεια Αλ Τανί είναι το πού θα διαθέσουν στο εξής τα δισεκατομμύρια δολάρια που τους αποφέρει ετησίως η εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LΝG). Εχοντας μόλις εξαγοράσει τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των επτά μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, σκοπός τους είναι να κινηθούν με περισσότερη εξωστρέφεια στο μέλλον. Ο 50χρονος σήμερα σεΐχης Χαμάντ με την τριπλή ιδιότητα του πρωθυπουργού, του υπουργού Εξωτερικών και του διαχειριστή των κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων έχει κορέσει την επιθυμία του για επενδύσεις στο εσωτερικό. Με όχημα τη συμμετοχή στα κεφάλαια της βρετανικής τράπεζας Βarclays και της ελβετικής Credit Suisse αλλά και με σημαντικό μερίδιο στο χρηματιστήριο του Λονδίνου (20%) σχεδιάζει τις νέες του κινήσεις, όχι μόνο στον χρηματοοικονομικό τομέα αλλά και στις πρώτες ύλες.

Οι πληροφορίες του πρακτορείου Βloomberg αναφέρουν ότι τα χρήματα που ξεχειλίζουν από τις τσέπες της βασιλικής οικογένειας (έχουν, όπως φαίνεται, και οι κελεμπίες τσέπες, οι οποίες στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι παραφουσκωμένες) θα διοχετευθούν στις αγορές πρώτων υλών, όπως ο χάλυβας και ο χαλκός, αλλά και σε αυτές των τροφίμων, οι οποίες παρουσιάζουν μεγαλύτερες δυνητικές αποδόσεις. Προς το παρόν ο σεΐχης του Κατάρ εμφανίζεται συγκρατημένος και δηλώνει ότι δεν θα προχωρήσει σε επιπόλαιες κινήσεις. Ωστόσο οι πρώτες ενδείξεις των άκρως επιθετικών διαθέσεών του έχουν ήδη διαφανεί. Τον περασμένο Απρίλιο υπέβαλε πρόταση εξαγοράς της τρίτης μεγαλύτερης αλυσίδας σουπερμάρκετ στη Βρετανία Sainsbury (της οποίας ελέγχει το 17% του μετοχικού κεφαλαίου μέσω τρίτης εταιρείας) αντί 15 δισ. ευρώ, τη στιγμή που μόνο η ακίνητη περιουσία της Sainsbury υπολογίζεται σε 12 δισ. ευρώ.

Και αν το ενδιαφέρον του Κατάρ για τις αγορές τροφίμων είναι όψιμο, η «επίθεση φιλίας» προς την παρ΄ ολίγον χρεοκοπημένη Βarclays είναι μια παλιά σχέση που εδραιώθηκε στους χαλεπούς καιρούς της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τον Οκτώβριο του 2008. Τότε που η διοίκηση της τράπεζας έστρεψε τα νώτα στην οικονομική ενίσχυση που προσέφερε η κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν και στράφηκε σε αυτούς που ξέρει και εμπιστεύεται. Το επενδυτικό όχημα του Κατάρ συμφώνησε να αυξήσει τη συμμετοχή του από 6,4% σε 12,7%, αποδεικνύοντας ότι οι φίλοι στα δύσκολα φαίνονται. Το γεγονός ότι μόλις πριν από έναν μήνα μεταβίβασε μέρος των μετοχών της και περιόρισε το μερίδιό της στο 5,8% αποτελεί απλώς μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής, λένε στην Ντόχα.

Αλλωστε κανείς δεν αμφιβάλλει στη Βρετανία ότι το Κατάρ είναι ένας καλός εμπορικός εταίρος (εκτός από πρώην προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου ως το 1971, οπότε και απέκτησε την ανεξαρτησία του). Του λόγου το αληθές ήρθε να επιβεβαιώσει η 7η Συνδιάσκεψη των παραγωγών φυσικού αερίου που φιλοξενήθηκε στην Ντόχα τον περασμένο Απρίλιο, όπου διά στόματος του σεΐχη Χαμάντ παρουσιάστηκε το σχέδιο για τη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τους σταθμούς μεταφόρτωσης στον Περσικό Κόλπο στη Βρετανία. Οι δύο πετρελαϊκοί κολοσσοί της χώρας, QatarGas και RasGas, υπολογίζουν ότι με την ολοκλήρωση της κατασκευής νέων μονάδων στη βιομηχανική πόλη του Ρας Λαφάν στα βορειοανατολικά της χώρας τα επόμενα χρόνια θα αυξήσουν την παραγωγή LΝG με στόχο να φθά σουν τους 77 εκατ. τόνους ετησίως. Ο στόλος του εμιράτου, που θα ανέρχεται σύντομα σε 60 τάνκερ ειδικά διαμορφωμένα για τη μεταφορά φυσικού αερίου σε υγρή μορφή και σε θερμοκρασία 60 βαθμών Κελσίου υπό το μηδέν, θα τροφοδοτεί με καύσιμα κατά κύριο λόγο την αγορά της Βρετανίας αλλά και την Ισπανία, η οποία θέλει να μειώσει την εξάρτησή της από το αλγερινό φυσικό αέριο.

Ως την περασμένη δεκαετία όμως ο πακτωλός δολαρίων που εισέρρεαν στα κρατικά ταμεία έμενε αχρησιμοποίητος και καλά φυλαγμένος στις ελβετικές τράπεζες. Το Κατάρ ήταν ένα κράτος που, εκτός από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, στηριζόταν κατά κύριο λόγο στην αλιεία. Το 1995 ο ως τότε διάδοχος και σημερινός εμίρης Χαμάντ ανέτρεψε τον πατέρα του που βρισκόταν για διακοπές στη Γενεύη, πολύ κοντά στα χρήματά του αλλά μακριά από τον αφύλακτο θρόνο του. Ο νεαρός εμίρης είχε από τότε μεγάλα όνειρα για τη χώρα του και έτσι τα επόμενα χρόνια ασχολήθηκε με εξαιρετικά κερδοφόρες, όπως αποδείχθηκε, επιχειρήσεις οι οποίες ενίσχυσαν το προφίλ του και τη θέση του εμιράτου μέσα στον αραβικό κόσμο. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το ειδησεογραφικό και τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα που εκπέμπει πέρα από τη Μέση Ανατολή.

Ωστόσο οι γνωστοί για τα εντυπωσιακά, αν όχι υπερφίαλα, κατασκευαστικά έργα Αραβες έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή νέα σχέδια. Οπως για παράδειγμα την κατασκευή ενός υπερσύγχρονου αεροδρομίου στην καρδιά της ερήμου, συνολικού εμβαδού 22 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που θα εξυπηρετεί 24 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως και θα στοιχίσει σχεδόν 5 δισ. δολάρια. Κάτι περισσότερο από 3 δισ. δολάρια θα απαιτηθούν για την ολοκλήρωση (από τη γαλλική εταιρεία Vinci η οποία είχε αναλάβει και τη γέφυρα Ρίου- Αντιρρίου) της μεγαλύτερης γέφυρας στον κόσμο, μήκους 40 χιλιομέτρων, που θα συνδέει τη χερσόνησο του Κατάρ με το νησιωτικό κράτος του Μπαχρέιν. Τι και αν ισχυρίζονται κάποιοι ότι ο κήπος της Εδέμ βρισκόταν στο γειτονικό βασίλειο; Ο σεΐχης Χαμάντ αλ Τανί προσδοκά να καταστήσει το κρατίδιό του παράδεισο επιχειρηματικότητας αλλά και γνώσης προσελκύοντας τις μεγαλύτερες πολυεθνικές να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη χώρα. Για τον λόγο αυτόν έχει υιοθετηθεί νόμος που προβλέπει απαλλαγή φόρων και δασμών για μία εικοσαετία, καθώς και την ελεύθερη εξαγωγή κερδών για τις ξένες εταιρείες. Οι πρόσφατες διακηρύξεις των παγκόσμιων ηγετών για τον περιορισμό των φορολογικών παραδείσων μάλλον δεν ακούστηκαν ως τις ερήμους του μικρού εμιράτου. Τουλάχιστον όχι ακόμη. Ωστόσο τα κεφάλαια διατίθενται και για την άνοδο του κατά κεφαλήν μορφωτικού επιπέδου με τη δημιουργία Κέντρου Εκπαίδευσης και Τεχνολογίας, αλλά και με την ανοιχτή πρόσκληση προς τα δημοφιλέστερα πανεπιστημιακά ιδρύματα όλου του κόσμου να ανοίξουν παραρτήματα στην Πόλη της Εκπαίδευσης δημιουργώντας έναν πόλο μάθησης για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Το πλέον μεγαλεπήβολο έργο όμως, δηλωτικό της ξέφρενης ανάπτυξης του εμιράτου, δεν είναι άλλο από το τεχνητό νησί Περλ, για την κατασκευή του οποίου εργάζονται με φρενήρεις ρυθμούς 30.000 εργάτες. Η φαραωνική κατασκευή θα στοιχίσει τουλάχιστον 14 δισ. δολάρια και θα αποτελέσει ένα υπερπολυτελές τουριστικό θέρετρο για τους λίγους και εκλεκτούς επισκέπτες με την… απαιτούμενη για την περίσταση οικονομική επιφάνεια. Ως τότε τους καρπούς αυτού του επίγειου, αν και άνυδρου, «παραδείσου» των 11.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων θα γεύονται μόνον οι επίσης λιγοστοί κάτοικοι του αραβικού εμιράτου.