Πόσο ωραία μπορεί να φαντάζει μια χάι-τεκ καφετιέρα! Υπακούει όμως στους νόμους της απλότητας;

Ακουσα στο ραδιόφωνο έναν άνθρωπο που παραπονιόταν ότι του έκαναν δώρο μια καφετιέρα με πολλές δυνατότητες ακόμη και χρονοπρογραμματισμόώστε να επιστρέφεις σπίτι και να βρίσκεις τον καφέ σου έτοιμο, να αχνίζει-, αλλά ο χειρισμός της του φάνηκε τόσο πολύπλοκος ώστε τελικά την παράτησε και δεν την χρησιμοποιούσε (City, 29.4.09, 6.30 π.μ). Να ένα κυριολεκτικά δώρο άδωρο σκέφθηκα και μπορώ να φανταστώ και άλλους να ταλαιπωρούνται από διάφορες ανεξήγητες για αυτούς δυνατότητες των συσκευών τους. Εκτυπωτές, τηλεοπτικές συσκευές, κινητά. Ο Γουίλιαμ του Οκαμ, που έζησε από το 1285 ως το 1349 και ο οποίος θεωρείται κορυφή στη φιλοσοφική λογική, συνέδεσε το όνομά του με την περιβόητη «λεπίδα», μια φράση παροιμιώδη που μας προτρέπει να «κόβουμε» καθετί το περιττό από έναν συλλογισμό, όπως ο χασάπης κόβει το λίπος από ένα κομμάτι κρέας, και να προτιμούμε πάντοτε την απλούστερη εκδοχή. Οταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες εκδοχές ενός γεγονότος πιο πιθανή είναι η απλούστερη, έλεγε ο μακαρίτης πια Γουίλιαμ. Απλότητα σημαίνει λογικότητα, στις επιχειρήσεις, στην τεχνολογία, στο σχέδιο ενός αντικειμένου, έρχεται τώρα να μας πει με το πρόσφατο σχετικά βιβλίο του (από το 2006) ο John Μaeda. Εχοντας σπουδάσει και Σχέδιο σε Σχολή Καλών Τεχνών και Υπολογιστές, ο Μaeda είναι ιδρυτής του Simplicity Consortium στο Μedia Lab του ΜΙΤ όπου και διδάσκει.

Στο βιβλίο αυτό διατυπώνει δέκα νόμους ώστε το βελτιωμένο να είναι όσο γίνεται απλούστερο και όχι πιο πολύπλοκο. Νόμος 1: Ελαττώστε (μέσα από καλομελετημένη αφαίρεση)- Νόμος 2: Οργανώστε (κάνει τα πολλά να φαίνονται πιο λίγα)- Νόμος 3: Χρονοελάττωση (η εξοικονόμηση χρόνου δίνει αίσθημα απλότητας)- Νόμος 4: Αποκτήστε γνώση (η γνώση απλοποιεί τα πάντα) – Νόμος 5: Επιτρέψτε αντιθέσεις (απλότητα και πολυπλοκότητα χρειάζονται η μια την άλλη)- Νόμος 6: Δώστε προσοχή σε καθετί σχετικό (Τα περιφερειακά στην απλότητα δεν είναι περιθωριακά), Νόμος 7: Συναισθηματικότητα (περισσότερη είναι καλύτερα από λιγότερη)Νόμος 8: Εμπιστοσύνη (εμπιστευόμαστε το απλό)- Νόμος 9: Αποτυχία (κάποια πράγματα αποκλείεται να γίνουν απλά)- Νόμος 10: Το ένα (απλότητα είναι να αφαιρείς το προφανές και να προσθέτεις το ουσιαστικό).

«Η επιστροφή στην εποχή όπου τα μεγάλα αντικείμενα ήταν πολύπλοκα και τα μικρά απλά είναι οριστικά αδύνατη» πιστεύει ο Μaeda, και παρακάτω δίνει ένα παράδειγμα της τάσης για απόκρυψη της πολυπλοκότητας. «Στο γνωστό κόκκινο σουγιά του ελβετικού στρατού μόνο το εργαλείο που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει ο χρήστης είναι ορατό, ενώ όλα τα υπόλοιπα παραμένουν κρυφά». Δεν ξεχνάει επίσης να επισημάνει ότι ο υπολογιστής έχει απεριόριστη δυνατότητα απόκρυψης έτσι ώστε να δίνει την ψευδαίσθηση της απλότητας. Και εδώ είναι που κάπως μπερδεύει τα πράγματα ο συγγραφέας, διότι ο αναγνώστης δεν καταλαβαίνει αν αναζητείται η ψευδαίσθηση της απλότητας ή μια εντελώς αγνή και καθαρή απλότητα. Το βιβλίο του όμως συνολικά είναι πολύ αξιόλογο, ενδιαφέρον, ωφέλιμο και μπορεί να διαβάζεται σε πολύ μικρές δόσεις. Αξίζει την προσοχή μας.