Η εργασία στο εξωτερικό ήταν κάποτε προϋπόθεση για μια λαμπρή καριέρα, αλλά η οικονομική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα, καθώς τα μεγάλα «θύματα» της ανεργίας είναι οι τριαντάρηδες και τριανταπεντάρηδες που εργάζονταν από τρία ως δέκα χρόνια σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού και οι «εργοδότες» τους έχουν καταρρεύσει.
Στις μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας μας και ιδιαίτερα στον τραπεζικό τομέα τα βιογραφικά «υψηλών προδιαγραφών» από Ελληνες στελέχη του εξωτερικού έχουν ήδη κατακλύσει τα γραφεία ανθρώπινου δυναμικού. Ως το τέλος του χρόνου στον χρηματοπιστωτικό κλάδο τα στελέχη που θα χάσουν τη δουλειά τους στο Λονδίνο θα φτάσουν τις 28.000, ανάμεσα στους οποίους θα υπάρχουν και Ελληνες, καθώς πολλοί εργάζονται στην πρωτεύουσα της Αγγλίας, η οποία μαστίζεται από την κρίση. Επιπλέον, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι το 2009 θα υπάρξει υπερπροσφορά στελεχών στην Ελλάδα, καθώς αναμένεται να επιστρέψουν περίπου 1.000 έλληνες μάνατζερ από τις βαλκανικές χώρες από τους 10.000 που υπάρχουν σήμερα, καθώς η κρίση θα επηρεάσει και αυτές τις αγορές. Αυτό θα οδηγήσει σε χαμηλότερους μισθούς και μπόνους για τα στελέχη στη χώρα μας.
Οι χρηματοοικονομικοί οίκοι προειδοποιούν για μεγάλες ζημιές στον τραπεζικό τομέα στα Βαλκάνια. Ενα από τα πιο αρνητικά σενάρια αφορά τις εκτιμήσεις της Citigroup, η οποία ανέφερε ότι οι ζημιές από τα Βαλκάνια των 17 μεγαλύτερων τραπεζών θα ανέλθουν σε 60 δισ. ευρώ, ενώ μόνο για τις ελληνικές τράπεζες μπορεί να φθάσουν τα 10,9 δισ. ευρώ. Επίσης οι κατασκευές και το real estate περνούν δύσκολες ώρες στα Βαλκάνια, με τις τιμές των κατοικιών να καταγράφουν μεγάλες μειώσεις, ως και 30%, γι΄ αυτό και πολλές ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες έχουν παγώσει τα έργα τους σε αυτές τις χώρες. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την επιστροφή Ελλήνων στελεχών στη χώρα μας.
Οπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων κ. Κρις Αμιράλης,«προς το παρόν στα Βαλκάνια η κρίση φαίνεται να επηρεάζει λιγότερο την οικονομία σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρ΄ όλα αυτά η ανάπτυξη θα είναι μικρότερη, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται σε μια προσπάθεια παρακολούθησης και ελέγχου του πιστωτικού κινδύνου.Αυτό σημαίνει ακριβότερα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, και αυτό με τη σειρά του σημαίνει μείωση της ανάπτυξης.Οι κλάδοι που φαίνεται να επηρεάζονται άμεσα είναι ο τραπεζικός, η ναυτιλία, ο τουρισμός, ο κτηματομεσιτικός κλάδος και ο κλάδος των καταναλωτικών ειδών».
Οι ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα Βαλκάνια, συνεχίζει ο κ. Αμιράλης, έχουν ήδη πάρει μέτρα τα οποία θα τις βοηθήσουν να ξεπεράσουν την περίοδο κρίσης. Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα μέτρα αυτά, πέρα από τον περιορισμό του κόστους, αφορούν μέτρα που ενισχύουν την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας των στελεχών, έτσι ώστε να μπορέσουν να διασφαλίσουν την επιτυχία ακόμη και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Οσον αφορά τις αμοιβές, οι περισσότερες εταιρείες προχωρούν σε αναδιάρθρωση των προγραμμάτων stock options που είχαν εισαγάγει στο παρελθόν, καθώς και σε μείωση των αυξήσεων από τα χαμηλότερα στα υψηλότερα επίπεδα για το επόμενο έτος, και σε «πάγωμα» των μισθών των ανωτάτων στελεχών, σε συνδυασμό με μεγαλύτερη εστίαση;;; σε προγράμματα ετήσιων μεταβλητών αμοιβών.
Ενα πρόγραμμα εκπατρισμού πρέπει να καταλήγει στον επαναπατρισμό του εργαζομένου. Μόνο σε αυτή την περίπτωση μπορούν να βγουν κερδισμένες και οι δύο πλευρές. Ετσι πρέπει, προσθέτει ο ίδιος, να προβλεφθεί από την αρχή της όλης διαδικασίας η δημιουργία προϋποθέσεων ανάληψης ανώτερης θέσης κατά τον επαναπατρισμό. Το πλάνο είναι επίσης απαραίτητο, καθώς τέτοιου είδους διεθνείς αποστολές συνεπάγονται σημαντικό κόστος όχι μόνο για τον ίδιο τον εργαζόμενο και την οικογένειά του αλλά και για την επιχείρηση.
Μόνο το 30% των εταιρειών έχει κάποια πολιτική επαναπατρισμού. Ετσι δεν σπανίζουν οι περιπτώσεις που στελέχη έπειτα από διετή θητεία στο εξωτερικό επιστρέφουν στην Ελλάδα για βρουν τη θέση που άφησαν κατειλημμένη και καμία άλλη (αντάξια των προσδοκιών τους) ανοιχτή να τους περιμένει. Αντιθέτως, στις περισσότερες ξένες πολυεθνικές στελέχη με τέτοια εμπειρία, όταν επιστρέφουν, τοποθετούνται σε υψηλότερες θέσεις (ανάλογα πάντοτε και με την απόδοσή τους) και γνωρίζουν εκ των προτέρων ποια θα είναι η πορεία τους μέσα στην επιχείρηση μετά τον επαναπατρισμό τους.
Η αγορά εργασίας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη αρκετά προβλήματα, οπότε η επιστροφή των στελεχών από τις αγορές των Βαλκανίων και όχι μόνο δεν θα είναι εύκολη.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της Μanpower για το προσεχές τρίμηνο του έτους, το 15% των ελλήνων εργοδοτών θα προχωρήσει σε προσλήψεις, ένα άλλο 15% σκοπεύει να προχωρήσει σε απολύσεις, ενώ το 64% αναφέρει ότι δεν θα υπάρξει μεταβολή στον αριθμό των ατόμων που απασχολεί. Σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ο ρυθμός προσλήψεων καταγράφεται μειωμένος κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους η μείωση του δείκτη των συνολικών προοπτικών απασχόλησης φτάνει τις 23 ποσοστιαίες μονάδες.
