Η σκοτεινή πλευρά του Ιnternet, τα πρότυπα και η τέχνη

ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Ψάχνουν την «απελευθέρωση». Κάνουν φίλους με τους οποίους μοιράζονται τα ίδια συναισθήματα: οργή, απογοήτευση, κατάθλιψη και αδιαφορία για την υπόλοιπη κοινωνία. Μοιράζονται βαθιά μυστικά και αλληλοαποκαλύπτονται. Και οι δυο τους θέλουν το ίδιο πράγμα: Να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Και το κάνουν.

Θα μπορούσε να είναι σενάριο για ταινία, όμως αποτελεί πραγματικότητα. Με το Cyber Suicide Ρact, ένα ιντερνετικό εκούσιο συμβόλαιο θανάτου που ελάχιστοι φαντάζονταν στις απαρχές του Διαδικτύου, κάθε χρόνο σε αρκετά σημεία του κόσμου πολλοί έφηβοι δίνουν τέλος στη ζωή τους.

Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό στη σχέση τους είναι το ότι δεν γνωρίζονται. Συναντώνται σε chat rooms του Διαδικτύου- διάσπαρτα και συχνά μη ανιχνεύσιμα- και επικεντρώνονται σε συζητήσεις γύρω από το πόσο και το πώς θέλουν να αυτοκτονήσουν.

ΤΑΣΕΙΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ
Ηδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, προτού χρησιμοποιηθεί το Διαδίκτυο, οι ειδικοί έκαναν λόγο για «μιμητικό σύνδρομο», δηλαδή για μια τάση των νέων να αντιγράφουν μακάβρια πρότυπα. Η ανάπτυξη των ΜΜΕ σε ολόκληρο τον πλανήτη εντείνει ακόμη περισσότερο το φαινόμενο, διότι άτομα που βρίσκονται σε απόγνωση «αναγνωρίζουν» στα ρεπορτάζ των δημοσιογράφων τον τρόπο με τον οποίον θα ήθελαν να τερματίσουν τη ζωή τους.

Το «μιμητικό σύνδρομο» μοιάζει να λειτουργεί σε τηλεοπτικό χρόνο. Λίγες ώρες προτού πραγματοποιηθεί η πρόσφατη επίθεση σε γερμανικό σχολείο, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 15 άτομα, είχε προηγηθεί άλλη επίθεση στην Αλαμπάμα, την οποία και προέβαλε τάχιστα η τηλεόραση.

Το φαινόμενο, ωστόσο, δεν σταματά εκεί. Το 1994, όταν ο τραγουδιστής των ΝirvanaΚερτ Κομπέιναυτοκτόνησε, τον ακολούθησαν μαζικά πολλοί έφηβοι σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Τρεις δεκαετίες νωρίτερα, το 1962, όταν πέθανε ηΜέρλιν Μονρόε,σημειώθηκαν δεκάδες αυτοκτονίες τους επόμενους μήνες. Οι ειδικοί μελέτησαν το φαινόμενο και συνέδεσαν ευθέως τις αναφορές και τις νεκρολογίες των ΜΜΕ διάσημων προσωπικοτήτων με τις αυτοκτονίες των νέων. Μάλιστα έρευνα στη Νέα Υόρκη είχε δείξει ότι η αναφορά αυτοκτονιών στο πρωτοσέλιδο των «Τάιμς» ανέβαζε τα κρούσματα κατά 60%.

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΒΕΡΘΕΡΟΥ
Το 1774 οΓκαίτεδημοσίευσε «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου», την ιστορία ενός ιδιόρρυθμου νέου ο οποίος αυτοκτόνησε επειδή τον είχε απορρίψει η γυναίκα με την οποία ήταν ερωτευμένος. Το βιβλίο γνώρισε τρομακτική επιτυχία στη Γερμανία, ενώ μεταφράστηκε και στο εξωτερικό. Η επίδραση του βιβλίου δημιούργησε και μια μόδα: Οι «εναλλακτικοί» νέοι της εποχής ντύνονταν όπως ο Βέρθερος, έπιναν μπίρα από ειδικά ποτήρια «Βέρθερου» και πολλοί αυτοκτόνησαν όπως ο ήρωας του βιβλίου: Με μία σφαίρα στον κρόταφο και ένα σημείωμα ίδιο με το δικό του. Το πλήθος των αυτοκτονιών έφερε και την απαγόρευση του βιβλίου.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Ενα από τα πρώτα τραγούδια που ύμνησαν την αυτοκτονία ήταν το «Suicide is Ρainless», σήμα κατατεθέν της διάσημης αμερικανικής τηλεοπτικής σειράς (και μετέπειτα ταινίας) «ΜΑSΗ». Τους στίχους του τραγουδιού είχε γράψει οΜάικ Αλτμανστην ηλικία των 14 ετών, και τους θύμισε πολλά χρόνια αργότερα σε ένα σημείωμα απελπισίας ο χρεοκοπημένος γενικός διευθυντής ενός hedge fund, οΣάμουελ Ισραελ, λίγο προτού αποπειραθεί να αυτοκτονήσει. Το 1980 οΟζι Οζμπορνκυκλοφόρησε το τραγούδι «Suicide Solution» και τέσσερα χρόνια αργότερα ο 19χρονοςΤζον Μακ Κόλουμαυτοκτόνησε ακούγοντάς το. Οι γονείς του παιδιού πήγαν τον διάσημο τραγουδιστή στα δικαστήρια, θεωρώντας τον υπεύθυνο για τον θάνατο του γιου τους, όμως ο Οζι αθωώθηκε.

Πολλά συγκροτήματα από τον χώρο του σκληρού ροκ, του χέβι μέταλ, του ιντάστριαλ, του γκόθικ και του ΕΒΜ έχουν κατηγορηθεί ότι παρακινούν με τα τραγούδια τους νέα παιδιά στην αυτοκτονία. Αυτή η άποψη στηρίζεται στο γεγονός ότι συχνά έχουν ως θεματολογία της μουσικής τους τον θάνατο, την αυτοκτονία, τη βία, την οδύνη και τον πόνο. Ωστόσο, ενώ αυτοί οι «σκληροί» ήχοι συνόδευσαν ουκ ολίγες φορές τις τελευταίες στιγμές πολλών εφήβων, εν τούτοις δεν παύουν να αποτελούν μια αθώα μουσική κουλτούρα που απευθύνεται σε εκατομμύρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ΚΜFDΜ, τα τραγούδια των οποίων είχε επιλέξει στο προφίλ του στο ΜySpace οΔημήτρης Πατμανίδηςκαι άκουγαν αρκετοί νέοι που έκαναν φονικές επιθέσεις σε σχολεία και έπειτα αυτοκτόνησαν, χρειάστηκε να κάνουν δημόσιες δηλώσεις ότι δεν συσχετίζονται με κρούσματα βίας. Ο κατάλογος με τέτοια συγκροτήματα είναι μακρός: Εpilogue, Die Sektor, Αgonoize, Ηocico, Αpoptygma Βerzeck κ.ά.

OΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Η αυτοκτονία, αλλά και η ιντερνετική συνωμοσία θανάτου έχουν αποτελέσει κεντρικό θέμα σε ουκ ολίγες ταινίες, αμερικανικές και μη. Αρκετοί ειδικοί έχουν σημειώσει ότι σε έναν βαθμό μπορεί να επηρεάσουν ψυχικά αδύναμους εφήβους και να τους παράσχουν ένα αυτοκαταστροφικό πρότυπο. Στην ταινία «Untraceable» ένας ψυχοπαθής αντλεί το αίμα του θύματός του, ανάλογα με το πόσες επισκέψεις έχει η ιστοσελίδα όπου παρουσιάζεται το αποτρόπαιο θέαμα. Διάσημο για τη βία και την αγριότητά του είναι το «Οldboy» του Κορεάτη Παρκ Τσαν Γουόκ, αλλά και το θρίλερ «Τhe Ηappening», στο οποίο οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης προχωρούν σε μαζικές αυτοκτονίες. Ιδιαίτερα επίκαιρη είναι και η πρόσφατη ταινία «Μy Suicide» στην οποία ένας απομονωμένος μαθητής Λυκείου γίνεται ο πλέον δημοφιλής όταν ανακοινώνει ότι θα αυτοκτονήσει on camera για τις ανάγκες των μαθημάτων σκηνοθεσίας της τάξης του.