Μία από τις χειρότερες χρονιές ήταν το 2008 για το ελληνικό χρηματιστήριο, καθώς οι απώλειες που σημειώθηκαν ξεπέρασαν τα κέρδη ολόκληρης της προηγούμενης πενταετίας. Οι ζημιές τόσο του Γενικού Δείκτη όσο και των επί μέρους δεικτών υψηλής, μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης ξεπέρασαν το 60%, προσγειώνοντας τον Γενικό Δείκτη στα επίπεδα του Μαρτίου του 2003. Ο σύμβουλος επενδύσεων της Ρroton Βank κ. Δ. Τζάνας λέει ότι η αποεπένδυση των ξένων κεφαλαίων αποτέλεσε το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του έτους που έληξε και ότι για το 2009 θα πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι.
– Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της κρίσης το 2008;
«Η κατάρρευση της αγοράς στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime market) και η κατάρρευση του μοντέλου ανάπτυξης των επενδυτικών τραπεζών μέσω της διάθεσης πλειάδας ευφάνταστων δομημένων προϊόντων που, όπως αποδείχθηκε, εμπεριείχαν σοβαρούς επενδυτικούς κινδύνους. Ετσι κλιμακώθηκε η χρηματιστηριακή κρίση, με κύριο χαρακτηριστικό της την αποεπένδυση των επενδυτικών φορέων βραχυπρόθεσμου επενδυτικού ορίζοντα, και διαμορφώθηκε κρίση ρευστότητας στη διατραπεζική αγορά».
– Παράλληλα, το 2008 γίναμε μάρτυρες μιας πρωτόγνωρης αυξομείωσης της τιμής του πετρελαίου…
«Η τιμή του κινήθηκε από τα 150 δολάρια τον Ιούλιο κάτω από 40 δολάρια λίγους μήνες αργότερα και έγινε αντιληπτό σε όλους το τεράστιο ύψος κερδοσκοπικών κεφαλαίων που διακινούνται πλέον στα συμβόλαια του “μαύρου χρυσού”».
– Γιατί είχαμε κραχ στο ελληνικό χρηματιστήριο;
«Οφείλεται στον ευκαιριακό χαρακτήρα μεγάλου μέρους των κεφαλαίων που είχαν επενδύσει στο ελληνικό χρηματιστήριο (hedge funds κυρίως, βραχυπρόθεσμου επενδυτικού ορίζοντα με κεφάλαια υψηλού βαθμού μόχλευσης) σε συνδυασμό με την αδύναμη εγχώρια επενδυτική κοινότητα, ιδιαίτερα στον τομέα των θεσμικών επενδυτών και στον τραπεζοκεντρικό χαρακτήρα του Χρηματιστηρίου».
– Τι να περιμένουμε για το 2009;
«Οι προσδοκίες για χρηματιστηριακή ανάκαμψη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2009 είναι μάλλον πενιχρές. Πολλά ωστόσο θα εξαρτηθούν από την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας σε σχέση με την υφεσιακή πορεία στην οποία ήδη βρίσκεται. Η επικείμενη διακυβέρνηση Ομπάμα στις ΗΠΑ έχει ήδη διαμορφώσει ισχυρές προσδοκίες. Σύμφωνα με ένα σενάριο, η ταχεία υπέρβαση της ύφεσης από κοινού με την αναβάθμιση της αξιοπιστίας των αγορών μέσω νέου αποτελεσματικού εποπτικού πλαισίου είναι δυνατόν να οδηγήσει το β΄ εξάμηνο του 2009 σημαντικό αριθμό επενδυτικών κεφαλαίων σε μετοχικές τοποθετήσεις, διαμορφώνοντας το κατάλληλο κλίμα αισιοδοξίας».
– Για την ελληνική οικονομία;
«Λαμβάνοντας υπόψη τους δημοσιονομικούς περιορισμούς της, δύσκολα μπορεί να υποστηριχθεί αισιόδοξο σενάριο για το 2009. Θα χρειασθεί ο συνδυασμός σχεδιασμένης πολιτικής για τη δημοσιονομική εξυγίανση και τολμηρών μεταρρυθμίσεων με στόχο την αυτοτροφοδοτούμενη οικονομική ανάπτυξη. Μόνον έτσι η ελληνική οικονομία μπορεί να βελτιώσει την υποβαθμισμένη ανταγωνιστικότητά της και να προσελκύσει κεφάλαια μακράς πνοής (για άμεσες επενδύσεις ή τοποθετήσεις σε κινητές αξίες, όπως ομόλογα και μετοχές). Μόνον υπό αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί να επανέλθει η αξιοπιστία».
