Η βιωσιμότητα των τουριστικών επιχειρήσεων, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη ρευστότητα αλλά και ζήτηση, αποτελεί την κύρια πηγή ανησυχίας του κλάδου εν όψει του «δύσκολου» 2009, αφού η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που έπληξε τις αγορές από τα μέσα του χρόνου θα αφήσει το αποτύπωμά της και στην Ελλάδα. Οι παραδοσιακές χώρες προέλευσης που τροφοδοτούν τον ελληνικό τουρισμό με πάνω από το 50% των επισκεπτών (Βρετανία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία) βρίσκονται ήδη στην «καρδιά» της κρίσης, με τις εκτιμήσεις να δείχνουν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης την ερχόμενη χρονιά, αλλά και τη Βρετανία και τις ΗΠΑ να επηρεάζονται ανάλογα με τις διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές διαφορές του ευρώ με τη στερλίνα και το δολάριο αντιστοίχως.
Η «μουδιασμένη» εικόνα καταγράφηκε από τα μέσα του Νοεμβρίου στη διεθνή έκθεση τουρισμού World Τravel Μarket (WΤΜ) στο Λονδίνο, αφού η βρετανική αγορά, στην οποία αναλογούν κατά μέσον όρο 2,6 επισκέπτες τον χρόνο στη χώρα και παραδοσιακά δίνει το έναυσμα των τάσεων στον τουρισμό, παραμένει αδρανής στις κρατήσεις, κάνοντας τους ξενοδόχους να μιλάνε για «τσουνάμι» με άγνωστες ακόμη συνέπειες και τους τουριστικούς φορείς, Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ), να εκπέμπουν σήμα κινδύνου ζητώντας να ληφθούν άμεσα υποστηρικτικά μέτρα. Ωστόσο η βεβαρημένη ψυχολογία και ο φόβος, αποτελέσματα των αρνητικών συγκυριών, πλήττουν άμεσα την κατανάλωση, συρρικνώνοντας τις δαπάνες των πολιτών στις παραδοσιακές χώρες προέλευσης ακόμη και στα βασικά καθημερινά είδη διατροφής, ενώ τα ταξίδια, παρ΄ ότι εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα στην ιεράρχηση των επιθυμιών, μετατίθενται ή αναβάλλονται όσον αφορά την υλοποίησή τους. Μάλιστα, πρόσφατα στοιχεία της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου δείχνουν ότι το 2009 12% λιγότεροι Βρετανοί θα ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Αυτό αποτυπώνεται στη χώρα με πτώση στις προκρατήσεις που τον Δεκέμβριο έφθασε το 20%-30%, σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), ενώ δεδομένη είναι και η συρρίκνωση της μέσης διάρκειας διανυκτερεύσεων από δέκα σε οκτώ ημέρες, η οποία θα έχει αρνητικές συνέπειες στον κύκλο εργασιών του κλάδου, αφού οι δαπάνες των ξένων επισκεπτών θα είναι μειωμένες όχι μόνο στον αρχικό προϋπολογισμό τους αλλά και σε χρόνο.
Υπολογίζεται μάλιστα ότι για να καλυφθεί το κενό αυτό στον τζίρο απαιτούνται 20%-25% περισσότερες αεροπορικές θέσεις σε πτήσεις, γεγονός που καθιστά επιτακτική την κινητροδότηση τουρ oπερέιτορ για διατήρηση ή ακόμη και αύξηση των πτήσεων, προσπάθεια που έχει ξεκινήσει το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, αλλά και την προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους σε ελληνικούς προορισμούς.
Την ίδια ώρα όμως το μερίδιο αγοράς μικραίνει, αφού με γάλοι ταξιδιωτικοί οργανισμοί, όπως η ΤUΙ και η Τhomas Cook, προχωρούν σε περικοπές στα ταξιδιωτικά τους προγράμματα, ενώ παράλληλα και οι πιέσεις στους ξενοδόχους για φθηνότερες τιμές στα πακέτα γίνονται ολοένα πιο έντονες υπό το βάρος της οικονομικής αδυναμίας των πελατών.
Μάλιστα ένα από τα συμπτώματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που επηρέασε και το 2008, εκτός από την πτωτική τάση στις αφίξεις (-1,27% σε αεροπορικές αφίξεις το διάστημα Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2008, με βάση τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) και τις πληρότητες σε ορισμένες περιοχές της χώρας, ήταν το ότι σε πολλές τουριστικές επιχειρήσεις από τα τέλη Αυγούστου έμειναν ανεξόφλητα τιμολόγια συναλλαγών της εφετινής περιόδου από τουρ oπερέιτορ του εξωτερικού (δυτικών και ανατολικών χωρών), λόγω δυσχέρειας.
Η κατάσταση όμως επιδεινώθηκε τον Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα να εκκρεμούν μεγάλα ποσά που αντιστοιχούν σε τζίρους ξενοδοχείων Ιουλίου- Αυγούστου, ενώ τον Οκτώβριο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Ν. Αγγελόπουλος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η εξόφληση των τιμολογίων της τουριστικής περιόδου που έκλεισε έχει μπλοκαριστεί εντελώς.
Οι δυσχερείς συνθήκες, εκτός του ότι επιδεινώνουν «χρονίζοντα» προβλήματα του κλάδου που έχουν σχέση τόσο με την ποιότητα όσο και με την ανταγωνιστικότητα- «value for money»- του τουριστικού προϊόντος, δημιουργούν και μια σειρά σοβαρά θέματα με κυρίαρχο τη ρευστότητα, απειλώντας ακόμη και τη λειτουργία των επιχειρήσεων οι οποίες στρέφονται στις τράπεζες για άντληση κεφαλαίων.
Ωστόσο η αδυναμία είσπραξης των τιμολογίων αλλά και το «κλείσιμο της στρόφιγγας» από τις εγχώριες τράπεζες έχουν οδηγήσει σε «ασφυξία» τις τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες λόγω της εποχικότητας αναζητούν χρηματοδότηση τη «νεκρή» χειμερινή περίοδο για να καλύψουν γενικά έξοδα, όπως μισθοδοσία μόνιμου προσωπικού αλλά και εργασίες συντήρησης ή ανακαίνισης.
Εξάλλου η εποχικότητα του τουριστικού κλάδου που τον καθιστά ανενεργό για έξι μήνες ως την καλοκαιρινή περίοδο, οι δανειακές υποχρεώσεις από τα προηγούμενα χρόνια αλλά και η απουσία προκαταβολών για τη νέα τουριστική περίοδο φέρνουν σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση αυτή τη χρονιά τα ξενοδοχεία.
Το ξεκίνημα της νέας τουριστικής περιόδου θα είναι ίσως το πιο δύσκολο σημείο του έτους, αφού οι μήνες Απρίλιος και Μάιος είναι το διάστημα για το οποίο ζητείται επιδότηση της εργασίας από τα ξενοδοχεία για να διατηρήσουν το ίδιο προσωπικό ή και να αυξήσουν τις θέσεις εργασίας για να υποδεχθούν τους πρώτους πελάτες. Ηδη όμως κάποιες επιχειρήσεις εξετάζουν το ενδεχόμενο να λειτουργήσουν για λιγότερους μήνες. Εν όψει του «δύσκολου» 2009 άλλωστε σε κάποια καταλύματα του Νομού Ηρακλείου σύμφωνα με τον πρόεδρο της ένωσης ξενοδόχων κ. Ν.Λαμπρινό οι συμφωνίες για πρόσληψη εποχικών υπαλλήλων έχουν ξεκινήσει να γίνονται σε τριμηνιαία βάση.
