Με αφορμή την προχθεσινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών προέκυψε μια σειρά από προτάσεις εκ μέρους της διοίκησης του ΕΒΕΑ για τρόπους ενίσχυσης των εμπορικών επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων και το άνοιγμα μιας ακόμη Κυριακής στο τέλος του χρόνου. Τα παραπάνω θέτουν το ερώτημα: εκπροσωπούν τα Επιμελητήρια τα συμφέροντα των εργοδοτών; Στην Ελλάδα τα Επιμελητήρια αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον νόμο 3419/2005, τα Επιμελητήρια αποτελούν υποχρεωτικές, αυτοτελείς και ανεξάρτητες ενώσεις φυσικών και νομικών προσώπων. Είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, επί των οποίων ο υπουργός Ανάπτυξης ασκεί κατασταλτική διαχειριστική εποπτεία. Η εγγραφή των επιχειρήσεων είναι υποχρεωτική.
Αντίθετα, οι εργοδοτικές οργανώσεις αποτελούν ένα πεδίο ελεύθερης συλλογικής συνάντησης επιχειρηματικών συμφερόντων τα οποία επιδιώκουν να εκφρασθούν κατά κοινό και αυτοτελή τρόπο. Χωρίς αυτόν τον όρο δεν υπάρχει βάση συλλογικής οργάνωσης. Τα Επιμελητήρια, επομένως, διαχωρίζονται από τις ελεύθερες εργοδοτικές οργανώσεις και δεν πρέπει να θεωρούνται συνδικαλιστικά όργανα. Συχνά, όμως, δημιουργείται μια σύγχυση κυρίως εξαιτίας της ανάδειξης των διοικήσεών τους με εκλογές. Παρά την υποχρεωτικότητα της εγγραφής και την ιδιαίτερα χαμηλή συμμετοχή των μελών στις εκλογικές διαδικασίες, τα Επιμελητήρια συχνά ταυτίζονται με την εκπροσώπηση των συμφερόντων των εργοδοτών. Μπορεί, όμως, τα Επιμελητήρια να εκπροσωπούν τα συμφέροντα των επιχειρήσεων και συγχρόνως να είναι σύμβουλοι του κράτους; Πόσο αποτελεσματικές είναι οι προτάσεις εκείνες που αγνοούν στην ουσία το κεκτημένο του κοινωνικού διαλόγου; Ποια είναι η συμβολή τέτοιων προτάσεων στον εκδημοκρατισμό της κοινωνικής εκπροσώπησης στη χώρα; Ο διακριτός και ιδιαίτερος ρόλος των Επιμελητηρίων ως συμβούλων του κράτους νομιμοποιεί την παρέμβασή τους ως εκπροσώπων εργοδοτικών συμφερόντων; Ολα τα παραπάνω θέτουν επιτακτικά το ζήτημα των κοινωνικών οργανώσεων ιδιαίτερα σε μια εποχή που αναβαθμίζεται ο ρόλος τους στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, ώστε να μην καταλήξουμε στο παράδοξο το κράτος να μοιάζει να συνδιαλέγεται τελικά με τον εαυτό του.
Η κυρία Βάλια Αρανίτου διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και είναι επιστημονικός συνεργάτης της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου.
