Μηχανισμό χρηματοδοτικής στήριξης των χωρών της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο δανεισμού από το ΔΝΤ, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, μελετά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις Βρυξέλλες υπάρχει ανησυχία ότι αν οι δύο χώρες δεν μπορέσουν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, θα επηρεαστεί αρνητικά η ευρωζώνη στο σύνολό της.
Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δημοσιεύει η εφημερίδα Τα Νέα, το θέμα απασχολεί τις υπηρεσίες της Επιτροπής, καθώς η τελευταία διαπιστώνει ότι το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα έχει γίνει υπέρογκο, ξεπερνώντας κατά 2,32% το αντίστοιχο της Γερμανίας (την Παρασκευή η διαφορά διαμορφώθηκε στο 2,27%). Αντίστοιχο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η Ιταλία, της οποίας τα επιτόκια δανεισμού έχουν επίσης μεγάλη διαφορά από αυτά των γερμανικών ομολόγων.
Αν οι δύο αυτές χώρες της ευρωζώνης και κυρίως η Ιταλία, που είναι μεγάλη οικονομία, διατρέξουν κίνδυνο να μη μπορούν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση φοβάται ότι θα επηρεαστεί αρνητικά η ευρωζώνη στο σύνολό της. Υπάρχει κίνδυνος να κλονιστεί το όλο εγχείρημα του ευρώ, αφού τα παραδείγματα των δύο χωρών θα αποτελέσουν επιχείρημα στα χέρια των αντιπάλων του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.
Σήμερα, με βάση το ισχύον καθεστώς της Ένωσης, οι χώρες της ευρωζώνης δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα κοινοτικά όργανα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η μόνη τους λύση, αν φτάσουν στο έσχατο σημείο και δεν μπορούν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, δηλαδή αν οι αγορές δεν τις δανείζουν πλέον, είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πρόκειται για ένα ακραίο σενάριο αναφέρουν οι ίδιες πηγές, όμως σε μια περίοδο κρίσης όπως αυτή που περνάμε τώρα, το ακραίο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Για τον λόγο αυτό αναζητείται μηχανισμός χρηματοδοτικής στήριξης παρόμοιος με εκείνον που προβλέπεται για τις χώρες εκτός ευρωζώνης, τον οποίο χρησιμοποίησαν πρόσφατα η Ουγγαρία και η Λετονία. Οι συγκεκριμένες χώρες ζήτησαν βοήθεια και από το ΔΝΤ, εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του μηχανισμού συναλλαγματικής στήριξης, που κι αυτός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από χώρες του ευρώ.
Είναι προφανές ότι εφόσον βρεθεί ο νέος μηχανισμός της Ένωσης, οι χώρες της ευρωζώνης που θα καταφύγουν σε αυτόν θα κληθούν να πάρουν και σκληρά μέτρα για να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά τους και κυρίως για να περιορίσουν το δημόσιο χρέος τους.
Οι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, σύμφωνα με τις αναλύσεις που κάνουν στις Βρυξέλλες, οι λόγοι για τους οποίους ασκήθηκαν οι πιέσεις των αγορών στα ελληνικά ομόλογα είναι πολλοί, με πρωταγωνιστή, βεβαίως, το υψηλό δημόσιο χρέος.
Ένας λόγος είναι το γεγονός ότι το 2009 λήγουν πολλά ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, περισσότερα από κάθε άλλο χρόνο, και συνεπώς η Ελλάδα θα χρειαστεί σημαντικού ύψους δανεισμό σε μια περίοδο που λείπει η ρευστότητα. Μάλιστα στην Ευρώπη διερωτώνται γιατί δεν φρόντισε η κυβέρνηση να μεταθέσει τον χρόνο εξόφλησης αυτών των τοκοχρεολυσίων όταν άρχισε να γίνεται σαφές ότι θα υπάρξουν δυσκολίες χρηματοδότησης εξαιτίας της κρίσης.
Ένας άλλος λόγος πίεσης στα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας είναι το ύψος του προγράμματος στήριξης των τραπεζών, τα 28 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό δεν αντιπροσωπεύει δανεισμό για το Δημόσιο στο σύνολό του, αφού ένα μέρος του αφορά εγγυήσεις δανείων. Επειδή όμως οι ελληνικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες στα Βαλκάνια, περιοχή υψηλού ρίσκου, είναι πιθανό ένα μέρος των εγγυήσεων αυτών να πληρωθεί και άρα το Δημόσιο να υποχρεωθεί να δανειστεί.
Οι πρόσφατες αναταραχές και τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας συμπληρώνουν την εικόνα, καθώς δίνουν την εντύπωση μιας κυβέρνησης που δεν ελέγχει την κατάσταση και επομένως ίσως να μη μπορέσει να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, όπως απαιτούν οι αγορές.
Προσπάθεια με εσωτερικό δανεισμό
Σε πρώτη φάση πάντως, η ελληνική κυβέρνηση θα επιχειρήσει σύμφωνα με πληροφορίες να λύσει το πρόβλημα της χρηματοδότησής του Δημοσίου καταφεύγοντας σε εσωτερικό δανεισμό από τις τράπεζες.
Υπάρχουν σκέψεις να εκδώσει ομόλογα τα οποία θα αγοράσουν οι τράπεζες. Οι ίδιες, δηλαδή, που θα στηριχθούν από το Δημόσιο, θα το στηρίξουν στη συνέχεια με δικούς τους πόρους, τους οποίους όμως θα μπορούν να εξασφαλίσουν πλέον ευκολότερα, έχοντας στο χαρτοφυλάκιό τους τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου ως εγγυήσεις. Το σχέδιο αυτό έχει ήδη συζητηθεί από τις δυο πλευρές, αναφέρουν οι πληροφορίες της εφημερίδας.
