ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ της Αθήνας «μπλοκάρει» την περιφέρεια, δημιουργώντας κυκλοφοριακό έμφραγμα σε μεγάλους οδικούς άξονες της πρωτεύουσας.Ετσι,το «πράσινο κύμα» στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων σε κεντρικές λεωφόρους φαίνεται ότι παραμένει ανεκπλήρωτος στόχος,παρ΄ ότι έχουν παρέλθει τέσσερα χρόνια από την εγκατάσταση και λειτουργία του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Αθήνας από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Το «πράσινο κύμα», όπως εξηγούν οι ειδικοί, προϋποθέτει
πλήρη συντονισμό της κυκλοφορίας των οχημάτων και της λειτουργίας της φωτεινής σηματοδότησης στην περιφέρεια και στο κέντρο της πόλης. Υποτίθεται ότι αυτόν τον συντονισμό θα επετύγχανε το Κέντρο Διαχείρισης, ωστόσο με τις συνεχείς βλάβες τα φανάρια όχι μόνο δεν συντονίζονται αλλά δεν ανάβουν καν.Μέχρι στιγμής το μόνο που έχει πετύχεικαι αυτό όχι πάντα έγκυρα και έγκαιρα- είναι η ενημέρωση των φωτεινών πινάκων στις λεωφόρους Συγγρού,Κηφισιάς,Ποσειδώνος και σε άλλους κεντρικούς άξονες για τον χρόνο που απαιτείται για τη διαδρομή και τα πιθανά εμπόδια.
Την τελευταία δεκαετία κατασκευάστηκαν αρκετοί νέοι οδικοί άξονες και βελτιώθηκαν υπάρχοντες δρόμοι της Αθήνας. Αλλά το ίδιο διάστημα υπερδιπλασιάστηκαν τα οχήματα. Και η χωρητικότητα των δρόμων του κέντρου της πόλης δεν μπορεί να αυξηθεί. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις περιορίζεται λόγω νέων πεζοδρομήσεων. Ετσι, για να μην ακινητοποιηθούν τα οχήματα στο κέντρο, «στραγγαλίζεται» επίτηδες η κυκλοφορία των οχημάτων στους μεγάλους οδικούς άξονες. Δουλεύουν ή όχι τα φανάρια.
▅ Συγκράτηση της κυκλοφορίας
Οι συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις ή άλλου είδους εμπλοκές της κυκλοφορίας στο κέντρο της Αθήνας είναι ένας ακόμη παράγοντας προβλημάτων. Οι χειριστές του συστήματος φωτεινής σηματοδότησης αναγκάζονται να συγκρατούν τα οχήματα σε μεγάλους οδικούς άξονες, που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην έχουν σχέση με την αποκλεισμένη περιοχή. Το πρόβλημα είναι οι παράπλευροι άξονες, όπου πρέπει να διοχετευθεί τμηματικά η κίνηση, η οποία θα πήγαινε κανονικά προς την περιοχή που έχει κλείσει. Φυσικά η συγκράτηση γίνεται με την επιμήκυνση του χρόνου διάρκειας του κόκκινου σήματος.
Κλασικοί άξονες συγκράτησης της κυκλοφορίας των οχημάτων για να μην εισέλθουν στο κέντρο της Αθήνας θεωρούνται οι λεωφόροι Κηφισιάς, Μεσογείων, Βασ. Σοφίας, Πατησίων, Βουλιαγμένης και Συγγρού. Οι δρόμοι δηλαδή που χρησιμοποιούν καθημερινά οι περισσότεροι οδηγοί για να πάνε από το σπίτι στη δουλειά τους και το αντίστροφο. Φαύλος κύκλος. Με άλλα λόγια, στους δρόμους αυτούς πολλές φορές δημιουργείται εσκεμμένο μποτιλιάρισμα, προκειμένου να μην ακινητοποιηθούν τα οχήματα μέσα στο κέντρο της Αθήνας.
Το υπάρχον σύστημα φωτεινής σηματοδότησης άρχισε να αναπτύσσεται από το 1960 και ως σήμερα βελτιώνεται διαρκώς με προγράμματα «πράσινης ροής», που επιλέγονται με βάση τους αυτόματα μετρούμενους κυκλοφοριακούς φόρτους.
Η προσπάθεια αναβάθμισης του συστήματος κορυφώθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ την περίοδο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Τότε αγοράστηκε σύστημα εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης της φωτεινής σηματοδότησης και ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου κυκλοφορίας Ν. Αττικής, με στόχο την καλύτερη ρύθμιση και συντονισμό της φωτεινής σηματοδότησης στην πρωτεύουσα. Η δεύτερη φάση του έργου περιελάμβανε το Κέντρο Διαχείρισης και Ελέγχου της Κυκλοφορίας το οποίο λειτουργεί. Τότε κρίθηκε ότι οι κάμερες έπρεπε να παραμείνουν στους δρόμους της Αθήνας κυρίως για λόγους ρύθμισης της κυκλοφορίας.
Τέσσερα χρόνια μετά, η αναβάθμιση της φωτεινής σηματοδότησης φαίνεται ότι παραμένει στόχος για το ΥΠΕΧΩΔΕ. Βέβαια, κάποια φανάρια λειτουργούν συντονισμένα, όπως για παράδειγμα της λεωφόρου Συγγρού, αλλά αυτά λειτουργούσαν και πριν από την εγκατάσταση του νέου συστήματος. Αντίθετα, κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας, όπως η λεωφόρος Βουλιαγμένης, η λεωφόρος Κηφισού και η λεωφόρος Κηφισιάς, κάθε άλλο παρά συντονισμένα φανάρια έχουν, αφού πολλές φορές οι οδηγοί σταματούν σε κάθε διασταύρωση.
Με στόχο τη βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών και την άμεση ανταπόκριση σε συμβάντα στο κύριο οδικό δίκτυο του Νομού Αττικής, το ΥΠΕΧΩΔΕ εγκατέστησε και λειτουργεί το σύστημα διαχείρισης της κυκλοφορίας. Μέσω αυτού επιβλέπονται συνεχώς οι κυκλοφοριακές συνθήκες στους κεντρικούς δρόμους της Αττικής. Παράλληλα, ενημερώνονται οι οδηγοί σχετικά με τις τρέχουσες κυκλοφοριακές συνθήκες, δίδονται πληροφορίες στους οδηγούς για τη βέλτιστη διαδρομή που μπορούν να ακολουθήσουν, δηλαδή αυτή που θα έχει τη λιγότερη κίνηση, ενώ όταν χρειάζεται δημιουργείται «πράσινο κύμα» στους φωτεινούς σηματοδότες των κεντρικών δρόμων της πρωτεύουσας.
Το σύστημα αυτό αποτελείται από το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας του ΥΠΕΧΩΔΕ και από διάφορες συσκευές που έχουν εγκατασταθεί κατά μήκος βασικών οδικών αρτηριών (συστήματα μέτρησης της κυκλοφορίας, συστήματα ελέγχου κυκλοφορίας, φωτεινοί σηματοδότες, ηλεκτρονικές πινακίδες για την παρουσίαση μηνυμάτων σχετικών με την κυκλοφορία κτλ.). ▅ Διαχείριση της κίνησης
Το Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας του ΥΠΕΧΩΔΕ ελέγχει περίπου 800 φανάρια και περίπου 900 οδικούς κόμβους από το σύνολο των περίπου 1.300 φαναριών της πρωτεύουσας. Στο Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας συγκεντρώνονται τα κυκλοφοριακά στοιχεία που λαμβάνονται από τα συστήματα μέτρησης και ύστερα από κατάλληλη αξιολόγηση:
* Αποστέλλονται μηνύματα στις ηλεκτρονικές πινακίδες για να πληροφορηθούν οι οδηγοί τις τρέχουσες κυκλοφοριακές συνθήκες, τα έκτακτα συμβάντα στη διαδρομή όπου κινούνται, καθώς και προβλεπόμενους χρόνους διάνυσης ορισμένων επιλεγμένων διαδρομών τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
* Γίνονται παρεμβάσεις στη ρύθμιση των φωτεινών σηματοδοτών.
* Ενημερώνονται οι αρμόδιες υπηρεσίες (υπηρεσίες συντήρησης οδών, ΕΚΑΒ, Τροχαία, Πυροσβεστική κτλ.) σε περιπτώσεις όπου απαιτείται η επέμβασή τους για να αντιμετωπίσουν το συμβάν (ατυχήματα, βλάβη οδοστρώματος, εμπόδια στην κυκλοφορία κτλ.).
ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ
Συνεχείς βλάβες αποσυντονίζουν το σύστημα
Η ΦΩΤΕΙΝΗ σηματοδότηση της Αθήνας εγκαταστάθηκε από τη Siemens στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Εκτοτε επεκτείνεται και εκσυγχρονίζεται, αλλά τα προβλήματα συντήρησης παραμένουν και επιτείνονται. Ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο πολλά φανάρια δεν λειτουργούν επί ημέρες σε κεντρικές αρτηρίες της πόλης, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κυκλοφοριακό κομφούζιο. Η επέμβαση των τροχονόμων συνήθως, αντί να αντιμετωπίζει, επιδεινώνει το κυκλοφοριακό κομφούζιο. Οι τροχονόμοι ναι μεν διευκολύνουν την κίνηση των οχημάτων τοπικά στις κεντρικές οδικές αρτηρίες αλλά, καθώς δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει 500 μέτρα πιο πάνω, ταυτόχρονα μπλοκάρουν την κίνηση στους κάθετους προς αυτές δρόμους.
Την ευθύνη της φωτεινής σηματοδότησης έχει το ΥΠΕΧΩΔΕ με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, δηλαδή το Τμήμα Σήμανσης, Σηματοδότησης και Ηλεκτροφωτισμού, που εδρεύει στην Καλλιθέα, το Τμήμα Σηματοδότησης και Οδικής Ασφαλείας, που εδρεύει στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, και το Τμήμα Κυκλοφορίας, Φωτεινής Σηματοδότησης και Τηλεματικής, που εδρεύει στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου και περιλαμβάνει το Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας, ενώ υπάρχει και ένα μηχανολογικό τμήμα που είναι υπεύθυνο για τη συντήρηση της φωτεινής σηματοδότησης.
Οι υπάλληλοι του υπουργείου καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες για να λειτουργούν όλα σωστά, ωστόσο «δεν προφταίνουν τα συνεργεία», όπως είπε χαρακτηριστικά αρμόδιος υπάλληλος του ΥΠΕΧΩΔΕ, ο οποίος ανέφερε ότι σε διάστημα δύο-τριών ημερών το πολύ γίνεται η αποκατάσταση. Μάλιστα, είπε ότι τις τελευταίες ημέρες και λόγω των επεισοδίων οι βλάβες έχουν αυξηθεί. Αυτό βέβαια σημαίνει μποτιλιαρίσματα των οχημάτων σε κεντρικά σημεία της πόλης, ώσπου να επιδιορθωθούν οι βλάβες.
Το ΥΠΕΧΩΔΕ επί έναν χρόνο και πλέον προσπαθεί να αναθέσει τη λειτουργία και συντήρηση του συστήματος φωτεινής σηματοδότησης κεντρικής περιοχής Νομού Αττικής, προϋπολογισμού 6 εκατ. ευρώ, αλλά οι ανάδοχοι που επιλέγονται καταπίπτουν από το Ελεγκτικό Συνέδριο, γιατί δεν έχουν τα απαιτούμενα προσόντα. Το έργο δημοπρατήθηκε δύο φορές με το ίδιο αποτέλεσμα: Δεν υπήρξε ανάδοχος. Η σχετική πίστωση για τη διενέργεια του διαγωνισμού εγκρίθηκε από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ.Σουφλιά στις 8 Αυγούστου 2007. Ο τελευταίος διαγωνισμός για το έργο αυτό έγινε στις 2 Δεκεμβρίου 2008. Η επιλογή του αναδόχου αναμένεται να γίνει τις επόμενες ημέρες, αλλά η σύμβαση ανάθεσης και πάλι τελεί υπό την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο δεύτερος διαγωνισμός, που και αυτός χρονίζει, αφορά εργολαβία αποκατάστασης των φωτεινών σηματοδοτών. Νέος ανάδοχος δεν έχει αναδειχθεί και επεκτείνεται η σύμβαση του προηγούμενου αναδόχου, μήπως και λειτουργήσουν κάποτε τα φανάρια.
Οι «έξυπνοι» σηματοδότες
Το ΥΠΕΧΩΔΕ στην προσπάθειά του να εκσυγχρονίσει το σύστημα φωτεινής σηματοδότησης μελετά τώρα την αγορά και τοποθέτηση «έξυπνων» φαναριών σε κομβικά σημεία, ακόμη και στο κέντρο της Αθήνας. Τα νέα φανάρια διαφέρουν ως προς την τεχνολογία που χρησιμοποιούν. Οπως λένε οι ειδικοί, θα μοιάζουν με μικρούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Θα έχουν την υποδομή να δεχθούν εκατοντάδες διαφορετικά προγράμματα που ρυθμίζουν τη διάρκεια του πράσινου και του κόκκινου ανάλογα με την κίνηση. Ως μίνι υπολογιστές, με αισθητήρες, κάμερες και άλλα συστήματα επεξεργασίας τα «έξυπνα» φανάρια θα μπορούν να «αντιδράσουν» απευθείας, χωρίς εξωτερική παρέμβαση, ακόμη και σε περίπτωση ατυχήματος. Είναι κατασκευασμένα από ειδικό υλικό που τα κάνει να φαίνονται από μακριά με ευκρίνεια ακόμη και όταν υπάρχει αντηλιά.
