Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες φωτογραφίες της χρονιάς που φεύγει (σύμφωνα με τους συντάκτες της επιστημονικής επιθεώρησης «Νature») προήλθε από ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας των ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον είναι διττό: έγκειται αφενός στην τεχνική η οποία χρησιμοποιήθηκε, αφετέρου στα επιστημονικά συμπεράσματα που εξήχθησαν από αυτήν.
Πρώτα τα της φωτογραφίας: όχι, ο κύριος της φωτογραφίας (μεταπτυχιακός φοιτητής στο εργαστήριο του καθηγητού Γκάρι Σετλς) δεν βγάζει φωτιές από το στόμα του. Αξιοποιώντας μια φωτογραφική τεχνική (schlieren photography), η αρχή της οποίας ήταν γνωστή από την εποχή του Νεύτωνα, οι αμερικανοί ερευνητές πετυχαίνουν να απεικονίσουν την κίνηση των αερίων. Στην προκειμένη περίπτωση, τον αόρατο για το ανθρώπινο μάτι αέρα που βγαίνει από το στόμα του φοιτητή την ώρα που βήχει.
Περιττό να πούμε ότι οι αμερικανοί ερευνητές δεν μπήκαν στον κόπο να εφαρμόσουν την εν λόγω φωτογραφική τεχνική μόνο για τις εντυπωσιακές φωτογραφίες που αποδίδει. Η συγκεκριμένη και άλλες αντίστοιχες φωτογραφίες αποτελούν μέρος ενός ερευνητικού προγράμματος το οποίο στοχεύει στην κατανόηση του τρόπου μετάδοσης των μολυσματικών μικροοργανισμών προκειμένου να επινοηθούν μέθοδοι που θα την απέτρεπαν. Καθώς ο ιός της γρίπης ή ο βάκιλλος της φυματίωσης ανήκουν στην κατηγορία των μικροοργανισμών που μεταδίδονται με τον βήχα και το φτάρνισμα, αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα τι μπορεί να σημαίνουν τα ευρήματα των αμερικανών επιστημόνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η φωτογραφία επαληθεύει μια δεύτερη μελέτη βρετανών ερευνητών η οποία αφορά τη μετάδοση των μικροοργανισμών στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, ένα φτάρνισμα σε ώρα αιχμής μέσα στο μετρό μπορεί να μολύνει ακόμη και 150 συνεπιβάτες! Και όσοι δεν μολυνθούν από την απευθείας επαφή με τα σταγονίδια που εκτοξεύει ο άρρωστος μέσα στο βαγόνι, μολύνονται αγγίζοντας επιφάνειες όπως οι κυλιόμενες σκάλες ή τα καθίσματα.
Αν και τα παραπάνω ευρήματα ακούγονται υπερβολικά, δεν είναι: ένα απλό φτάρνισμα σημαίνει την απελευθέρωση 100.000 σταγονιδίων. Εκτιμάται μάλιστα ότι σε ώρα κυκλοφοριακής αιχμής ένα 10% των επιβατών θα έλθει σε επαφή με κάποιο από αυτά τα σωματίδια και, φυσικά, το περιεχόμενό του. Οι παραπάνω αριθμοί εξηγούν την επιδημιολογική παρατήρηση σύμφωνα με την οποία σχεδόν όλα τα άτομα που χρησιμοποιούν συστηματικά μέσα μαζικής μεταφοράς υποφέρουν από ένα τουλάχιστον κρυολόγημα τον χρόνο.
Τόσο οι αμερικανοί ερευνητές όσο και οι βρετανοί συνάδελφοί τους πάντως δίνουν την ίδια συμβουλή: χρησιμοποιήστε χαρτομάντιλα προκειμένου να εμποδίσετε τους μικροοργανισμούς να φθάσουν στον διπλανό σας.
