Για μία ακόμη φορά το μήνυμα συνεργάτιδας στο κινητό επιβεβαίωσε ότι στη σχολή μου η «κατάληψη» συνεχίζεται. Αυτή η επαναλαμβανόμενη έκφραση μιας πάγια έκρυθμης νεανικής οργής στην τελευταία δεκαετία χαρακτηρίζεται από τους εκάστοτε εκπροσώπους θεσμών με όρους ωφέλιμου- για τους ίδιους- «ανταποδοτικού» θεσμικού λεξιλογίου, το οποίο δεν εκφράζει ουσία αλλά διαθέτει επικοινωνιακή δύναμη να χειραγωγεί τη συναισθηματική αντίληψη που διοχετεύεται στην κοινή γνώμη. Το νοηματικό περιεχόμενο όρων του λεξιλογίου «εξυπηρετεί» περιστασιακά τις όποιες ισορροπίες υπάρχουν στο κοινωνικοπολιτικό σκηνικό σε δεδομένη χρονική περίοδο. Επειτα οι πρακτικές επιπτώσεις κάθε κατάληψης μεταφέρονται στον πραγματικό τους χώρο και η συνέχεια που δίνεται είναι πανομοιότυπη:
Σύμπραξη του ακαδημαϊκού κατεστημένου με φοιτητικούς εκπροσώπους για την τυπική αναπλήρωση εκπαιδευτικού χρόνου μέσα σε πολύ στενά χρονικά πλαίσια. Εξεταστική περίοδος και… συνέχιση της λειτουργίας της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης ως την επόμενη… κατάληψη, για να επαναληφθούν ακριβώς τα ίδια ζητούμενα: η τυπική συμπλήρωση του «χαμένου» εκπαιδευτικού χρόνου, διεξαγωγή προαγωγικών εξετάσεων. Εδώ οι πάντες σιωπούν και κανένας φοιτητής δεν διεκδικεί κάτι καλύτερο!
Το τρίπτυχο λειτουργίας που χαρακτηρίζει την τριτοβάθμια εκπαίδευση «Εκπαίδευση- έρευνα- διοίκηση» εκφράζεται ανάμεσα σε λίγους πρωταγωνιστές και πολύ περισσότερους σιωπούντες κομπάρσους, οι οποίοι ποτέ δεν θα διακυβεύσουν το ακαδημαϊκό τους μέλλον ή τη σταθερότητα μιας σταδιοδρομίας. Σπάνια ή ποτέ οι χρηματοδότες αυτού του υπαρκτού σκηνικού (ο κάθε φορολογούμενος) μαθαίνουν αν είναι αποδοτική η κρατική επιχορήγηση και η πολλαπλάσια ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η δημόσια εκπαίδευση δεν είναι δωρεάν αφού όλοι τη χρηματοδοτούμε ως φορολογούμενοι απαγορεύοντας στο κράτος να θεσπίσει- έστω- μηχανισμούς αξιολόγησης! Το περιεχόμενο και η μορφή της εκπαίδευσης συντάσσονται κατά το δοκούν όσων προνομιακά τάχθηκαν ταγοί και εκφραστές της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Μόνο που αυτοί ανήκουν σε όσους συμπράττουν ή σιωπούν στη διαιώνιση συγκάλυψης των κακώς κειμένων! Οσο το σύστημα αυτό εξακολουθεί να αυτοαναπαράγεται από μέλη «χαρισματικών» ομάδων και συγγενών τόσο απομακρύνεται η όποια απόδοση των όποιων νομοθετικών παρεμβάσεων. Το οικονομικό μοντέλο λειτουργίας του δημοσίου πανεπιστημίου επιτρέπει διεξόδους τυπικά και λογιστικά νόμιμες σε απολαβές πολλαπλάσιες αυτών του ελληνικού Δημοσίου για ομάδες που συμπράττουν στη σιωπή. Αυτό είναι πασίγνωστο και στους συνδικαλιστές-ταγούς της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης. Και εδώ όμως επικρατεί σιωπή. Δεν βιώνουμε κρίση θεσμών, μια που οι θεσμοί έχουν πάρει τον δρόμο της αυτοαποδόμησης από το ίδιο το έμψυχο υλικό τους, το οποίο όλο και αναπαράγεται σε εκφυλισμένες μορφές! Η πρόβλεψη ότι ως κοινωνία θα βρεθούμε στη θέση να διαλέξουμε εκ των πραγμάτων ανάμεσα στη βίαιη κατάρριψη της πεποίθησης του θεσμού της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης και στην περαιτέρω συγκάλυψή της δεν είναι ουτοπική. Θα συμβεί ανεξάρτητα από την κάθε κυβερνώσα παράταξη, μια που όλοι γνωρίζουμε ότι η εξουσία και το χρήμα δεν έχουν χρώματα. Στους δρόμους και στα κτίρια βλέπουμε τις άκομψες συχνά εκφράσεις μιας συλλογικής οργής της νεότερης γενιάς στην ανασφάλεια ενός συστήματος για τους κανόνες λειτουργίας του οποίου μόνο υποψία έχουν. Αν ψάξουμε στον κυβερνοχώρο, με έκπληξη θα συναντήσουμε πολλά ψήγματα έργου και πικρίας των νέων επιστημόνων, τα οποία ποτέ δεν θα αποτελέσουν τη συνισταμένη δύναμη μιας ριζικής αλλαγής.
Στον ρωμαίο φιλόσοφο Σενέκα αποδίδεται η φράση ότι «όσο βαθύτερο είναι το ποτάμι τόσο λιγότερο θόρυβο κάνει». Αρκούν όμως λίγες σταγόνες για να πλημμυρίσει.
Η κυρία Μαρία Γ. Δουφεξοπούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΕΜΠ.
