Σε πέντε βασικές κατευθύνσεις οικονομικής πολιτικής κατέληξαν οι ηγέτες των 27 χωρών-μελών της ΕΕ για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που πλήττει ολόκληρο τον κόσμο και την Ευρώπη. Οπως διαπίστωσαν στη διήμερη σύνοδο στην οποία παρίστατο και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ, η κρίση απειλεί με ύφεση, αν όχι ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση, με σιγουριά την ευρωζώνη.

Για να αντιμετωπιστεί η δύσκολη κατάσταση που προβλέπεται για το 2009 αλλά ενδεχομένως και το 2010 αποδέχθηκαν το γενικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- γνωστό και ως «πακέτο Μπαρόζο»- για τη χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τη διάθεση πόρων 200 δισ. ευρώ (που αντιστοιχούν στο 1,5% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ) προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη.

Από το «καλάθι» όμως των πολιτικών και των μέτρων η κάθε χώρα θα μπορεί να επιλέξει τις πολιτικές που αντέχει η ίδια (φορολογικές ελαφρύνσεις, δημόσιες επενδύσεις κ.λπ.) χωρίς να ακολουθεί μια κεντρική ευρωπαϊκή γραμμή. Η λύση αυτή επελέγη δεδομένης της αντίδρασης των Γερμανών σε γενικευμένη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής που θα οδηγήσει σε υπέρμετρη αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του χρέους.

Τα σημεία που περιλαμβάνει η προσπάθεια κοινής προσέγγισης ως προς τα μέτρα που θα ενισχύσουν τη ρευστότητα και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας την προσεχή διετία και τα οποία συμφωνήθηκαν χθες στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες είναι τα εξής:

1 Τα μέτρα υποστήριξης της οικονομίας. Η κάθε χώρα κατόπιν αιτήματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορεί να θέσει σε εφαρμογή μέτρα με στόχο τα άμεσα αποτελέσματα που θα αφορούν τους πλέον θιγόμενους και πιο σημαντικούς σε σχέση με τη δομή της οικονομίας της κλάδους. Π.χ. την αυτοκινητοβιομηχανία, τον οικοδομικό τομέα, τον τουρισμό ανάλογα με τις επιπτώσεις που υπάρχουν. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να είναι χρονικώς περιορισμένα.

2 Τα μέτρα αυτά μπορούν να λαμβάνουν τη μορφή ανάλογα με την κατάσταση σε κάθε κράτος είτε αύξησης των δημοσίων δαπανών είτε «συνετών μειώσεων της φορολογικής πίεσης» ή μείωσης των κοινωνικών επιβαρύνσεων (ασφαλιστικές εισφορές κ.ά.). Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται τους επόμενους μήνες να υπάρξει αύξηση των δημοσίων επενδύσεων σε όλα τα κράτη-μέλη καθώς και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες πληρωμών και καταβολής προκαταβολών από τα κοινοτικά ταμεία προς τα κράτη-μέλη.

Πρέπει να έχουν στόχο την υποστήριξη ορισμένων κατηγοριών επιχειρήσεων ή χορήγηση άμεσης βοήθειας στα νοικοκυριά και ιδίως τα πλέον ευάλωτα. Στη χώρα μας ενεργοποιείται σε αυτή την κατεύθυνση το Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής.

3 Τα μέτρα θα συνοδεύονται από αυξημένες προσπάθειες για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Λισαβόνας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα έχουν ως άξονα την αυξημένη χρηματοδότηση των επενδύσεων και των υποδομών, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, υψηλότερη υποστήριξη προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και προαγωγή της απασχόλησης, της καινοτομίας, της έρευνας και ανάπτυξης καθώς και της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

4 Επιτρέπονται για δύο χρόνια οι κρατικές εγγυήσεις δανείων προς τις επιχειρήσεις. Το συμβούλιο καθόρισε ανώτατο όριο εγγυήσεων και κρατικών ενισχύσεων ποσό ύψους ως 500.000 ευρώ.

Ζήτησε δε την προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου και των αποφάσεων που απαιτούνται για την αύξηση της υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις, ιδίως δε τις ΜΜΕ, καθώς και την πλήρη υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τη νομοθετική πράξη περί μικρών επιχειρήσεων που ενέκρινε το συμβούλιο την 1η Δεκεμβρίου 2008. 5 Τη χρήση για το 2009 των συνοπτικών διαδικασιών στο πλαίσιο των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις, που αιτιολογείται από τον έκτακτο χαρακτήρα της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης, προκειμένου να μειωθεί από 87 σε 30 ημέρες η διάρκεια της διαδικασίας υποβολής προσφορών για τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται περισσότερο όσον αφορά τα μεγάλα δημόσια προγράμματα.