Περισσότερο διστακτικοί να δανείσουν τη χώρα εμφανίζονται οι ξένοι επενδυτές μετά την πολιτική αβεβαιότητα που προκαλεί η κοινωνική αναταραχή των τελευταίων ημερών. Αυτό αποτυπώνεται στη διαφορά των αποδόσεων (spread) μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών ομολόγων, η οποία χθες διευρύνθηκε περαιτέρω σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, το spread στα 10ετή ομόλογα ανήλθε σε 1,95% από 0,30% που ήταν πριν από έναν χρόνο και 0,70% τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση του πολιτικού κινδύνου μετά τις διαδηλώσεις και τα επεισόδια και τις εκτιμήσεις ότι η χώρα εισέρχεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που ενισχύει την πολιτική αβεβαιότητα, την ώρα που η κατάσταση στην οικονομία εξαιτίας της κρίσης απαιτεί τη λήψη μέτρων. Την ίδια ώρα ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε σε αρνητικές από σταθερές τις προοπτικές για την αξιολόγηση των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών, δηλαδή της Εθνικής Τράπεζας, της EFG Eurobank, της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς.

O διεθνής οίκος ανησυχεί για τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες τόσο στην Ελλάδα όσο και σε σειρά χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στις οποίες δραστηριοποιούνται οι ελληνικές τράπεζες. Η νέα, σημαντική διεύρυνση των spreads των ελληνικών ομολόγων προβληματίζει έντονα το ελληνικό Δημόσιο. Βεβαίως η απροθυμία των επενδυτών να αγοράσουν ομόλογα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζει και η Ιταλία, που επίσης έχει μεγάλο δημόσιο χρέος. Τα spreads στα ελληνικά ομόλογα τείνουν να αγγίξουν τα spreads άλλων χωρών που είναι εκτός ζώνης του ευρώ. Η Ουγγαρία, η οποία έχει υποστεί σοβαρά οικονομικά προβλήματα, έχει spread της τάξεως του 5,25%. Ωστόσο η Ισπανία εμφανίζει spread 0,77% έναντι των γερμανικών, η Πορτογαλία 0,90%, η Γαλλία 0,43% και το Βέλγιο 0,81%.

Χαρακτηριστικό της απροθυμίας των ξένων να επενδύσουν στο ελληνικό δημόσιο χρέος είναι ο χαμηλός όγκος συναλλαγών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Νοέμβριο πραγματοποιήθηκαν συναλλαγές σε ελληνικά ομόλογα ύψους περίπου 7,5 δισ. ευρώ έναντι 14 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο και 40 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2007. Η κατάσταση αυτή καθιστά αδύνατο τον προγραμματισμό για το 2009, που είναι μια δύσκολη χρονιά για το δημόσιο χρέος. Στη διάρκεια του χρόνου λήγουν ομόλογα αξίας άνω των 26 δισ. ευρώ. Μόνο τον Ιανουάριο λήγουν περί τα 6 δισ. ευρώ, ενώ δύσκολοι μήνες είναι επίσης ο Απρίλιος και ο Ιούνιος. Το Δημόσιο πρέπει όχι μόνο να αναχρηματοδοτήσει τις λήξεις αλλά και να καλύψει τα ελλείμματα και τους τόκους που θα καταβάλει για το σύνολο του χρέους ύψους 260 εκατ. ευρώ. Ετσι για τον σκοπό αυτόν θα δανειστεί συνολικά περί τα 41 δισ. ευρώ. Εκτός αυτών όμως θα χρειαστεί να αντλήσει από τις κεφαλαιαγορές και το ποσό των 13 δισ. ευρώ που αφορά τα ομόλογα τα οποία θα εκδώσει το Δημόσιο για το σχέδιο ενίσχυσης των τραπεζών.

Οσον αφορά την αξιολόγηση της Moody’s, η υποτίμηση των προοπτικών αξιολόγησης των ελληνικών τραπεζών αποδίδεται επίσης στην έκθεσή της στον κλάδο της ναυτιλίας, ο οποίος υφίσταται μεγάλες πιέσεις λόγω της κάθετης πτώσης των ναύλων φορτίου εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, Ως πρόσθετος λόγος αναφέρεται οι δύσκολες συνθήκες που επικρατούν σε πολλούς κλάδους στην Ελλάδα, που υποδηλώνουν πιθανή αύξηση της ανεργίας.