ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ του Λούσιου ποταμού στην Αρκαδία απειλείται. Μία από τις τελευταίες παρθένες περιοχές στην Ελλάδα αντιμετωπίζει το φάσμα της οικολογικής καταστροφής με την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού και φράγματος που αλλοιώνει βάναυσα το φυσικό κάλλος, ελαχιστοποιεί τη ροή του μυθολογικού «ποταμού του Δία» και ταυτόχρονα ανοίγει τον δρόμο για ευρύτατης κλίμακας ρύπανση. Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια που γίνεται απόπειρα κατασκευής αυτού του έργου στην περιοχή. Θορυβημένοι οι κάτοικοι
της περιοχής, οι δημοτικές αρχές στην Καρύταινα και στη Δημητσάνα και διάφοροι σύλλογοι έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση όλων των πράξεων της διοίκησης και των αποφάσεων των γνωμοδοτικών οργάνων που έδωσαν το πράσινο φως για την ανέγερση του φράγματος και την κατασκευή του σταθμού παραγωγής ρεύματος. Στο στόχαστρο των Αρκάδων βρίσκονται η απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου το 2005 που ενέκρινε την κατασκευή του έργου και η θετική γνωμοδότηση της αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που ακολούθησε το επόμενο έτος.

Η επανεκκίνηση των διαδικασιών για τη χωροθέτηση υδροηλεκτρικού σταθμού χαμηλής σχετικά απόδοσης στη Γορτυνία και συγκεκριμένα στον Λούσιο έγινε το 2004 με απόφαση του υπουργείου Ανάπτυξης την οποία υπέγραψε ο τότε υφυπουργός κ.

Γ. Σαλαγκούδης.

Είχαν προηγηθεί αποτυχημένες απόπειρες των κυβερνήσεων ΠαΣοΚ που είχαν σταματήσει μπροστά στις έντονες τοπικές αντιδράσεις και στις αρνητικές τότε γνωμοδοτήσεις αρχαιολόγων. Στο κείμενο της υπουργικής απόφασης γίνεται λόγος για «φράγμα στο ρέμα της Καρκαλούς», διατύπωση που, όπως διαπιστώνει ο δικηγόρος και εκπρόσωπος συλλόγων που ανθίστανται στην κατασκευή των υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων κ.

Φίλιππος Καρβελάς,«δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα της περιοχής και μάλλον λειτούργησε παραπλανητικά προς όσους θα αντιδρούσαν σε ένα τέτοιο έργο».

Το έργο έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, η εταιρεία Αρκάς ΑΕ του κ.

Σπύρου Μαλεβίτη,η οποία δραστηριοποιείται στην κατασκευή εκρηκτικών υλών. Ο κ. Μαλεβίτης υπήρξε δήμαρχος Δημητσάνας την εποχή των πρώτων κινητοποιήσεων εναντίον τέτοιας κλίμακας και χαρακτήρα έργου τη δεκαετία του ΄90 και είχε ταχθεί τότε αναφανδόν κατά του φράγματος και του σταθμού. Στην ιδιοκτησία της εταιρείας του κ. Μαλεβίτη ανήκει έκταση όμορη του ποταμού όπου έχουν ανεγερθεί αποθήκες και εγκαταστάσεις. Ο κ. Μαλεβίτης ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση των «μπαρουτόμυλων».

Με γνώμονα αυτή την παράδοση η αρμόδια Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Σπάρτης εξέδωσε θετική αυτή τη φορά γνωμοδότηση για την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού δίπλα στις εγκαταστάσεις παραγωγής πυρομαχικών, στην οποία όμως διαπιστώνονται πολλές αντιφάσεις. «Η ανέγερση του φράγματος στοχεύει και στην επαναλειτουργία του ιστορικού πυριτιδοποιείου» αποφαίνεται η αρμόδια Εφορεία το 2006 στο κείμενο που υπέγραφε η προϊσταμένη της υπηρεσίας, αρχαιολόγος κυρίαΑιμιλία Μπακούρου και συναινεί στη λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού, «διορθώνοντας» μάλιστα ταυτόχρονα την υπουργική απόφαση ως προς τον ακριβή τόπο εγκατάστασης και έναρξης εργασιών:

«Η ορθή θέση του έργου είναι ο ποταμός Λούσιος και όχι το ρέμα της Καρκαλούς».

Στο ίδιο έγγραφο η Αρχαιολογική Υπηρεσία αναγνωρίζει την αναγκαιότητα, λόγω της λειτουργίας του σταθμού,«να υπάρξουν αυστηροί όροι και συγκεκριμένο πλαίσιο διαφύλαξης και προστασίας του αρχαιολογικού χώρου του ποταμού», χωρίς όμως αυτοί να διευκρινίζονται και να καθορίζονται, ενώ συνάμα υπενθυμίζει «την απόρριψη του αιτήματος κατασκευής δύο υδροηλεκτρικών έργων που είχαν προταθεί στο παρελθόν στον μνημειακό πυρήνα του Λούσιου». Γεφύρια, μοναστήρια και παραδοσιακοί οικισμοί

Στον Λούσιο έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια ο περιηγητικός τουρισμός και ο τουρισμός «περιπέτειας». Το ποτάμι προσφέρεται για διαδρομές μέσα σε αυτό με τη χρήση καγιάκ ή φουσκωτών μέσων για ράφτινγκ, ενώ δεκάδες είναι τα μονοπάτια που ξεκινούν ή καταλήγουν στις όχθες του ποταμού, διασχίζοντας το μοναδικό δάσος που διεσώθη στη δυτική πλευρά της Γορτυνίας, στα σύνορα με την Ηλεία, μετά την καταστρεπτική πυρκαϊά του Αυγούστου του 2007. Στο φαράγγι, λίγο πιο πάνω από το σημείο όπου σχεδιάστηκε η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος, δεσπόζει ένα από τα λιγοστά τοξωτά γεφύρια της Πελοποννήσου, το Γεφύρι του Κοντού, που παραπέμπει σε τεχνοτροπία και επιρροές από ηπειρώτες μάστορες. Για τη διάσωση και συντήρηση του παραδοσιακού αυτού αρχιτεκτονικού μνημείου έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Το φαράγγι του Λούσιου, υποστηρίζουν οι ντόπιοι, θα μπορούσε να αναδειχθεί και σε δημοφιλή προορισμό των πιστών και προσκυνητών πέρα από τα γεωγραφικά όρια της Πελοποννήσου, καθώς στις πλαγιές του βρίσκονται οι ιστορικές μονές του Τιμίου Προδρόμου, του Φιλοσόφου, η Μονή Αιμυαλών και του Καλαμίου Ατσιχόλου, ενώ στις απόκρημνες ως επί το πλείστον πλαγιές του είναι ορατά τα παλαιά ασκηταριά και οι σκήτες όσων ασκήτεψαν στον Λούσιο, κυρίως κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Διόλου τυχαία, λόγω της ιστορικότητας των μονών και του πλούτου των μνημείων και κειμηλίων, έχει επονομαστεί Αγιον Ορος της Πελοποννήσου.

Η Καρύταινα και η Δημητσάνα αποτελούν ταυτόχρονα κέντρα ανάπτυξης τοπικών αγροτικών προϊόντων με έμφαση στην παράδοση και στις αυθεντικές μεθόδους καλλιέργειας και επεξεργασίας, ενώ συνολικά η περιοχή θεωρείται από τις λιγότερο επιβαρημένες από οχληρές και ρυπογόνες ανθρώπινες δραστηριότητες.

«Ο μνημειακός πυρήνας»
ΠΟΙΟΣείναι «ο μνημειακός πυρήνας» του ποταμού; Κατ΄ ουσίαν, όπως καταγράφει η απόφαση προστασίας και κήρυξης της περιοχής ως «ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» του υπουργείου Πολιτισμού με ημερομηνία έκδοσης 28 Αυγούστου 1997, όλη η διαδρομή του ποταμού εντός του φαραγγιού καθώς και οι όχθες του στο αντίστοιχο μήκος.

«Ο Λούσιος κηρύσσεται ενιαίος αρχαιολογικός χώρος προκειμένου να διατηρηθεί η αυθεντικότητα του μνημειακού περιβάλλοντος και να αναδειχθεί η ιδιαίτερηπολιτισμική φυσιογνωμία του».

Στις προσφυγές μάλιστα που έπειτα από πέντε αναβολές αναμένεται να συζητηθούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στις αρχές Μαΐου του 2009, επισημαίνονται συνολικά οι περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και αρχαιολογικοί κίνδυνοι από τη λειτουργία ενός τέτοιου σταθμού.

«Το φράγμα,αν γίνει,θα αποτελέσει μείζοναοικολογική καταστροφή για τον Λούσιο, τονίζει σχετικά και ο δήμαρχος Γόρτυνος κ.

Κ. Μιχόπουλος.

Εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ, η εταιρεία Αρκάς ΑΕ δεν έχει προχωρήσει σε κάποια εργασία στην επίμαχη περιοχή. Εχει όμως ασκήσει παρέμβαση στο ΣτΕ προκειμένου να απορριφθούν οι προσφυγές, επικαλούμενη τη νομιμότητα όλων των ενεργειών, το επιχειρηματικό παρελθόν της επιχείρησης, και τον φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο εξαγωγής ενέργειας από το νερό.