Καθώς οι οικονομίες βρίσκονται στο μέσον της ύφεσης τόσο οι μετοχικές όσο και οι πιστωτικές αγορές σημειώνουν ισχυρές διακυμάνσεις και οι πρώτες εκτιμήσεις για το νέο έτος περιγράφουν περιβάλλον μειωμένης «ορατότητας» για τα μελλούμενα. Ενώ οι οικονομολόγοι ψάχνουν το πιθανό βάθος της ύφεσης και η μειωμένη διαφάνεια, η αυξημένη μεταβλητότητα και η αποστροφή ανάληψης επενδυτικού κινδύνου κυριαρχούν στο επενδυτικό σκηνικό, οι αγορές επικεντρώνονται σε τρία πιθανά σενάρια για την πορεία των αγορών και των οικονομιών το 2009. Παρ΄ όλα αυτά οι αναλυτές συνεχίζουν να εκτιμούν πως εξαιτίας και των μεγάλων απωλειών, το 2009 θα είναι τελικά ένα έτος θετικών αποδόσεων για τις μετοχές, αν και η μεταβλητότητα θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Ετσι ώσπου να ξεκινήσει μια διατηρήσιμη ανάκαμψη, οι αγορές θα κυμανθούν μάλλον σε μεγάλο εύρος τιμών.
ΟLewis Αlexanderκαι η ομάδα των οικονομολόγων της Citi (Robert V. DiClementeΗΠΑ, Κiichi Μurashima– Ιαπωνία, Μichael Saunders– Ευρώπη καιDonald Ηanna– αναδυόμενες αγορές) εκτιμούν πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σήμερα στο μέσον μιας σημαντικής ύφεσης. Οι βιομηχανικές χώρες θα βρεθούν το 2009 στο «κόκκινο», ενώ και οι αναπτυσσόμενες θα βιώσουν τη χειρότερη επιβράδυνση από το 2001. Ο πληθωρισμός από την άλλη πλευρά καταρρέει, ενώ η παγκόσμια ανάπτυξη θα υποχωρήσει στο 0,5% το 2009- καθώς το ΑΕΠ στις βιομηχανικές χώρες θα συρρικνωθεί (-1,2%), ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες θα επιβραδυνθεί (3,8%)-, παραμένοντας κάτω από τη μακροχρόνια τάση και το 2010. Η επιθετική νομισματική πολιτική θα κυριαρχήσει σε πολλές οικονομίες, ενώ ορισμένες κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής των ΗΠΑ, θα εφαρμόσουν μάλλον «μη συμβατικές» πολιτικές. Παρά τις αναμενόμενες νέες φορολογικές ελαφρύνσεις και τις τεράστιες κρατικές παρεμβάσεις, ο πυρήνας του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος παραμένει ακόμη υπό σημαντική πίεση που απεικονίζεται στην πορεία των κρατικών ομολόγων, των πιστωτικών αγορών και των μετοχών. Σύμφωνα με τις προβλέψεις τους, τα επιτόκια στις ΗΠΑ θα βρεθούν σύντομα στο μηδέν, στην ευρωζώνη στο 1%, στη Βρετανία στο 1,5%, στην Ελβετία στο 1% και στην Ιαπωνία στο 0,10%. Το δολάριο θα παραμείνει σχετικά ισχυρό, με την ισοτιμία του ως προς το ευρώ να κυμαίνεται το 2009 γύρω στο 1,15, ενώ οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων αναμένεται να βρεθούν το πρώτο τρίμηνο του 2009 στο 3% στην ευρωζώνη, στο 2,5% στις ΗΠΑ και στο 1,25% στην Ιαπωνία.
Αναφορικά με την πορεία των μετοχικών αγορών, οRobert Βuckland, επικεφαλής στρατηγικής της Citi, αναφέρει πως στα τρέχοντα επίπεδα τιμών οι μετοχές φαίνεται να έχουν ενσωματώσει πολλές κακές ειδήσεις. Ετσι το 2009 οι μετοχές θα μπορούσαν να κερδίσουν κάποιο έδαφος, ειδικά αν η απομόχλευση περιοριστεί και βελτιωθούν μερικώς οι οικονομικές συνθήκες, αλλά η μεταβλητότητα θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Διατηρήσιμη ανάκαμψη πάντως προϋποθέτει μεγαλύτερη ορατότητα τόσο για το πιθανό βάθος της ύφεσης όσο και για το μέγεθος της πτώσης των εταιρικών κερδών, καθώς και σαφή μηνύματα ότι η κατάσταση αρχίζει να βελτιώνεται, προτείνοντας αγορές σε ενδεχόμενες πτώσεις των μετοχών. Ο ίδιος πάντως προβλέπει πως τα εταιρικά κέρδη σε αυτόν τον πτωτικό κύκλο θα βιώσουν τη μεγαλύτερη πτώση (40%-50%) των τελευταίων 40 ετών. Ετσι δεν είναι να απορεί κανείς που ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών της ΜSCΙ χάνει εφέτος 48%, σημειώνοντας τη χειρότερη απόδοση από την έναρξη της λειτουργίας του το 1970. Η κατάρρευση της διάθεσης για ανάληψη κινδύνου
πάντως καθιστά τις μετοχές, λέει ο ίδιος, τον «φθηνό συγγενή» των πιο αμυντικών αξιών, όπως των μετρητών και των ομολόγων. Ωστόσο καθώς τα επιτόκια πέφτουν οι μετοχές αρχίζουν να εμφανίζονται ελκυστικότερες σε σχέση με τα ομόλογα, τα οποία εξάλλου, σύμφωνα με τον οικονομολόγο της Μerrill Lynch David Rosenberg, έχουν φθάσει σε φάση «φούσκας», αλλά το θολό επενδυτικό και οικονομικό τοπίο δεν βοηθά σήμερα ισχυρές τοποθετήσεις σε ριψοκίνδυνες αξίες.
Η Deutsche Βank προβλέπει για το 2009 αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης στις ανεπτυγμένες οικονομίες και σημαντική επιβράδυνση στις αναπτυσσόμενες, ενώ ο Dr.
Βernd Μeyer, CFΑ Ηead of Ρan-Εuropean Εquity Strategy της γερμανικής τράπεζας, διαβλέπει τρία πιθανά σενάρια για το 2009 που περιγράφονται στο σχετικό διάγραμμα. Ο ίδιος θεωρεί πως βιώσιμη ανάκαμψη των μετοχών δεν θα πρέπει να αναμένεται νωρίτερα από το 4ο τρίμηνο του 2009. Στο παραπάνω πλαίσιο αναμένεται να κινηθούν και οι ελληνικές μετοχές, καθώς το 60% της ελεύθερης διασποράς των ελληνικών μετοχών ανήκει σε ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια, τα οποία όμως αντιμετωπίζουν πλέον με διστακτικότητα τόσο την απότομη μείωση των εταιρικών κερδών όσο και το θολό τοπίο της ελληνικής οικονομίας.
Σε γενικές γραμμές πάντως εταιρείες που θεωρούνται πιο ευάλωτες σε υφέσεις ενδέχεται να κλονιστούν και να επιτρέψουν στους ανταγωνιστές με ισχυρότερη θέση να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, παρατηρεί οGary Clarke, επικεφαλής ευρωπαϊκών μετοχών της Schroders, αναμένοντας ότι η πτώση των εταιρικών κερδών εξαιτίας της ύφεσης θα διευρυνθεί, ενώ εταιρείες με ισχυρούς ισολογισμούς και εύρωστα επιχειρηματικά μοντέλα θα τοποθετηθούν καλύτερα ώστε να αντιμετωπίσουν την επικείμενη καταιγίδα. Σε αυτό το πλαίσιο οι επενδυτές το 2009 θα πρέπει μάλλον να προσπαθήσουν να επενδύσουν στους πιθανούς «νικητές της επομένης ημέρας» σε διάφορους κλάδους της οικονομίας, οι μετοχές των οποίων αναμένεται να υπεραποδώσουν όταν με το καλό τα πράγματα αρχίσουν να ομαλοποιούνται.
