ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ όλοι μιλούν για την κρίση ως προς τις επιπτώσεις που έχει για τα νοικοκυριά, κάτι που είναι λογικό.
Κανείς όμως δεν αναφέρεται στους κερδισμένους της αναταραχής στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, οι οποίοι στη χώρα μας αντιπροσωπεύουν έναν σημαντικό αριθμό πολιτών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Δεν μιλάμε για τη γνωστή έκφραση που αφορά τους επιχειρηματίες και υποστηρίζει ότι οι ισχυροί που θα καταφέρουν να αντέξουν, θα βγουν πιο δυνατοί από την κρίση.
Αντίθετα ο λόγος γίνεται για ανθρώπους της «διπλανής πόρτας», όπως οι καταθέτες, οι δανειολήπτες, οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι, οι οποίοι όχι μόνο δεν έχασαν αλλά τελικά φαίνεται ότι έχουν να κερδίσουν ακόμη περισσότερα.
Τα οφέλη που έχουν οι παραπάνω κατηγορίες είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης απέναντι στην πιστωτική κρίση τόσο των κυβερνήσεων και των νομισματικών αρχών όσο και της λειτουργίας του ίδιου του συστήματος της ελεύθερης αγοράς. Η μείωση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες διεθνώς, η ανάγκη άντλησης ρευστότητας από το αποταμιευτικό κοινό που έχουν τα πιστωτικά ιδρύματα, η αποκλιμάκωση της τιμής του πετρελαίου, ως συνέπεια της υποχώρησης της ζήτησης, και οι προσφορές – εκπτώσεις που παρέχονται σχεδόν από το σύνολο της επιχειρηματικής κοινότητας για την προσέλκυση πελατών ωφελούν μία μερίδα νοικοκυριών που στη χώρα μας είναι αρκετά μεγάλη λόγω ορισμένων ιδιαιτεροτήτων της οικονομίας μας.
Για παράδειγμα το γεγονός ότι η Ελλάδα κατά αναλογία με τον πληθυσμό της έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων υπό τις τρέχουσες συνθήκες είναι θετικό.
Αυτό συμβαίνει διότι τα εισοδήματά τους αυξάνονται σε μια εποχή που ο πληθωρισμός μειώνεται, δηλαδή μπορούν να συνεχίσουν να καταναλώνουν, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της κρίσης στην πραγματική οικονομία και να στηρίξει την ενεργό ζήτηση.
ΚΑΤΑΘΕΤΕΣ
Η αναταραχή στο χρηματοοικονομικό σύστημα διεθνώς έχει καταστήσει πιο δύσκολη και πιο ακριβή για τις τράπεζες την άντληση ρευστότητας. Ως εκ τούτου τα τραπεζικά ιδρύματα στρέφονται στους αποταμιευτές για να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος των αναγκών τους σε κεφάλαια. Οι καταθέτες τους τελευταίους μήνες έχουν στραφεί στους προθεσμιακούς λογαριασμούς, οι οποίοι προσφέρουν σήμερα επιτόκια που δεν έχουμε ξαναδεί στη μετά ευρώ εποχή και ξεπερνούν ακόμη και το 6% λόγω του έντονου ανταγωνισμού που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των τραπεζών. Πλέον αν κάποιος διαθέτει 100.000 ευρώ μπορεί να εξασφαλίσει έναν πρόσθετο μηνιαίο μισθό της τάξεως των 400 ευρώ χωρίς να κάνει απολύτως τίποτε.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο το μέσο επιτόκιο των νέων καταθέσεων σε λογαριασμούς προθεσμίας ανήλθε σε 5,11% έναντι 4,24% έναν χρόνο νωρίτερα. Τον ίδιο μήνα τα υπόλοιπα των προθεσμιακών καταθέσεων έτρεχαν με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 42%, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τα 100 δισ. ευρώ. Αντίθετη είναι η πορεία των καταθέσεων ταμιευτηρίου, το υπόλοιπο των οποίων από την αρχή του χρόνου έχει μειωθεί κατά 9% στα 66 δισ. ευρώ. Οι έχοντες λοιπόν ρευστότητα την οποία μπορούν να «δεσμεύσουν» για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι σίγουρα κερδισμένοι.
ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ
Μπορεί τα επιτόκια των νέων δανείων να έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, ωστόσο η μείωση του βασικού επιτοκίου του ευρώ, το οποίο υποχώρησε περαιτέρω στο 2,50% την περασμένη εβδομάδα, και η «προσγείωση» του διατραπεζικού επιτοκίου Εuribor σε χαμηλό δύο ετών ωφελούν σε μεγάλο βαθμό τα νοικοκυριά. Περισσότερο ευνοημένοι στην τρέχουσα συγκυρία είναι όσοι έλαβαν στο παρελθόν στεγαστικό δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο συνδεδεμένο με το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών έχει δει τη δόση να μειώνεται ήδη δύο φορές, ενώ θα ακολουθήσει τουλάχιστον άλλη μία τον Ιανουάριο. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ από τον Οκτώβριο έχει μειώσει τρεις διαδοχικές φορές το βασικό της επιτόκιο, το οποίο υποχώρησε από το 4,25% στο 2,50%. Ωφελημένοι στην παρούσα φάση είναι και όσοι έχουν λάβει δάνειο συνδεδεμένο με το διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor, οι οποίοι μετά την ψυχρολουσία που πήραν όταν αυτό σκαρφάλωσε σε ιστορικά υψηλά στις αρχές του φθινοπώρου, στο 5,39%, βλέπουν επίσης τις δόσεις τους να μειώνονται σημαντικά αφού αυτό έχει υποχωρήσει το τελευταίο δίμηνο στο 3,7%.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ
Οι καταναλωτές είναι κερδισμένοι από τη σημαντική μείωση της τιμής του πετρελαίου και της βενζίνης, αλλά και από τις εκπτώσεις που προσφέρουν πλέον χιλιάδες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν την κάμψη των πωλήσεών τους. Η διεθνής τιμή του αργού πετρελαίου τύπου brent έχει υποχωρήσει από το υψηλό του περασμένου Ιουλίου (148 δολάρια το βαρέλι) στα 44 δολάρια το βαρέλι καταγράφοντας πτώση της τάξεως του 72%. Αμεσο αποτέλεσμα είναι η μείωση της τιμής της αμόλυβδης βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης στη χώρα μας προς όφελος των καταναλωτών. Η μέση τιμή της αμόλυβδης από τον Ιούλιο που βρέθηκε στα 1,27 ευρώ το λίτρο έχει πέσει στα 0,87 ευρώ το λίτρο, σημειώνοντας μείωση 32%. Υποχώρηση έχει καταγραφεί και στην τιμή του πετρελαίου θέρμανσης σε σχέση με την περυσινή περίοδο διάθεσής του. Εφέτος η μέση τιμή ανά λίτρο διαμορφώνεται σε 0,59 ευρώ το λίτρο, ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο, με τα χιόνια, το πετρέλαιο είχε φτάσει να πωλείται προς 0,87 ευρώ το λίτρο.
Κερδισμένοι είναι και οι καταναλωτές που έχουν εισόδημα να δαπανήσουν στις λιανεμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες εφέτος ξεκίνησαν πρόωρα τις εκπτώσεις τους, που μπορεί να φτάνουν ακόμη και το 50%. Η περιορισμένη κίνηση στις αγορές αναγκάζει τους επιχειρηματίες να ρίξουν τις τιμές προκειμένου να προσελκύσουν κόσμο. Η εικόνα αυτή είναι γενικευμένη και αφορά το σύνολο των επιμέρους κλάδων του λιανεμπορίου. Προσφορές υπάρχουν και στον κλάδο του αυτοκινήτου. Αρκετές είναι οι εταιρείες που προσφέρουν σημαντικά δώρα στους πελάτες τους, όπως π.χ. ένα δεύτερο αυτοκίνητο ή τη βενζίνη ενός έτους! Ανάλογη είναι και η κατάσταση στα μεταχειρισμένα ΙΧ, όπου οι τιμές έχουν υποχωρήσει αισθητά λόγω της μειωμένης ζήτησης. Εξάλλου ευκαιρίες αρχίζουν να δημιουργούνται και στην κτηματαγορά, καθώς τα απούλητα διαμερίσματα σε αρκετές περιοχές του Λεκανοπεδίου, ως αποτέλεσμα της πτώσης των πωλήσεων νέων στεγαστικών δανείων, αναγκάζουν τους κατασκευαστές να προσφέρουν εκπτώσεις. ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ, ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ
Οι συνταξιούχοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία πολιτών καθώς περνούν την κρίση χωρίς να φοβούνται μην τυχόν χάσουν το εισόδημά τους, όπως συμβαίνει με τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα που ζουν με τον φόβο της απόλυσης. Το ίδιο ισχύει και για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της απόλυσης. Ετσι, ενώ τα εισοδήματά τους είναι εξασφαλισμένα και αυξανόμενα, πληρώνουν λιγότερα για μια σειρά από έξοδα που προαναφέρθηκαν, όπως η βενζίνη και το πετρέλαιο θέρμανσης. Ισως είναι η πρώτη φορά εφέτος που όσοι παίρνουν σύνταξη θα δουν το πραγματικό τους εισόδημα να αυξάνεται και όχι να μειώνεται λόγω της ραγδαίας αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού.
