Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ αεροπορική εταιρεία Βritish Αirways (ΒΑ) συζητεί το ενδεχόμενο συγχώνευσης με την αυστραλιανή Qantas. Η πιθανή ολοκλήρωση του ντιλ θα οδηγήσει στη δημιουργία της πρώτης παγκόσμιας αεροπορικής εταιρείας.Η ΒΑ προχώρησε το τελευταίο διάστημα σε διαπραγματεύσεις για ενδεχόμενη συγχώνευσή της με την Ιberia, τον ισπανικό εθνικό αερομεταφορέα. Παράλληλα επιθυμεί την επέκταση της συνεργασίας της με την Αmerican Αirlines. Μαζί,οι τέσσερις εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν τη μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία στον κόσμο η οποία θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 198 εκατ.επιβατών τον χρόνο,αριθμός εξαπλάσιος από την ετήσια επιβατική κίνηση της ΒΑ.
Η αεροπορική βιομηχανία χαρακτηριζόταν παραδοσιακά από μεγάλο κατακερματισμό δυνάμεων. Κάθε χώρα προσπαθούσε να στηρίξει τον μεγαλύτερό της αερομεταφορέα και να τον προστατεύσει απέναντι στον διεθνή ανταγωνισμό.Ωστόσο
το τοπίο έχει μεταβληθεί δραματικά το τελευταίο διάστημα.Οι αεροπορικές εταιρείες αναζητούν διαρκώς νέους συνεταίρους με στόχο τη μείωση του κόστους λειτουργίας τους και την προσέλκυση πελατών από περισσότερες περιοχές του κόσμου.Ιδιαίτερα κατά το πρώτο μισό του 2008 ο κλάδος επλήγη από τις τιμές ρεκόρ των καυσίμων- όταν τον Ιούλιο το πετρέλαιο «πέταξε» κοντά στα 150 δολάρια το βαρέλι επικράτησε πανικός. Τα προβλήματα, όμως, συνεχίζονται καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση οδηγεί σε σημαντική μείωση του αριθμού των επιβατών. Παράλληλα, η κατάρρευση των τιμών των μετοχών στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου παρέχει τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες σε όσους διαθέτουν ρευστότητα.Ευλόγως οι διεργασίες εξαγορών και συγχωνεύσεων στον ιδιαίτερα ευαίσθητο στους καθοδικούς κύκλους της οικονομίας κλάδο των αερομεταφορώνβρίσκονται σε έξαρση.

Η Βritish Αirways ανακοίνωσε τον προηγούμενο μήνα ότι τα κέρδη της για το πρώτο εξάμηνο του οικονομικού έτους ήταν μειωμένα κατά 92%, στις 52 εκατ. στερλίνες (60,7 εκατ. ευρώ). Η στρατηγική τής συνένωσης δυνάμεων θεωρείται πλέον αναπόφευκτη. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΒΑΓουίλι Γουόλςεκτιμά ότι η εταιρεία θα βγει ενισχυμένη από αυτή τη διαδικασία και σύντομα θα είναι η κορυφαία αεροπορική στον κόσμο.

«Δεν έκρυψα ποτέ τη θέση μου για τη σημασία των συγχωνεύσεων στη βιομηχανία μας.Ξέρουμε ότι συνεργαζόμαστε καλά με την Qantas και πιστεύω ότι είναι ένα συναρπαστικό βήμα για τη δημιουργία της πρώτης αληθινά παγκόσμιας αεροπορικής εταιρείας»δήλωσε ο επικεφαλής της βρετανικής εταιρείας. Προσέθεσε ότι είναι νωρίς να απαντήσει για το αν θα υπάρξουν απολύσεις εργαζομένων. Η ΒΑ απασχολεί συνολικά 42.377 άτομα.

ΟΣτιβ Ρίντγκουεϊ, διευθύνων σύμβουλος της ανταγωνιστικής Virgin Αtlantic (ιδιοκτησίας του εκκεντρικού επιχειρηματία Ρίτσαρντ Μπράνσον) δεν ήταν καθόλου ευτυχής με την τελευταία εξέλιξη:

«Τη μια ημέρα είναι η Ιberia, την άλλη η Αmerican και τώρα η Qantas. Η μόνη στρατηγική που μοιάζει να έχει η ΒΑ είναι ότι προσπαθεί να “κλειδώσει” ορισμένες πολυσύχναστες αεροπορικές διαδρομές σε βάρος των συμφερόντων του καταναλωτή» .

Η ΒΑ έχει ήδη δρομολογήσει συμφωνίες στενής συνεργασίας με την Αmerican Αirlines και την Ιberia (μοιράζεται με την αμερικανική και την ισπανική εταιρεία κέρδη από συνεκμεταλλεύσεις αεροπορικών προορισμών) και ανακοίνωσε ότι διερευνά«τη δυνατότητασυγχώνευσης» με την Qantas«μέσω ανταλλαγής μετοχών». Η αγορά του Λονδίνου γιόρτασε με ενθουσιασμό τα νέα: η τιμή της μετοχής της ΒΑ έφθασε να ενισχύεται κατά 12%. Οι ΒΑ και Qantas συνεργάζονται ήδη στο πλαίσιο της διεθνούς αεροπορικής συμμαχίας Οne World στην οποία μετέχουν δέκα εταιρείες, μεταξύ των οποίων και η ιαπωνική Japan Αirlines. Η νομοθεσία στην Αυστραλία περιορίζει το ποσοστό ξένης ιδιοκτησίας στην Qantas στο 35%, ωστόσο η κυβέρνηση της χώρας μελετά αύξηση του ποσοστού στο 49%. Η Καμπέρα ξεκαθάρισε πάντως ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει την κατοχή πλειοψηφικού μεριδίου μετοχών της Qantas από ξένους. ΒΑ και Quantas θα μπορούν να ελέγχουν από κοινού το ήμισυ της επιβατικής κίνησης για τις πτήσεις ανάμεσα στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου και στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Η ΒΑ αγόρασε ποσοστό 25% στην Quantas to 1993, στη συνέχεια μείωσε το ποσοστό της στο 18,25% και το 2004 το πούλησε ολόκληρο.

▅Κρίση: καιρός για συγχωνεύσεις
Η πίεση για συγχωνεύσεις εταιρειών είναι τόσο έντονη ώστε ορισμένα εμπόδια τα οποία στο παρελθόν μπορούσαν να οδηγήσουν σε ναυάγιο μεγάλα ντιλ θεωρούνται πλέον «λεπτομέρειες». Αυτό δεν σημαίνει ότι η συγχώνευση της Qantas με την ΒΑ είναι βέβαιη, αλλά ο δρόμος είναι ανοικτός για την επίτευξη μιας τελικής συμφωνίας. Από οικονομικής απόψεως, η Qantas αντιστέκεται στην κρίση σε σύγκριση με άλλους μεγάλους αερομεταφορείς. Τον Νοέμβριο αναθεώρησε από 750 σε 500 εκατ. δολάρια Αυστραλίας (316 εκατ. δολάρια ΗΠΑ) τις προβλέψεις της για την εφετινή κερδοφορία της. Επίσης ανακοίνωσε περικοπές δρομολογίων.

Τα περιθώρια στενεύουν. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ), τον Οκτώβριο η επιβατική κίνηση μειώθηκε κατά 1,3% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι, ενώ τον Σεπτέμβριο η πτώση ήταν 2,9%. Η ΙΑΤΑ εκτιμά ότι οι ζημιές στον κλάδο θα φθάσουν εφέτος στα 2,3 δισ. δολάρια. Οι ειδικοί της ΙΑΤΑ εκτιμούν ωστόσο ότι η εξοικονόμηση πόρων από την πτώση της τιμής των καυσίμων και τη συνεπαγόμενη μείωση του λειτουργικού κόστους των εταιρειών θα εξισορροπήσει κάπως τη μείωση του ρυθμού αύξησης της επιβατικής κίνησης, ο οποίος ενδέχεται ακόμη και να μηδενιστεί καθώς βαθαίνει και διευρύνεται η κρίση.

Την Τετάρτη η αυστραλιανή κυβέρνηση άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο συγχώνευσης ανάμεσα στην Qantas και την ΒΑ, το ύψος της οποίας υπολογίζεται στα 5,9 δισ. δολάρια- αυτή θα είναι η αξία των μετοχών που θα αλλάξουν χέρια. Η διαπραγμάτευση αφορά τη δημιουργίας μιας εταιρείας που θα είναι εισηγμένη σε δύο χρηματιστήρια, στο Λονδίνο και στο Σίδνεϊ. Θα διοικείται ως ενιαία επιχείρηση, παρ΄ ότι Qantas και ΒΑ θα διατηρήσουν τα σημερινά τους ονόματα και τα εμπορικά τους σήματα. Δεν έχει ληφθεί απόφαση για το ποιος θα έχει τον τελικό λόγο στη διοίκηση και για το πού θα βρίσκεται η έδρα της νέας εταιρείας.

Ως γνωστόν, τη συγχώνευσή τους έχουν ανακοινώσει επίσης από τις 14 του περασμένου Απριλίου οι αμερικανικές Delta Αir Lines και Νorthwest Αirlines. Στο τέλος Οκτωβρίου το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ άναψε το «πράσινο φως» για την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Το ντιλ θα οδηγήσει στη δημιουργία της μεγαλύτερης αεροπορικής εταιρείας στον πλανήτη- τουλάχιστον ώσπου να ολοκληρώσει τις κινήσεις της η ΒΑ… Τα κεντρικά τής Delta θα βρίσκονται στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείαςΡίτσαρντ Αντερσονεκτιμά ότι η συνένωση των δύο αμερικανικών εταιρειών θα έχει ολοκληρωθεί σε 18 μήνες από σήμερα.

Η κρίση ευνοεί την ενοποίηση του αεροπορικού κλάδου. Την περασμένη Δευτέρα η ιρλανδική εταιρεία χαμηλού κόστους Ryanair εκδήλωσε την πρόθεση να αποκτήσει… κοψοχρονιά (με 748 εκατ. ευρώ αντί 1,5 δισ. που είχε προσφέρει προ διετίας) τον εθνικό αερομεταφορέα της Ιρλανδίας Αer Lingus. Ωστόσο το διοικητικό συμβούλιο της Αer Lingus απέρριψε την πρόταση και προέτρεψε τους μετόχους της να κάνουν το ίδιο.

▅Ανοιχτοί ουρανοί
Το τοπίο των αερομεταφορών αλλάζει με ταχύτερους ρυθμούς μετά την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας των «Ανοικτών Ουρανών» στις 30 Μαρτίου του 2008. Η συμφωνία Ευρωπαϊκής ΕνωσηςΗνωμένων Πολιτειών αφορά τα υπερατλαντικά αεροπορικά ταξίδια. Επιτρέπει στις αεροπορικές εταιρείες να εκτελούν απευθείας πτήσεις από οποιοδήποτε αεροδρόμιο της Ευρώπης προς οποιοδήποτε αεροδρόμιο των ΗΠΑ και αντιστρόφως, καταργώντας τους περιορισμούς οι οποίοι ίσχυαν στο παρελθόν. Από τον περασμένο Μάιο ξεκίνησαν νέες διαπραγματεύσεις για την επέκταση των «Ανοικτών Ουρανών». Η Ευρώπη διεκδικεί τη δυνατότητα εκτέλεσης εσωτερικών πτήσεων στις ΗΠΑ από ευρωπαϊκές εταιρείες, κάτι που δεν προβλέπεται από την ισχύουσα συμφωνία. Αντιθέτως, επιτρέπεται ήδη στις αμερικανικές αερογραμμές να εκτελούν πτήσεις που συνδέουν πόλεις της Γηραιάς Ηπείρου.

Στα μεγάλα αεροδρόμια όπως το Χίθροου του Λονδίνου (τον κόμβο-«κλειδί» για τη σύνδεση Ευρώπης- ΗΠΑ) η «μάχη» για την πίτα των υπερατλαντικών ταξιδιών κορυφώνεται. Πριν από τις 30 Μαρτίου ίσχυε συμφωνία του 1977 η οποία επέτρεπε σε τέσσερις μόνο εταιρείες (Βritish Αirways, Virgin Αtlantic, United και Αmerican Αirlines) να εκτελούν πτήσεις από το Χίθροου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και αντιστρόφως. Η ΒΑ αντιμετωπίζει τον ισχυρό ανταγωνισμό της αεροπορικής συμμαχίας SkyΤeam (περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις Αir France-ΚLΜ, Delta, Νorthwest και Continental Αirlines). Ο πρώτος αερομεταφορέας της Ευρώπης που εκμεταλλεύτηκε την έναρξη εφαρμογής της ήταν ο γαλλοολανδικός όμιλος Αir France-ΚLΜ. Χαρακτηριστικό της νέας κατάστασης που διαμορφώνεται είναι ότι οι καθημερινές πτήσεις της Αir France-ΚLΜ από το Λονδίνο προς το Λος Αντζελες θα πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την αμερικανική Delta Αir Lines στο πλαίσιο της κοινοπραξίας που συνέστησαν πέρυσι.

Απέναντί τους θα βρουν κατά πάσα πιθανότητα το «δίδυμο» ΒΑ και Αmerican Αirlines. Οι δύο εταιρείες προχώρησαν ήδη στη σύσταση της δικής τους κοινοπραξίας για την εκμετάλλευση των υπερατλαντικών ταξιδιών. Θα εκτελούν από κοινού πτήσεις από την Ευρώπη στις Ηνωμένες Πολιτείες (και αντιστρόφως), εκμεταλλευόμενες τη συμφωνία των «Ανοικτών Ουρανών». Στην «παρέα» είναι πολύ πιθανόν ότι θα προστεθεί και η ισπανική Ιberia, η οποία βρίσκεται ακόμη σε διαπραγματεύσεις με την ΒΑ για την πιθανότητα συγχώνευσης. Το ενδεχόμενο τριπλής συμμαχίας για τα υπερατλαντικά ταξίδια προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin Αtlantic. Η ΕΕ εκτιμά ωστόσο ότι η συμφωνία των «Ανοικτών Ουρανών» θα οδηγήσει σε αύξηση της επιβατικής κίνησης κατά 26 εκατ. επιβάτες και στη δημιουργία 80.000 νέων θέσεων εργασίας μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιβεβαίωση ή η διάψευση των προσδοκιών εξαρτάται από τις επιπτώσεις που θα έχει για τον κλάδο η παγκόσμια οικονομική κρίση. Σκληρά παζάρια για την Ολυμπιακή

Στις 19 Δεκεμβρίου θα κατατεθούν οι μη δεσμευτικές προσφορές των υποψηφίων για την εξαγορά των τριών εταιρειών της Ολυμπιακής στο πλαίσιο της διαδικασίας που υλοποιεί το υπουργείο Μεταφορών, ενώ τον Ιανουάριο θα ξεκαθαρίσει το τοπίο των ενδιαφερομένων αφού θα πρέπει να υποβληθούν οι τελικές δεσμευτικές προσφορές.

Από το σύνολο των 27 υποψηφίων γαμπρών για τις υπό πώληση τρεις εταιρείες της Ολυμπιακής (πτητικό έργο, εταιρεία τεχνικής βάσης, εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης) οι 15 επικαλέστηκαν για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία την εμπιστευτικότητα ως προς την υποψηφιότητά τους, με αποτέλεσμα να παραμένουν στην ανωνυμία, και θα γίνουν γνωστοί μόνο στους υπόλοιπους υποψηφίους αφού αυτό προβλέπουν οι διαδικασίες του διαγωνισμού αποκρατικοποίησης.

Μεταξύ των ανώνυμων υποψήφιων βρίσκεται και μια ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία, η οποία ενδιαφέρεται και για τις τρεις υπό πώληση εταιρείες της Ολυμπιακής. Επίσης, εκτός της αεροπορικής αυτής εταιρείας οι 14 υποψήφιοι είναι επενδυτικά κεφάλαια (funds), στα οποία μετέχουν και έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες και εφοπλιστές.

Συνολικά παρουσιάστηκαν 13 ενδιαφερόμενοι για τον διαγωνισμό που αφορά το πτητικό έργο, 15 ενδιαφερόμενοι για τον τομέα της επίγειας εξυπηρέτησης και 10 ενδιαφερόμενοι για τον τομέα της συντήρησης και επισκευής αεροσκαφών, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις της προκήρυξης του διαγωνισμού. Ως προς την εταιρεία που θα αναλάβει το πτητικό έργο επισήμως ενδιαφέρονται οι εταιρείες Αthens Αirways (νέα εταιρεία αερομεταφορών χωρίς αεροπορικό ακόμη έργο), Chrysler Αviation (γνωστή από το παρελθόν ιδιωτική αεροπορική εταιρεία charters και jets με έδρα την Καλιφόρνια), Fouad Αl Ghanim Group (όμιλος του Κουβέιτ που έχει στην ιδιοκτησία του, μεταξύ άλλων, την Gainjet), ΜyΑir (ιταλική αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους), Qatar Αirways (η βασική αεροπορική εταιρεία του Κατάρ), Sky Εurope (ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους) και SkyΟne (αμερικανική αεροπορική εταιρεία με δραστηριότητα σε πτήσεις charter).

Επίσης έχει εκδηλωθεί ακόμη ενδιαφέρον από μία ευρωπαϊκή εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο των αερομεταφορών, η οποία είναι υποψήφια και στους τρεις διαγωνισμούς, και από πέντε επενδυτικά funds που επιθυμούν να διατηρήσουν προς το παρόν την ανωνυμία τους. Ως προς την εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης ενδιαφέρθηκαν επώνυμα οι εταιρείες Εllaktor (ελληνικό κατασκευαστικό γκρουπ), Goldair (η γνωστή εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης που ήδη δραστηριοποιείται σε ελληνικά αεροδρόμια), η Ηellenic Cargo Group (κονσόρτσιουμ που υποστηρίζεται από την Αtis Global και την Αritrans Group), η Swissport (εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης που ήδη δραστηριοποιείται σε ελληνικά αεροδρόμια), η Fouad Αl Ghanim Group και η Αthens Αirways. Επίσης έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο της επίγειας εξυπηρέτησης και από επτά επενδυτικά funds.

Τέλος, για την εταιρεία τεχνικής βάσης έχουν επίσης εκδηλώσει ενδιαφέρον η ευρωπαϊκή εταιρεία και έξι επενδυτικά funds που διατηρούν την ανωνυμία τους, καθώς και η ισπανική αεροπορική εταιρεία Ιberia.