ΒΕΡΟΛΙΝΟ Η 15η Νοεμβρίου 2008 είναι μια ημερομηνία που πρέπει να θυμόμαστε, διότι εκείνη την ημέρα γράφτηκε ιστορία. Για πρώτη φορά οι G20, οι 20 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, συγκεντρώθηκαν στην Ουάσιγκτον για να βρουν μια απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση. Αν και η πρώτη τους συνάντηση δεν κατέληξε σε τίποτε περισσότερο από δηλώσεις πρόθεσης, σηματοδοτεί ένα ιστορικό σημείο καμπής.
Αντιμέτωπα με τη χειρότερη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση παγκοσμίως μετά τη δεκαετία του ΄30, τα δυτικά βιομηχανικά κράτη (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) που κυριαρχούσαν επί της παγκόσμιας οικονομίας δεν είναι πλέον ικανά να δώσουν μία ικανοποιητική λύση. Οι ελπίδες να μετριαστεί ή να ξεπεραστεί η κρίση επαφίενται αποκλειστικά στις αναπτυσσόμενες οικονομικές δυνάμεις, με πρώτη και κύρια την Κίνα. Ως αποτέλεσμα, οι G8 που αποκλείουν τις σημαντικότερες χώρες με αναδυόμενες αγορές, έχουν χάσει τη σημασία τους για τα καλά. Η παγκοσμιοποίηση οδήγησε σε μία αλλαγή διαρκείας όσον αφορά τη διανομή της εξουσίας και των ευκαιριών, θέτοντας τα θεμέλια για μια νέα τάξη πραγμάτων για τον 21ο αιώνα.
Οταν η παρούσα παγκόσμια κρίση θα έχει λήξει, τίποτε πια δεν θα είναι το ίδιο. Η Δύση, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη διανύουν μια περίοδο σχετικού μαρασμού, τη στιγμή που όλα δείχνουν ότι οι αναδυόμενες ασιατικές και λατινοαμερικανικές δυνάμεις θα συγκαταλέγονται στους νικητές.
Οι ΗΠΑ απάντησαν στον μαρα σμό της παγκόσμιας ισχύος τους με εντυπωσιακό τρόπο, εκλέγοντας τον πρώτο τους αφροαμερικανό πρόεδρο, τον Μπαράκ Ομπάμα. Εν μέσω μιας από τις χειρότερες κρίσης στην Ιστορία της, η Αμερική απέδειξε στην ίδια και στον κόσμο την ικανότητά της να επανεφευρίσκει τον εαυτό της. Και είναι ήδη ξεκάθαρο ότι αυτή της η απόφαση θα έχει τρεις μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Πρώτον, η εκλογή μαύρου προέδρου θα αφήσει για πάντα στο παρελθόν την τραγική κληρονομιά της δουλείας και του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Από τώρα και στο εξής τα ζητήματα του χρώματος του δέρματος, του σχήματος των ματιών ή του φύλου δεν θα διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο για ένα υποψήφιο μεγάλου ή και του ανώτατου αξιώματος. Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα αντανακλά τώρα τις δημογραφικές αλλαγές της χώρας, καθώς τα μη λευκά τμήματα του πληθυσμού είναι εκείνα που αυξάνονται γρηγορότερα.
Δεύτερον, η εκλογή Ομπάμα θα οδηγήσει στον εκ νέου προσανατολισμό της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής μεσοπρόθεσμα. Ειδικότερα, η διαντλαντική/ευρωπαϊκή επικέντρωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής θα αποτελεί παρελθόν.
Τρίτον, η εκ νέου ευθυγράμμιση της αμερικανικής πολιτικήςπολιτιστικής προοπτικής θα ενισχυθεί από τη συνεχιζόμενη παγκόσμια μετατόπιση πλούτου και δύναμης από τη Δύση προς την Ανατολή.
Οι δυνάμεις του Βορείου Ειρηνικού- η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα- αποτελούν ήδη μακράν τους σημαντικότερες πιστωτές και η σημασία τους θα αυξάνεται περισσότερο ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Στο προβλέψιμο μέλλον, οι μεγαλύτερες ευκαιρίες για ανάπτυξη έγκεινται σε αυτή την περιοχή, και τόσο για οικονομικούς όσο και γεωπολιτικούς λόγους η Αμερική θα στρέφεται ολοένα και περισσότερο στην περιοχή του Ειρηνικού, συνεπώς μειώνοντας τη σημασία του διαντλαντικού τους προσανατολισμού.
Ολα αυτά είναι άσχημα νέα για την Ευρώπη, διότι όταν θα έχει λήξει η κρίση, οι Ευρωπαίοι απλώς θα γίνουν λιγότερο σημαντικοί. Και, δυστυχώς, η Ευρώπη όχι μόνο δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει ή να αναστρέψει τον μαρασμό της, αλλά επιταχύνει τη διαδικασία με τη συμπεριφορά της. Με την εκλογή του Ομπάμα, η Αμερική στράφηκε προς το μέλλον στο πλαίσιο ενός παγκοσμιοποιημένου, πολυπολικού κόσμου. Η Ευρώπη από την άλλη μεριά, ανακαλύπτει εκ νέου την εθνική δράση σε αυτή την περίοδο κρίσης και συνεπώς επενδύει στο παρελθόν! Το ευρωπαϊκό σύνταγμα απέτυχε, η μεταρρυθμιστική συνθήκη της Λισαβόνας αιωρείται μετά την απόρριψή της από τους Ιρλανδούς και η ισχυρότερη οικονομική ευρωπαϊκή διακυβέρνηση μπλοκάρεται από τη γαλλογερμανική διχόνοια. Η αντίδραση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε αυτή τη συνεχιζόμενη αδυναμία διάβασης που τα ίδια έχουν επιβάλει στον εαυτό τους είναι αναμφίβολη: αντί να προσπαθήσουν να δώσουν νέα πνοή στην περαιτέρω πολιτική και οικονομική ένταξη, ενεργούν πρωτίστως το κάθε ένα μόνο του, προσπαθώντας να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί.
Βεβαίως, υπάρχει συντονισμός μεταξύ των κρατών και μερικές φορές μάλιστα είναι και επιτυχής, αλλά χωρίς δυνατούς ευρωπαϊκούς θεσμούς, αυτές οι μοναδικές επιτυχίες δεν θα κρατήσουν.
Υπάρχει ένας πραγματικότατος κίνδυνος η Ευρώπη απλά να χάσει αυτή την ιστορική στρατηγική στροφή προς έναν πολυπολικό κόσμο- και με υψηλό τίμημα. Μετά τη σύνοδο στην Ουάσιγκτον, θα πρέπει να έχει γίνει κατανοητό από τους απανταχού Ευρωπαίους, ακόμη και από τους ευρωσκεπτικιστές των βρετανικών νήσων, ότι αυτή η νέα στρατηγική ευθυγράμμιση συμβαίνει τώρα! Αν οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να καταλάβουν ότι ο 19ος αιώνας τελείωσε, το παγκόσμιο καραβάνι θα προχωρήσει προς τον 21ο αιώνα χωρίς αυτούς.
Ο Γιόσκα Φίσερ, ηγετικό στέλεχος του γερμανικού Πράσινου κόμματος για σχεδόν 20 χρόνια, υπήρξε υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης από το 1998 ως το 2005.
