Oι φόβοι για οικονομικό χάος πλέον στις ΗΠΑ πήραν νέες διαστάσεις χθες από την κατακρήμνιση της αμερικανικής αγοράς εργασίας. Χθες ανακοινώθηκε ότι χάθηκαν 533.000 θέσεις από όλους, εκτός του αγροτικού, τομείς της οικονομίας τον Νοέμβριο και ότι το ποσοστό της ανεργίας εκτινάχθηκε στο 6,7%. Οι απώλειες των θέσεων εργασίας ήταν οι μεγαλύτερες μηνιαίες απώλειες των τελευταίων τριών και πλέον δεκαετιών στις ΗΠΑ. Αξίζει να επισημανθεί ότι η δραματική συρρίκνωση της απασχόλησης για ενδέκατο κατά σειρά μήνα έχει οδηγήσει στην απώλεια σχεδόν 2 εκατ. θέσεων εργασίας τον τρέχοντα χρόνο στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία αυτά «πάγωσαν» τους επενδυτές, διότι συνειδητοποιούν ότι ύστερα από 12 μήνες ύφεσης στις ΗΠΑ η αμερικανική οικονομία συνεχίζει να επιδεινώνεται ραγδαία. Σημειωτέον ότι η ύφεση ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2007, σύμφωνα με την ετυμηγορία της υπηρεσίας η οποία είναι αρμόδια για τον ορισμό των επιχειρηματικών κύκλων στις ΗΠΑ, τη Νational Βureau of Εconomic Research (ΝΒΕR).

Οι χρηματιστηριακές αγορές της Ευρώπης, μόλις δημοσιοποιήθηκαν τα ιδιαίτερα αρνητικά αυτά στοιχεία από τις ΗΠΑ, άρχισαν να βουτάνε. Οταν στη Γουόλ Στριτ ο δείκτης Dow Jones έφθανε να χάνει πάνω από 2% τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έχαναν περίπου το 5% της αξίας τους. Και να φανταστεί κανείς ότι μόλις μία ημέρα πριν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης αποφάσισαν ιστορικές μειώσεις στα βασικά επιτόκια δανεισμού. Τα επιτόκια του ευρώ μειώθηκαν κατά 75 μονάδες βάσης, από το 3,25% στο 2,5%, τα επιτόκια της στερλίνας έπεσαν κατά 100 μονάδες βάσης, από το 3% στο 2%, και τα επιτόκια της σουηδικής κορόνας περικόπηκαν κατά 175 μονάδες βάσης, από το 3,75% στο 2%. Τα πολύ χειρότερα, όμως, από τα αναμενόμενα στοιχεία της αμερικανικής αγοράς τρόμαξαν τους επενδυτές και βάθυναν την απαισιοδοξία τους για την οικονομική κατάσταση σε όλο τον κόσμο.

Χαριστική βολή στους καταναλωτές
Οι φόβοι των επενδυτών είναι δικαιολογημένοι, καθώς τα χθεσινά στοιχεία θεωρούνται η χαριστική βολή για τους καταναλωτές. Ηδη οι ενδείξεις για τις πωλήσεις από την ημέρα έναρξης του εορταστικού shopping στις ΗΠΑ- το περασμένο τριήμερο Παρασκευής, Σαββάτου και Κυριακής μετά τον εορτασμό της Ημέρας των Ευχαριστιών- είναι απογοητευτικές. Υποδηλώνουν την άτακτη υποχώρηση των καταναλωτών και επιβεβαιώνουν ότι οι αμερικανικές τράπεζες με το να κλείνουν την πόρτα στους πελάτες τους, ακυρώνοντας πιστωτικές κάρτες και απαιτώντας τα κλειδιά από τα σπίτια και τα διαμερίσματα, έχουν βυθίσει στην απελπισία τα πιο σπάταλα νοικοκυριά του κόσμου, τα νοικοκυριά στις ΗΠΑ. Συνεπώς, η ψύχωση των αγορών από τη Γουόλ Στριτ ως την Ευρώπη, το Πεκίνο και τον υπόλοιπο κόσμο για την αγοραστική διάθεση των Αμερικανών είναι απόλυτα δικαιολογημένη, καθώς οι καταναλωτικές δαπάνες ισοδυναμούν περίπου με το 90% της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ.

Πόσο δε μάλλον που αποδείχθηκαν παραμύθια τα σενάρια ότι η Ευρώπη και η Κίνα με τη δημιουργία της δικής τους εσωτερικής ζήτησης έχουν «αποδεσμευτεί» από τον κίνδυνο μιας πραγματικής καταναλωτικής ύφεσης στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της ζώνης του ευρώ συρρικνώθηκε 0,2% στο τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ το ίδιο ποσοστό συρρίκνωσης (0,2%) είχε σημειώσει και στο δεύτερο τρίμηνο. Σημειωτέον ότι ο προσδιορισμός της ύφεσης, με εξαίρεση τις ΗΠΑ, ορίζεται από την πτώση του ΑΕΠ για δύο συνεχή τρίμηνα. Παράλληλα, χειρότερες είναι οι προβλέψεις για το μέλλον, επίσημες και ανεπίσημες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τώρα προβλέπει ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα βρίσκεται σε ύφεση όλο τον επόμενο χρόνο. Εκτιμούν ότι θα υπάρξει μείωση του ΑΕΠ μεταξύ του-1% και του 0%, δηλαδή η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά μέσον όρο 0,5% το 2009.

Βαθαίνει η ύφεση της βρετανικής οικονομίας
Στη Βρετανία έχει προκαλέσει εντύπωση η ταχύτατη οικονομική εξασθένιση. Οι αυξανόμενοι φόβοι της ανεργίας και η κατακόρυφη πτώση στις τιμές των βρετανικών κατοικιών έχουν εξαναγκάσει τους καταναλωτές να συρρικνώσουν κατά πολύ τις δαπάνες τους, με συνέπεια οι λιανικές πωλήσεις να βουτήξουν τον Νοέμβριο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Βρετανικών Βιομηχανιών, ο αντίστοιχος δείκτης έπεσε στο-46 τον Νοέμβριο από-27 τον Οκτώβριο, επιβεβαιώνοντας έτσι τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Αγγλίας για βαθιά ύφεση της βρετανικής οικονομίας. Στην τριμηνιαία έκθεσή της για τις προοπτικές του πληθωρισμού η κεντρική τράπεζα προβλέπει ότι το εθνικό εισόδημα θα συρρικνωθεί κατά 1%-2% τα προσεχή τρίμηνα στη Βρετανία και ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης της βρετανικής οικονομίας πιθανόν να παραμείνουν στάσιμοι ως και τα τέλη του 2009.

Οι απρόσμενα ραγδαίοι ρυθμοί επιδείνωσης της βρετανικής οικονομίας εξανάγκασαν την Τράπεζα της Αγγλίας να μειώσει προχθές τα βασικά επιτόκια δανεισμού στο 2%, επίπεδα τα οποία είναι τα χαμηλότερα από το 1951.

Παράλληλα, στο ανακοινωθέν το οποίο συνόδευε τη δραματική μείωση των βρετανικών επιτοκίων επισημαινόταν από την κεντρική τράπεζα ότι παρά τις προσπάθειες επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, το μεγάλο δημοσιονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας και την υποτίμηση της στερλίνας «οι συνθήκες στις πιστωτικές αγορές και στις αγορές χρήματος παραμένουν εξαιρετικά δύσκολες».

Ανοιγμα της Ουάσιγκτον προς το Πεκίνο

Στενή συνεργασία υποσχέθηκαν Κινέζοι και Αμερικανοί στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του αμερικανού υπουργού Οικονομικών Χένρι Πόλσον χθες στο Πεκίνο. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Βανγκ Κισάν δήλωσε μάλιστα ότι και οι δύο κυβερνήσεις σκέφτονται να καθιερώσουν τακτικές συναντήσεις κορυφής δύο φορές τον χρόνο, ενώ συμφώνησαν να συνεχίσουν και με την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα . Ωστόσο, το μόνο απτό δείγμα συνεργασίας ήταν η διάθεση 20 δισ. δολαρίων για τη χρηματοδότηση των εξαγωγών των δύο χωρών προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο κ. Πόλσον εξήρε την υπευθυνότητα της Κίνας στην αντιμετώπιση της κρίσης, με τη διάθεση περίπου 600 δισ. δολ. για την τόνωση της οικονομίας της. Ο κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο επιβεβαίωσε ότι «η κινεζική κυβέρνηση είναι έτοιμη να δουλέψει με την κυβέρνηση των ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα για να παίξει χρήσιμο και εποικοδομητικό ρόλο απέναντι στην κρίση». Ωστόσο, η τεράστια εμπορική, και άρα και χρηματοδοτική, ανισορροπία μεταξύ των δύο χωρών εξακολουθεί να προκαλεί τριβές. «Ελπίζουμε οι ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν σοβαρά τις κινεζικές ανησυχίες και να προστατεύσουν τα συμφέροντα των κινέζων επενδυτών» είπε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Ζου Γκουαντζιάο. Η αμερικανική πλευρά δηλώνει ότι «ενθαρρύνει την Κίνα να συνεχίσει και να επιταχύνει την ανατίμηση και την ελαστικότητα του γουάν», επικρίνοντας έμμεσα την κεντρική τράπεζα της Κίνας που άφησε την τελευταία εβδομάδα το γουάν να υποχωρήσει (ελαφρά) έναντι του δολαρίου, ύστερα από μια πολιτική συνεχούς τόνωσής του, κατά 20,3% από τον Ιούλιο του 2005.