Νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, ανάδειξη των Σοσιαλιστών του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς σε ρυθμιστές των κυβερνητικών συνεργασιών και ήττα των δημοσκοπήσεων προήλθαν από τις κάλπες στις γενικές εκλογές της Σερβίας την περασμένη Κυριακή. Αυτοδυναμία όμως δεν χάρισαν σε κανένα κόμμα, γι’ αυτό έχουν αρχίσει εντατικές διαβουλεύσεις στο Βελιγράδι για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού οι οποίες θα καθορίσουν το αν η Σερβία θα κλίνει προς την Ευρώπη ή προς την απομόνωση. Ως τότε χρέη υπηρεσιακής κυβέρνησης θα εκτελεί η κυβέρνηση του Βόισλαβ Κοστούνιτσα.


Δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια. Σύμφωνα με το πρώτο, οι 102 βουλευτές του φιλοευρωπαϊκού κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος του προέδρου Μπορίς Τάντιτς – το οποίο ανεδείχθη πρώτο στις εκλογές με σχεδόν 39% – θα συνασπιστεί με τους 20 βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος και βουλευτές κομμάτων των μειονοτήτων προκειμένου να αποκτήσει την απαραίτητη πλειοψηφία των 126 βουλευτών στο κοινοβούλιο των 250 εδρών. Με την ιδιότητα του προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ Γιώργος Παπανδρέου κάλεσε προχθές το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας «να κοιτάξει προς το ευρωπαϊκό μέλλον» και, ως αντάλλαγμα, υποσχέθηκε να το δεχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή.


Το δεύτερο σενάριο θέλει τους 20 σοσιαλιστές να υποστηρίζουν τον ήδη συμφωνημένο «συνασπισμό των εθνικιστών» ανάμεσα στους 78 βουλευτές του ακροδεξιού Ριζοσπαστικού Κόμματος του Τόμισλαβ Νίκολιτς – το οποίο κατετάγη δεύτερο στις εκλογές, με 29% – και στους 30 κεντροδεξιούς βουλευτές του Βόισλαβ Κοστούνιτσα (τρίτος με 11%). Τις τελευταίες ημέρες φούντωσαν στο Βελιγράδι οι φήμες περί πραγματοποίησης αυτού του σεναρίου.


Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο ηγέτης τους Ιβιτσα Ντάτσιτς είναι ο αναμφισβήτητος ρυθμιστής των εκλογών – ρόλο τον οποίο έπαιζε ο κ. Κοστούνιτσα στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.


Πηγές από τη Σερβία εξηγούν μιλώντας προς το «Βήμα» ότι το φιλοευρωπαϊκό σενάριο παραμένει στο τραπέζι καθώς τμήμα του συνασπισμού με τον οποίο κατήλθαν οι Σοσιαλιστές στις εκλογές έχει ήδη τοποθετηθεί υπέρ της υποστήριξης του κ. Τάντιτς. Υπάρχει βεβαίως και το σκληροπυρηνικό κομμάτι τους – κυρίως μεγάλοι σε ηλικία ψηφοφόροι οι οποίοι νοσταλγούν την εποχή Μιλόσεβιτς – που αισθάνεται παραπλήσιο στους εθνικιστές. Αν ο κ. Ντάτσιτς όμως συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνασπισμού με το Δημοκρατικό Κόμμα, θα εκμεταλλευτεί τη μοναδική ευκαιρία που του παρουσιάστηκε να απομακρύνει τους Σοσιαλιστές από την κληρονομιά του Μιλόσεβιτς και το περιθώριο της διεθνούς κοινότητας και να το αναδείξει σε αμιγώς σοσιαλιστικό κόμμα που θα χαίρει σεβασμού στην Ευρώπη. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του ύπατου εκπροσώπου της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Χαβιέρ Σολάνα ότι μια κυβέρνηση Δημοκρατικών – Σοσιαλιστών θα ήταν αποδεκτή από τις Βρυξέλλες.


«Ο Ιβιτσα Ντάτσιτς είναι 42-43 ετών και πραγματιστής. Θα κοιτάξει το πολιτικό μέλλον του» συνεχίζει η ίδια πηγή ενώ στέλεχος από το Σοσιαλιστικό Κόμμα εκτιμά ότι «το βραχυπρόθεσμο συμφέρον μας θα ήταν να υποστηρίξουμε τους εθνικιστές αλλά το μακροπρόθεσμο, τους Ευρωπαϊστές».


Λίγες ημέρες μετά την έκπληξη που επεφύλαξαν οι κάλπες στο Βελιγράδι ρωτήσαμε Σέρβους πώς εξηγούν την ανέλπιστη πρωτιά του Δημοκρατικού Κόμματος και την παταγώδη αποτυχία των προεκλογικών δημοσκοπήσεων. Μήπως βοήθησαν οι κινήσεις καλής θέλησης της τελευταίας στιγμής από τις Βρυξέλλες(συμβολική υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με την ΕΕ και ευκολότερη χορήγηση βίζας βάσει της Συνθήκης Σένγκεν σε σέρβους πολίτες); Ολοι συμφωνούν ότι μπορεί αυτό να έδωσε «ελαφρά ώθηση» στις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, οι Σέρβοι όμως ψήφισαν υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας τους «παρά τη συμπεριφορά της ΕΕ και όχι χάρη σε αυτήν».


Οι εκλογές αυτές λειτούργησαν ως δημοψήφισμα για την ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας. Τα πνεύματα ήταν οξυμμένα και η χώρα βαθιά διχασμένη σε τέτοιο βαθμό «ώστε πολλοί ενδεχομένως να δίσταζαν να παραδεχθούν ανοιχτά στις δημοσκοπήσεις ότι θα ψήφιζαν το Δημοκρατικό Κόμμα μήπως στιγματιστούν ως «προδότες» που πουλάνε το Κοσσυφοπέδιο».