Μπορεί να είναι καθαρή σύμπτωση, αλλά τα δραματικά γεγονότα στη Νότια Οσετία και στη Γεωργία μοιραία φέρνουν το μυαλό 40 χρόνια πίσω, στα ρωσικά τανκς που σάρωσαν την Ανοιξη της Πράγαςήταν καλοκαίρι του 1968, 20 Αυγούστου, ακριβώς σαν σήμερα. Τα θύματα ήσαν και τότε κυρίως πολίτες, όπως και τώρα, όπως σε όλους τους σύγχρονους πολέμους.
Η «κόκκινη» αυτοκρατορία
Πραγματική αυτοκρατορία τότε, η Σοβιετική Ενωση δεν μπορούσε να επιτρέψει παρασπονδίες, και μάλιστα μέσα στην αυλή του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Σήμερα αυτοκρατορία δεν υπάρχει, μόνο μια Ρωσία που αναδύεται και πάλι σαν υπερδύναμη, καθώς αναρρώνει από τις παιδικές ασθένειες του καλπάζοντος καπιταλισμού. Δεν θα μπορούσε να επιτρέψει «ζαβολιές» στη γειτονιά της.
Πριν από σαράντα χρόνια η Μόσχα είχε χαρακτηρίσει την επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία «αδελφική βοήθεια». Σήμερα, με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας διαλυμένο, η Τσεχοσλοβακία, χωρισμένη και αυτή στα δύο, σε Τσεχική Δημοκρατία και Σλοβακία, είναι πλέον μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και προσφέρει στους Αμερικανούς το έδαφός της για εγκατάσταση οπλικών συστημάτων που ενοχλούν πολύ τους Ρώσους. Επείγεται και αυτή να απολαύσει τον δυτικό τρόπο ζωής και τα αγαθά που υπόσχεται ο καπιταλισμός, όπως κάνουν αρκετοί πάλαι ποτέ σύμμαχοι της Μόσχας – επί παραδείγματι οι πρώην Δημοκρατίες της Βαλτικής, που εγκατέλειψαν τους πρώην σοβιετικούς αφέντες τους για να υπηρετήσουν ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Αυτές τις φιλοδυτικές κυβερνήσεις που ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια οι Ρώσοι δεν τις βλέπουν με καλό μάτι, όπως παρατηρεί ο Σβάντε Κορνέλ , διευθυντής του Κεντρικού Ινστιτούτου Ασίας- Καυκάσου. Ιδίως όταν δείχνουν πρόθυμες να δεχθούν αμερικανικές αντιπυραυλικές ασπίδες, όπως η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία. Οσο και αν επιμένει η Ουάσιγκτον ότι τα ραντάρ των Τσέχων δεν έχουν στόχο τη Ρωσία αλλά αποβλέπουν στην απόκρουση επιθέσεων από κράτη «εχθρικά» όπως το Ιράν, ούτε η ηγεσία της Μόσχας πείθεται ούτε οι απλοί πολίτες.
Οι απλοί τσέχοι πολίτες κάποιας ηλικίας που έζησαν τα γεγονότα του ΄68 τρέμουν ακόμη τις ρωσικές ερπύστριες. «Τότε ήταν μεγάλο το χτύπημα, άλλαξαν τα πάντα. Αν δεν ήσαν οι Ρώσοι,η ζωή μας θα ήταν εντελώς διαφορετική» δήλωσε στο πρακτορείο Reuters η Βέρα Ματσούτοβα που ζει στο Ντετσίν, κοντά στα γερμανικά- την εποχή εκείνη ανατολικογερμανικά- σύνορα.
Τώρα μαθαίνει αυτά που γίνονται στη Γεωργία και κουνάει το κεφάλι: «Το ίδιο πράγμα.Εισβάλλουν πάλι σε ξένη χώρα». Η συμπαθητική γριούλα δεν αντιλαμβάνεται τη διαφορά ανάμεσα στην τότε εισβολή και στη σημερινή, αγνοώντας ή παραβλέποντας ότι οι Γεωργιανοί ήρξαντο χειρών αδίκων, εισβάλλοντας στις 7 Αυγούστου στην Νότια Οσετία, με την ελπίδα να ανακαταλάβουν διά της βίας την αποσχισμένη επαρχία τους που έχει αυτοανακηρυχθεί ανεξάρτητο κράτος- το οποίο ουδείς έχει αναγνωρίσει.
Είναι ακόμη ισχυρό στην ψυχή των Τσέχων το σύνδρομο της χαμένης Ανοιξης της Πράγας, και ας πέρασαν 40 χρόνια. Είχαν ελπίσει ότι θα κατάφερναν να ξεφύγουν από το «δόγμα Μπρέζνιεφ», η φυγόκεντρος όμως δεν ήταν αρκετή για να απελευθερωθεί ο «δορυφόρος». Κι όμως, δεν δίστασαν να βγουν στους δρόμους και να σταθούν με χαμόγελο μπροστά στις κάννες των πολυβόλων, πειθαρχημένοι, σχεδόν χαμογελαστοί, γεμάτοι επιχειρήματα. Εκείνες οι συγκλονιστικές εικόνες των νέων που επέμεναν να μιλάνε για πολιτική με τους στρατιώτες με την ελπίδα ότι θα τους έπειθαν για το παράλογο της εισβολής ήταν ανεπανάληπτες και θα μείνουν αξέχαστες.
Τα πειστήρια του εγκλήματος
«Ολα τα προηγούμενα εγκλήματα της ρωσικής αυτοκρατορίας είχαν διαπραχθεί στο σκοτάδι.Ο εκτοπισμός 500.000 Λιθουανών, η εξολόθρευση εκατοντάδων χιλιάδων Πολωνών,η ομαδική εξόντωση των Τατάρων της Κριμαίας. Ολα αυτά έχουν αποτυπωθεί μόνο στη μνήμη,χωρίς φωτογραφικά ντοκουμέντα,σαν πράξεις για τις οποίες δεν υπάρχει απόδειξη. Αντίθετα, η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968 φωτογραφήθηκε,κινηματογραφήθηκε και υπάρχει στα αρχεία όλου του κόσμου.
Οι τσέχοι φωτογράφοι και κινηματογραφιστές είχαν καταλάβει ότι σε αυτούς είχε πέσει ο κλήρος για να κάνουν το μόνο που μπορούσε να γίνει εκείνη την ώρα:να καταγράψουν τις εικόνες βίας για το απώτερο μέλλον.Οι Ρώσοι δεν ήξεραν τι να κάνουν.Αν κάποιος τους πυροβολούσε,ήξεραν πώς να τον αντιμετωπίσουν,οι διαταγές που είχαν λάβει ήσαν σαφείς. Ουδείς όμως τους είχε καθοδηγήσει πώς να αντιδράσουν σε περίπτωση που κάποιος θα έστρεφε επάνω τους τον φακό φωτογραφικής μηχανής…».
Μιλάν Κούντερα, απόσπασμα από το βιβλίο του «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι».
