Α ν κάποια ήπειρος κρατάει το μέλλον του καθολικισμού στα χέρια της, αυτή είναι η Αφρική. Εχοντας υποφέρει από διεφθαρμένα καθεστώτα, δραματική φτώχεια, την επιδημία του ΑΙDS και γενοκτονίες- όπως στη Ρουάντα και στο Σουδάν- οι Αφρικανοί βρίσκουν στην Καθολική Εκκλησία ένα καταφύγιο όπου μπορούν να ζητήσουν υλική βοήθεια, θεραπεία και ελπίδα. Ετσι ο καθολικισμός γίνεται όλο και περισσότερο η θρησκεία του Τρίτου Κόσμου και των φτωχών.

Σε όλη την έκταση της Αφρικής κάτω από τη Σαχάρα, οι ρωμαιοκαθολικοί ιερείς είναι οι καλύτερα εκπαιδευμένοι και οι καλύτερα αμειβόμενοι από όλους τους άλλους. Επιπλέον, εφόσον ο καθένας μπορεί να λάβει τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, οποιοσδήποτε με χαρισματική προσωπικότητα μπορεί να ξεκινήσει μια εκκλησία. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμάται ότι 1.200 καινούργιες εκκλησίες ιδρύονται κάθε μήνα. «Οι καθολικές ιεραποστολές είναι ίσως η μεγαλύτερη βιομηχανία στην Αφρική» γράφει το «Εxpress».

Στον προηγμένο, βιομηχανικό κόσμο η εκκοσμίκευση έχει οδηγήσει σε αποχριστιανισμό. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην Αφρική, στη Δύση κυριαρχούν ο αγνωστικισμός και η θρησκευτική αδιαφορία.

Η Λατινική Αμερική ανέπτυξε τη δική της θεολογική σκέψη, τη λεγόμενη «θεολογία της απελευθέρωσης». Σύμφωνα με αυτήν, σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούν απάνθρωπες μορφές αδικίας και ανισότητας, το χριστιανικό μήνυμα δεν μπορεί να εννοηθεί παρά σαν ολοκληρωτική απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε είδους σκλαβιά και κακό. Η αμαρτία, κατά συνέπεια, που ο χριστιανός πρέπει να απορρίψει δεν είναι μόνο η ατομική αμαρτία, αλλά και η κοινωνική αδικία, οι κοινωνικές δομές και νόμοι που θεσμοποιούν την κυριαρχία της βίας και του χρήματος. Στη θεολογία της απελευθέρωσης, η ανατροπή αυτών των συλλογικών μορφών της αμαρτίας είναι καθήκον των χριστιανών και αποτελεί μέρος του χριστιανικού ευαγγελισμού.

Το άνοιγμα της Καθολικής Εκκλησίας στις παραδόσεις και στους πολιτισμούς άλλων ηπείρων έφερε τις δικές του προκλήσεις. Η χριστιανική πίστη, η λατρεία και η πρακτική πρέπει να προσαρμοστούν στον τοπικό πολιτισμό. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια δημιουργική εργασία, η οποία όμως να μην καταλήγει στον συγκρητισμό ούτε να ακρωτηριάζει τη χριστιανική αλήθεια. Για τους καθολικούς της Αφρικής και της Ασίας, αυτό θα είναι ένα από τα κυριότερα καθήκοντα για πολλά χρόνια ακόμη.