Από τον Μάιο του 1968 έχουν περάσει 40 χρόνια. Ολόκληρη η Γαλλία σήμερα ξανασκέφτεται τα γεγονότα: θυμάται,αναλογίζεται, αναλύει, εμβαθύνει… Δεκάδες συνέδρια, συμπόσια και αφιερώματα μαζεύουν γύρω από το ίδιο τραπέζι χθεσινούς, σημερινούς και αυριανούς αντιπάλους. Δεκάδες διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις διασταυρώνονται ή αλληλοαναιρούνται ήρεμα και ψύχραιμα. Με διάθεση ερμηνείας, όχι δικαίωσης.
Από τον Ιούλιο του 1965 έχουν περάσει 43 χρόνια. Ο Μητσοτάκης διοργάνωσε ένα συνέδριο για την αποστασία και ξαφνικά πιαστήκαμε όλοι στα χέρια για τον Τσιριμώκο και τον Μπακατσέλο! Η συζήτηση για το ΄65 (όποια κι αν είναι αυτή…) έγινε αντικείμενο μικροκομματικού σκυλοκαβγά, όπου οι μεν κατηγορούν τους δε ότι «ξαναγράφουν την Ιστορία». Υπήρξαν πασόκοι που τα έβαλαν με τον Βενιζέλο επειδή, λέει, πήγε στο συνέδριο και «δεν έτριψε τα μούτρα του αποστάτη».
Καλώς ή κακώς όμως η Ιστορία πάντα γράφεται και ξαναγράφεται. Δεν υπάρχει ποτέ τελεσίδικη εκδοχή στην ερμηνεία των γεγονότων. Οι ιστορικοί της κλασικής περιόδου τσακώνονται γιατί έχασε η Αθήνα τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και θα συμφωνήσουμε εμείς γιατί ορκίστηκε ο Νόβας; Ακόμη περισσότερο που το 1965 κινείται στο μεταίχμιο της Ιστορίας και της πολιτικής. Θεωρείται περίπου η «ιδρυτική πράξη του παπανδρεϊσμού» και ευλόγως η όποια αμφισβήτηση της επίσημης εκδοχής των γεγονότων σηκώνει φουσκοθαλασσιά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μητσοτάκης ουδόλως μετεβλήθη αιφνιδίως σε ιστορικό ερευνητή. Εχει και σκοπιμότητες και ιδιοτέλειες. Πολιτικός είναι και αναζήτησε την ευκαιρία, τώρα στη δύση της σταδιοδρομίας του, να διατυπώσει τη δική του εκδοχή σε γεγονότα τα οποία σφράγισε και τον σφράγισαν. Η αλήθεια του δεν είναι η αλήθεια. Η αλήθεια του όμως είναι μέρος της αλήθειας. Γι΄ αυτό είναι χρήσιμο να τη διατυπώνει- όσο χρήσιμο είναι να καταθέτουν την αλήθεια τους όσοι ζουν κάποια γεγονότα από μέσα και από κοντά…
Από εκεί και πέρα, η κλωτσοπατινάδα είναι περιττή και ανούσια. Από το 1965 μάς χωρίζουν 43 χρόνια και, ευτυχώς, τα ζητήματα του 1965 αποτελούν μακρινό παρελθόν. Η βασιλεία καταλύθηκε, η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι απολύτως εδραιωμένη και τα χθεσινά τέρατα δεν αποτελούν σημερινά φαντάσματα.
Υποθέτω λοιπόν ότι μπορούμε να συζητήσουμε ψύχραιμα και ήρεμα. Χωρίς υπερβολές και φανατισμούς. Να ακούσουμε τις μαρτυρίες των επιζώντων και να αναλογιστούμε πόσο ευκολότερος θα ήταν ο προβληματισμός αν όλοι οι πρωταγωνιστές είχαν φροντίσει εγκαίρως να καταθέσουν τη μαρτυρία τους. Ούτως ή άλλως, η ιστορία του ΄65 θα γράφεται και θα ξαναγράφεται.
