Από χθες στις 5.15 τα ξημερώματα ο Μακαριότατος είναι πλέον Μακαριστός. (Ο δε μητροπολιτικός ναός Αθηνών, με όλους τους πολιτευόμενους να παρελαύνουν από εκεί για ψηφοθηρικούς λόγους, «μικροπολιτικός» ναός Αθηνών- αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης…)
Ο εκλιπών υπήρξε εξόχως χαρισματικός και ως εκ τούτου ανεπανάληπτος.
Ευτυχώς, ας μου επιτραπεί να το πω, καθώς το έργο του Χριστόδουλου Α΄ ήταν πρωτίστως πολιτικό και ελάχιστα εκκλησιαστικό. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος κατόρθωσε να συνενώσει γύρω από το πρόσωπό του τις διάσπαρτες, οριζοντίως του πολιτικού φάσματος, υπερπατριωτικές δυνάμεις και να καταστεί ένας άτυπος, πλην υπαρκτός και αναγνωρίσιμος, πόλος στην πολιτική σκηνή του τόπου.
(Κατά τούτο, λοιπόν, οι τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού που θα του αποδοθούν είναι οι αρμόζουσες.) Τις ημέρες της παντοδυναμίας του, προτού φθαρεί από τα σκάνδαλα του περιβάλλοντός του, είναι αμφίβολο αν υπήρχε πολιτικός με φιλοδοξίες που να μη σκεπτόταν μήπως αυτό που ήθελε να πει θα προκαλούσε «την αντίδραση του Μακαριότατου». (Δείτε ποιοι προσέρχονται δακρύοντες από χθες να προσκυνήσουν το σκήνωμά του και δεν νομίζω να διαφωνήσετε με τη διαπίστωση…)
Ωστόσο, το χρησιμοποιούμενο κατά κόρον, από δημοσιογράφους και πολιτικούς, στερεότυπο ότι ο μακαριστός Χριστόδουλος Α΄ «σφράγισε» με το πέρασμά του τα εκκλησιαστικά πράγματα της Ελλάδος δεν ευσταθεί. Το δημιούργημα του Αρχιεπισκόπου ήταν συνυφασμένο με τη χαρισματική προσωπικότητά του: τη ρητορική δεινότητά του, την επικοινωνιακή δεξιότητά του, τη μεταδοτικότητα του συναισθηματισμού του.
Ουδείς εκ των υπαρχόντων ιεραρχών είναι σε θέση να το συνεχίσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενόσω ο Αρχιεπίσκοπος είχε αποσυρθεί από το προσκήνιο και αγωνιζόταν για τη ζωή του, το προσπάθησε επανειλημμένως ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος, με διάφορες δηλώσεις του επί πολιτικών θεμάτων, αλλά κανείς δεν του έδωσε την παραμικρή σημασία- ούτε καν οι παραπολιτικές στήλες. Οταν το έκανε όμως ο Χριστόδουλος Α΄ ουδείς μπορούσε να τον αγνοήσει. Η κληρονομιά του λοιπόν μένει στους πολιτικούς. Το πολύ πολύ ο διάδοχός του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο να λάβει το όνομα του προκατόχου του ως Χριστόδουλος Β΄. Αλλά και αυτό το βρίσκω πολύ αμφίβολο, καθώς η σύγκριση με τον εκλιπόντα θα αποβεί εις βάρος όποιου το επιχειρήσει. Στην κορυφαία ταινία του «Αll that jazz» ο αμερικανός σκηνοθέτης Μπομπ Φόσι έχει, σε κάποιο σημείο της, έναν κωμικό να παρουσιάζει τις τέσσερις φάσεις στην αντιμετώπιση του θανάτου από τους ανθρώπους. Αν τις θυμάμαι καλά είναι οι εξής: άρνηση, ( «Οχι, δεν είναι δυνατόν!» )· διαπραγμάτευση ( «Είναι ανάγκη τώρα; Δεν γίνεται λίγο αργότερα;» )· απόγνωση ( «Γιατί σ΄ εμένα, Θεέ μου;» )· και, εν τέλει, αποδοχή του αναπόφευκτου.
Στη στάση του εκδημήσαντος Αρχιεπισκόπου απέναντι στο φάσμα του θανάτου είδα να εκδηλώνονται και οι τέσσερις αυτές φάσεις. Εκεί, εγώ αναγνώρισα την ανθρώπινη πλευρά του…
«Κινδυνεύουμε από τη Δύση». Είναι μια φράση από την ομιλία του εκδημήσαντος στο συλλαλητήριο της 14ης Ιουνίου 2000, στην οποία συμπυκνώνεται με τον σαφέστερο δυνατό τρόπο η ιδεολογία που υπηρέτησε και προέβαλε. Ως προς τούτο λοιπόν, οπωσδήποτε ενέχει ειρωνεία το γεγονός ότι όλοι οι σταθμοί, τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί, πενθούν τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου Α΄ με τη μουσική του Μότσαρτ, του Μπετόβεν, του Σούμπερτ και άλλων…
Διαπρεπής πολιτικός του ΠαΣοΚ, γνωστός για την ευφράδειά του, την ευστροφία του και το ευέξαπτον του χαρακτήρος του ευρέθη το περασμένο Σαββατοκύριακο στα Τρίκαλα, προκειμένου να μιλήσει στα τοπικά στελέχη του Κινήματος.
Αφού μίλησε ο ίδιος, τον λόγο πήρε ένας τοπικός παράγων, o οποίος, έπειτα από μερικές κουβέντες από στήθους, έβγαλε ένα χαρτί από την τσέπη του και συνέχισε διαβάζοντας από αυτό. Τα όσα έλεγε όμως φαίνεται ότι δεν άρεσαν στον διαπρεπή πολιτικό μας, ο οποίος τον διέκοψε εγκαλώντας τον ότι προσβάλλει το ακροατήριο, με το αιτιολογικό ότι αναπτύσσει θέσεις διαμορφωμένες εκ των προτέρων, αγνοώντας τα όσα είχε πει ο ίδιος προηγουμένως. Ο ομιλητής τον άκουσε και ύστερα του είπε: «Σύντροφε, αυτό το ΄πες του Γιώργου;».
Πώς αντέδρασε ο διαπρεπής πολιτικός; Με τη σιωπή του. Καλά έκανε, διότι είναι ένα στοιχείο της ευφυΐας να αναγνωρίζει κανείς αμέσως την ήττα του και να υποχωρεί συντεταγμένα, για να μη χρειαστεί αργότερα να υποχωρήσει άτακτα…
«Είμαστε προτεστάντες (sic) στους αγώνες αυτούς και το ξέρει όλη η Υδράργυρος (sic)». Από ομιλία παράγοντος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ιθάκη… Η φίλη της στήλης Π.Σ. μου γράφει: «Αγαπητή Πανδώρα, Πώς εξέπεσε η δημοσιογραφία!
Παρακολουθώ τις κατηγορίες που εκτοξεύουν εκατέρωθεν δύο σπουδαίοι δημοσιογράφοι, στην τρέχουσα φάση της Ζαχοπουλιάδας. Φρίττω ακούγοντας τον μεν ένα να κατηγορεί τον άλλον ως “κομιστή”, αντί του ορθού “κομμουνιστής”, τον δε άλλο να ανταποδίδει τα πυρά με τον όρο “κυπατζής”, αντί του ορθού “χιμπατζής”. Αίσχος!».
pandora@dolnet.gr
