Ερωτήσεις επί αναγνωσμάτων. Διάσημες οι- κατά Μπρεχτ- ερωτήσεις «ενός εργάτη που διαβάζει»: «Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;/Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα./Οι βασιλιάδες κουβάλησαν τ΄ αγκωνάρια;/(…)/Τη νύχτα που το Σινικό Τείχος αποτελειώσαν,/πού πήγανε οι χτίστες;». Αυτά τότε ένας εργάτης- με την ευρεία έννοια. Σήμερα ένας μέσος αναγνώστης, ένας δημοσιογράφος φερ΄ ειπείν, τι ερωτήσεις θα είχε; Τις ίδιες ασφαλώς, στον βαθμό που το «προϊόν» εξακολουθούν να το παράγουν οι πολλοί και όχι οι χρυσοκάνθαροι ολίγοι. Αλλά ίσως και μερικές ακόμη στοιχειωδέστερες. Οπως, για παράδειγμα, αν τελικώς… χτίστηκε σινικό τείχος ή όχι.
Διαβάζοντας τις τελευταίες ημέρες για την Κίνα, απορεί πράγματι κανείς αν εκεί χτίζεται οτιδήποτε ή τόσα μέταλλα, πετρέλαιο και τρόφιμα δαπανώνται επί ματαίω, μόνο για να εκτοξεύονται οι τιμές και να ενοχλούμαστε εμείς του ανεπτυγμένου κόσμου. Πρώτο θέμα το Θιβέτ. Ξεσηκωμός και καταστολή. Εστάλη στρατός. Καταπιέζεται ο κόσμος. Το Πεκίνο επιμένει να μη χορηγεί αυτονομία. Εχει πολύ στενοχωρηθεί ο Δαλάι Λάμα. Κακώς δόθηκε η ολυμπιακή φλόγα, ας χρησιμοποιούσαν αναπτήρα και μεθυλτριενολόνη (είναι άραγε εύφλεκτη η ντόπα;) στην τελετή έναρξης.
Με το Θιβέτ να δίνει τον τόνο και τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας να μεταβάλλουν τη λαμπαδηδρομία σε κρυφτούλι- και με τον Ρίτσαρντ Γκιρ σε βαθύ προβληματισμό- η ειδησεογραφία ανέσυρε και άλλα δεινά. Η Κίνα επιβάλλει αφειδώς τη θανατική ποινή και εκτελεί μετά μανίας.
Οσους ανακοινώνει και άλλους τόσους- η Διεθνής Αμνηστία υπολόγισε πόσες εκτελέσεις αναλογούν σε κάθε ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων (για τους εκτελουμένους πάντως, αυτό είναι μάλλον αδιάφορο). Η Κίνα επίσης μολύνει περισσότερο από πάντα άλλον. Οι βλαπτικές για το όζον εκπομπές ξεπέρασαν αυτές των ΗΠΑ. Και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις οι δυτικοί πολίτες θεωρούν ήδη το Πεκίνο πρώτο κίνδυνο, πάνω από την Αμερική και τη Ρωσία.
Οι ερωτήσεις του «εργάτη»: Ασφαλώς η Κίνα είναι κράτος μονοκομματικό, ασφαλώς δεν αναγνωρίζει τις ατομικές ελευθερίες που σεβόμαστε (σε όποιο βαθμό) στη Δύση. Πόσο είμαστε, όμως, σίγουροι για το Θιβέτ, για το τι εκφράζουν οι μοναχοί και οι οπαδοί τους, για το πόσοι είναι; Τι άποψη θα είχαμε αν αίφνης εξεγείρονταν πάλι π.χ. οι «Φρήμεν» της Μοντάνα στις ΗΠΑ, θα πήγαιναν το FΒΙ και η εθνοφρουρά, ή όχι; Αν δεν είχαν γίνει οι διαδηλώσεις στο Θιβέτ, δεν θα υπήρχε ενοχλητικό «δημοκρατικό έλλειμμα»; Το Γκουαντάναμο θα εμπόδιζε τη Φλόγα να ταξιδέψει στη μητρόπολη, αν διοργάνωνε εκείνη τους Αγώνες; Αλλά η Κίνα είναι και πρώτη στα αέρια του θερμοκηπίου. Δεν έχει 1,3 δισεκατομμύριο πληθυσμό η Κίνα, ενώ οι ΗΠΑ θα φτάσουν τα 303 εκατομμύρια το καλοκαίρι; Ποιος εκπέμπει τα κακά αέρια; Το χώμα ή οι άνθρωποι; Μήπως η Κίνα «μολύνει» ακόμη τέσσερις φορές λιγότερο από τις ΗΠΑ;
Είναι και κίνδυνος, όμως, το Πεκίνο. Το λένε οι δυτικοί πολίτες. Υπό ποίαν έννοια; Αν εννοούν ότι οι Κινέζοι αρχίζουν να σιτίζονται όπως εμείς, ότι απορροφούν πρώτες ύλες γιατί χτίζουν και κάνουν έργα, ότι δηλαδή επιχειρούν να μας πλησιάσουν και απειλούν την προνομιακή διαβίωσή μας, τότε ναι. Αλλά αυτό δεν λέει τίποτε κακό για την Κίνα.
Στην Κίνα, επιμένουν έλληνες επιχειρηματίες που ταξιδεύουν εκεί συχνά, συντελείται έργο – και μέγα μέρος του οφέλους επιστρέφει στον πληθυσμό με υποδομές και ανάπτυξη. Το κράτος είναι μονοκομματικό, η ελευθερία του λόγου περιορισμένη, υπάρχουν τεράστια προβλήματα και ανισότητες, αλλά η χώρα προχωράει. Πού είναι αυτά στα ρεπορτάζ; Και γιατί γράφονται τόσο λίγα για την Ινδία, όπου η πληθυσμιακή έκρηξη συνοδεύεται από επιτεινόμενη εξαθλίωση; Επειδή εκεί γίνονται ελεύθερες εκλογές; ΄Η επειδή- ακόμη- δεν γίνεται αισθητή ως μεγάλη απειλή;
