Πριν από τέσσερα χρόνια οι αμερικανοί καταναλωτές- που συνεισφέρουν 80% στο ΑΕΠ της χώρας- έπλεαν σε γαλήνια πελάγη αισιοδοξίας. Τα δύο βασικά περιουσιακά στοιχεία τους, οι κατοικίες τους και οι συνταξιοδοτικοί λογαριασμοί τους με τοποθετήσεις σε μετοχές και ομόλογα, ανέβαιναν ραγδαία. Η τιμή του πετρελαίου «χόρευε» γύρω στα 35 δολάρια, οι τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών και η ανεργία έπεφταν. Η μουσική ήταν στη διαπασών και το πάρτι μόλις άρχιζε. Ο τότε «μαέστρος», ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αλαν Γκρίνσπαν, μιλούσε για μια αναγέννηση της αμερικανικής οικονομίας πυροδοτούμενη από την άνοδο της παραγωγικότητας και την εφεύρεση «εξωτικών» χρηματοοικονομικών προϊόντων που διηύρυναν την πρόσβαση των πολιτών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η αισιοδοξία των αμερικανών καταναλωτών ήταν διάχυτη. Ξόδευαν σαν να μην υπάρχει αύριο. Κάποιοι ονειρεύονταν πρώιμη συνταξιοδότηση και χρυσά γεράματα στη Φλόριδα και στη Νότια Καλιφόρνια πληρώνοντας όσο όσο για μια δεύτερη κατοικία.
Σήμερα οι αμερικανοί καταναλωτέςπου εξακολουθούν να συνεισφέρουν το 80% του ΑΕΠ της χώρας- πλέουν σε φουρτουνιασμένα πελάγη απαισιοδοξίας, μιας απόλυτης καταιγίδας που έχει χτυπήσει την οικονομία. Οι τιμές των κατοικιών τους και του συνταξιοδοτικού χαρτοφυλακίου τους πέφτουν. Η τιμή του πετρελαίου «χορεύει» πάνω από τα 100 δολάρια, οι τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών και η ανεργία ανεβαίνουν. Η μουσική χαμήλωσε και το πάρτι τελείωσε. Ο νέος μαέστρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, ο Μπεν Μπερνάνκι , έχει ρίξει στη μάχη όλα τα μέσα που διαθέτει, προσπαθώντας να μαζέψει τα απομεινάρια της «φούσκας» του Γκρίνσπαν. Πού βρίσκεται όμως η αμερικανική καταιγίδα; Στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος; Μέχρι στιγμής η δραστική περικοπή των επιτοκίων, ο έντονος δανεισμός των χρηματοπιστωτικών οργανισμών και η διάσωση της Βear Sterns φαίνεται να έχουν θέσει υπό έλεγχο την κρίση ρευστότητας, αποφεύγοντας το ενδεχόμενο ενός ντόμινο πτωχεύσεων, όχι όμως και την πιστωτική κρίση. Οι τράπεζες εξακολουθούν να έχουν προβλήματα κεφαλαιοποίησης, ενώ οι υποψήφιοι δανειζόμενοι εξακολουθούν να έχουν προβλήματα πιστοληπτικής ικανότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, η υποθήκευση των κατοικιών ανέρχεται σε 53% της αγοραίας αξίας τους! Σε μερικές περιπτώσεις η υποθήκευση των κατοικιών υπερβαίνει το 100% της αγοραίας αξίας τους, δίνοντας το κίνητρο στους «ιδιοκτήτες» τους να τις εγκαταλείψουν- μια κατάσταση που αναμένεται να επιδεινωθεί. Σύμφωνα με τη Μoody΄s, οι τιμές των ακινήτων αναμένεται να μειωθούν κατά 20% ως το τέλος του 2008. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομία της Αμερικής είναι μάλλον στη μέση, στη δίνη της καταιγίδας, και όχι στο τέλος, ενώ τα όπλα στη φαρέτρα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας λιγοστεύουν.
Ο Π. Μουρδουκούτας είναι καθηγητής στο Long Ιsland University of Νew Υork.
