Μία από τις χειρότερες (14η) ημερήσιες απώλειες (-6,17%) από το 1990 ως σήμερα σημείωσε χθες το Χρηματιστήριο της Αθήνας, το οποίο έχασε τις πρώτες ημέρες του 2008 (-16,89%) όλα τα κέρδη του περασμένου έτους, ενώ οι ελληνικές μετοχές είδαν πλέον την αξία τους να υποχωρεί κατά 30 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα. Οι σημαντικές απώλειες των ελληνικών μετοχών ακολουθούν τη γενικευμένη πτώση των χρηματιστηριακών αγορών παγκοσμίως καθώς στην παρούσα συγκυρία οι φόβοι ότι η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται στις παρυφές της ύφεσης έχουν ενταθεί. Σημαντικότερο όμως στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η αποδυνάμωση του ευρώ έναντι του δολαρίου, αλλά και η πτώση των αναδυομένων αγορών συνηγορούν στην άποψη ότι οι επενδυτές θεωρούν πως η επιβράδυνση-ύφεση των ΗΠΑ θα επηρεάσει καταλυτικά και τον υπόλοιπο κόσμο. Η γενικευμένη αποστροφή του μετοχικού ρίσκου που δημιουργεί η συνεχιζόμενη επιδείνωση των μακροοικονομικών στοιχείων και των εταιρικών αποτελεσμάτων προκαλεί ρευστοποιήσεις στις πιο ριψοκίνδυνες μορφές επενδύσεων, ενώ παρά τη σημαντική υποχώρηση των τιμών, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκείς ενδείξεις σταθεροποίησης των αγορών που να δικαιολογούν μεταβολή των συστάσεων των επενδυτικών τραπεζών για μειωμένες (underweight) θέσεις στις μετοχές.
Το βασικό σενάριο των αναλυτών στην παρούσα φάση συνηγορεί σε μια κίνηση των μετοχών γύρω από τα χαμηλά του περασμένου Αυγούστου. Καθώς το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση ασταθούς ισορροπίας και απέχουμε από την ομαλοποίηση των αγορών, οι μετοχές- παρά τις ενδεχόμενες ανοδικές τους κινήσεις- θα συνεχίσουν να είναι εξαρτημένες από τους έντονους πιστωτικούς κλυδωνισμούς, με τη μεταβλητότητα να δίνει κέρδη μόνο σε όσους επενδυτές επιδίδονται με επιτυχία σε βραχυχρόνιες αγοραπωλησίες τίτλων (trading). Συνολικά, ωστόσο, δεδομένων των λογικών αποτιμήσεων, σε περίπτωση βέβαια που ο κόσμος δεν εισέλθει σε βαθιά ύφεση, η παρούσα διόρθωση-πτώση των μετοχικών αγορών αναμένεται να προσφέρει, όπως συνέβη εξάλλου και στο παρελθόν, αγοραστικές ευκαιρίες.
Δεδομένου ότι οι ξένοι θεσμικοί ελέγχουν τις μισές ελληνικές μετοχές, η ανάγκη ρευστότητας στα διεθνή θεσμικά χαρτοφυλάκια και οι στρατηγικές των Ηedge funds μέσω των long (ανοδικών) και των short (πτωτικών) θέσεων καθορίζουν τις εξελίξεις μετά και το βίαιο (λόγω margin) κλείσιμο ανοιχτών θέσεων εγχώριων θεσμικών χαρτοφυλακίων. Εν τω μεταξύ την κίνηση της υποκείμενης αγοράς μετοχών ακολούθησαν χθες οι επενδυτές στην αγορά παραγώγων, με τις τιμές των συμβολαίων και στους δύο δείκτες να κλείνουν με discount. Το γεγονός ότι οι εγχώριοι θεσμικοί επενδυτές και τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν περιορισμένη παρουσία στο ΧΑ, σε μια στιγμή μάλιστα όπου απουσιάζουν και οι μικροεπενδυτές, το ελληνικό χρηματιστήριο εμφανίζεται ευάλωτο στους βίαιους κραδασμούς των διεθνών αγορών.
Παράλληλα το τέλος του φθηνού χρήματος περιορίζει τις δυνατότητες δανεισμού ή και αναχρηματοδότησης αρκετών εταιρειών και κλάδων, ενώ οι προσδοκίες για τα εταιρικά κέρδη του 2008 δεν μειώνονται μόνο παγκοσμίως, αλλά διαχέονται και στην εγχώρια αγορά (στο 12%-15% σήμερα από 22%26% μόλις λίγους μήνες πριν). Τα άσχημα αποτελέσματα των επενδυτικών τραπεζών διεθνώς διατηρούν τα ρίσκα για επιπλέον δυσάρεστες αποκαλύψεις από το μέτωπο των διαγραφών/απομειώσεων, με τους αναλυτές να αναμένουν νέες απομειώσεις από τις τράπεζες ύψους 150 δισ. δολ. προβλέποντας μάλιστα πως οι συνολικές απώλειες της κρίσης θα κυμανθούν στα 400-450 δισ. δολ. Η αβεβαιότητα εντείνεται και απεικονίζεται στην πίεση που δέχτηκαν οι δύο κορυφαίες εταιρείες ασφάλισης τραπεζικών προϊόντων ΑΜΒΑC (-52%) & ΜΒΙΑ (-32%) έπειτα από ενδεχόμενη αναπροσαρμογή των ΑΑΑ αξιολογήσεών τους από Μοodys και S&Ρ, γεγονός που θα αυξήσει σημαντικά τη μεταβλητότητα και θα πυροδοτήσει νέο κύκλο πιστωτικής κρίσης. Καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας και διάχυσής της στον υπόλοιπο κόσμο, περαιτέρω επιδείνωση της κατανάλωσης στην μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές ζημιές και σε σύνθετα προϊόντα συνδεδεμένα στο ευρύτερο καταναλωτικό-πιστωτικό φάσμα, όπως δάνεια αυτοκινήτων, κάρτες, αλλά και στεγαστικά δάνεια υψηλότερης διαβάθμισης, πλήττοντας περαιτέρω τις τράπεζες. Αν και μια ανοδική αντίδραση δεν μπορεί να αποκλειστεί, η ιστορία δείχνει ότι η ανάκαμψη έρχεται ύστερα από σημαντικές πωλήσεις πανικού. Καθώς το πενταετές ράλι στις μετοχικές αξίες τροφοδοτήθηκε από τον συνδυασμό ισχυρών εταιρικών κερδών και αυξημένης ρευστότητας, οι μετοχικές αξίες στερούνται πλέον τους δύο βασικότερους μοχλούς ανόδου.
