Στη «μάχη» της μείωσης των ελλειμμάτων θα ρίξει εφέτος η κυβέρνηση και το χρηματοδοτικό εργαλείο της πώλησης και επαναμίσθωσης (sale and lease back) των ακινήτων του Δημοσίου, το οποίο αν και έχει ψηφιστεί από πέρυσι δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Η εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου θα είναι μια από τις λύσεις για την τόνωση των εσόδων το 2008 (υπολογίζεται ότι η εφαρμογή του sale and lease back μπορεί να αποφέρει ετησίως γύρω στα 200 εκατ. ευρώ), αλλά και τον περιορισμό των δαπανών, ενώ θα λειτουργήσει και ως μέσο αποκρατικοποίησης των δημοσίων επιχειρήσεων.
Η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) και η Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων θα έχουν τον πρώτο λόγο για τα ακίνητα τα οποία το Δημόσιο θα αποφασίζει να πουλάει και να μισθώνει αμέσως μετά, ενώ ο προϋπολογισμός του 2008 προβλέπει ότι το sale and lease back θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις αποκρατικοποιήσεις του επόμενου έτους. Πρώτο στον κατάλογο για να εφαρμοστεί η νέα αυτή μέθοδος φαίνεται ότι είναι το κτίριο στην πλατεία Κάνιγγος το οποίο στέγαζε παλαιότερα το τότε υπουργείο Εμπορίου (τώρα υπουργείο Ανάπτυξης) και ακολουθούν τα δημόσια νοσοκομεία, ενώ η κυβέρνηση εξετάζει και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή η ΚΕΔ έχει στην κατοχή της μεγάλα ακίνητα σε Ουάσιγκτον, Ριάντ, Γενεύη, Βρυξέλλες, Βαρσοβία κτλ, στα οποία στεγάζονται οι ελληνικές πρεσβείες και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και διαφορετικά. Ενας ακόμη χώρος, πέραν των αποκρατικοποιήσεων, στον οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί το sale and lease back, είναι και αυτός των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΚΟ).
Η κυβέρνηση αναμένει έσοδα της τάξης των 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο (περίπου 1% του ΑΕΠ) από την εκμετάλλευση του χρηματοδοτικού αυτού εργαλείου, ενώ παράλληλα δίνονται και φορολογικά κίνητρα για την πώληση και ταυτόχρονη μίσθωση των ακινήτων του κράτους. Με πέντε διαφορετικούς τρόπους θα μπορεί η κυβέρνηση να πουλήσει τα ακίνητα τα οποία διαχειρίζεται, υπογράφοντας συμβάσεις με ιδιώτες επενδυτές οι οποίες θα έχουν διάρκεια ως και 99 χρόνια. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο προβλέπεται:
1Σύμβαση μεταβίβασης κυριότητας αντί ανταλλάγματος με ταυτόχρονη μίσθωση, η οποία μπορεί να διαρκέσει ως 99 έτη.
2Σύμβαση μεταβίβασης κυριότητας αντί ανταλλάγματος με ταυτόχρονη συμφωνία κατασκευής ή επισκευής κτιρίου και μίσθωσης του ίδιου ακινήτου διάρκειας ως 99 έτη. 3 Σύμβαση μακροχρόνιας μίσθωσης για πώληση και επαναμίσθωση του ακινήτου από 12 έτη το λιγότερο ως και 99 χρόνια.
4Σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Σε αυτήν την περίπτωση το Δημόσιο θα μπορεί να μισθώσει το ακίνητο και στο τέλος της σύμβασης θα έχει το δικαίωμα να το αγοράσει ή να επεκτείνει τη σύμβαση. 5 Μεικτή σύμβαση. Στην περίπτωση αυτή γίνεται ένας συνδυασμός της πρώτης (1) και της τέταρτης (4) λύσης.
Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, η ΚΕΔ θα πρέπει να ενημερώνει τη Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων για το ποια ακίνητα προτίθεται να αξιοποιήσει και η επιτροπή θα αποφασίζει αν θα προχωρήσουν τα σχέδια της ΚΕΔ και με ποια από τις πέντε παραπάνω συμβάσεις. Η εκτίμηση της αξίας των ακινήτων, θα γίνεται από δύο ορκωτούς εκτιμητές και από ειδική επιτροπή.
Αφού το Δημόσιο πωλήσει σε ιδιώτες (ανάλογα με την περίπτωση θα είναι τράπεζες ή κοινοπραξίες τραπεζών και κατασκευαστικών εταιρειών οι οποίες θα αναλαμβάνουν τη διαμόρφωση του κτιρίου) κτίρια τα οποία είτε δεν χρησιμοποιεί είτε είναι ασύμφορη η διαχείρισή τους, μετά θα μπορεί να τα νοικιάσει για να καλύψει τις ανάγκες στέγασης των υπηρεσιών του.
Ετσι επιτυγχάνει, εκτός από τα άμεσα έσοδα τα οποία θα έχει από την πώληση, να περιορίσει το ετήσιο κόστος συντήρησης, καθαρισμού και φύλαξης του κτιρίου- έξοδα τα οποία συνήθως αναλαμβάνει ο ιδιοκτήτης.
Οι περιπτώσεις των ΔΕΚΟ
Ενας τρόπος εκμετάλλευσης της ακίνητης περιουσίας των ΔΕΚΟ, είναι η αξιοποίηση του νομοσχεδίου για την αγορά και επαναμίσθωση ακινήτων. Αυτή η κίνηση θα έδινε στο Δημόσιο- και κατ΄ επέκταση σε κάθε επιχείρηση- «ζεστό χρήμα», και μάλιστα άμεσα, για την εξυπηρέτηση του δανεισμού του και τη μείωση των ελλειμμάτων του, ενώ ταυτόχρονα δεν θα έχανε και την κατοχή του περιουσιακού του στοιχείου.
Πιλότος στην προσπάθεια αυτή αναμένεται να είναι η περίπτωση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων. Χαρακτηριστικό επίσης παράδειγμα είναι αυτό του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), ο οποίος διαθέτει ακίνητη περιουσία αξίας 5 δισ. ευρώ, από την οποία μπορούν να αξιοποιηθούν περίπου τα 3 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Οικονομίας σκέφτονται να προχωρήσουν στον καθορισμό συντελεστή δόμησης για τα ακίνητα που κατέχει ο ΟΣΕ.
