Τον Αύγουστο του 1968 έγινε στο Σικάγο το εθνικό συνέδριο των Δημοκρατικών, στο οποίο αναδείχθηκε υποψήφιος πρόεδρος ο Χάμφρεϊ, ένας ατάλαντος άνθρωπος που έμελλε να χάσει τις εκλογές από έναν όμοιό του, τον Ρίτσαρντ Νίξον των Ρεπουμπλικανών, πολιτικό με παγωμένο χαμόγελο που τον έκανε να μοιάζει με «τον Τζόκερ, ήρωα των κόμικς του Μπάτμαν». Αυτό γράφει στο μυθιστόρημά της Δωμάτια γεμάτα καπνό η αμερικανίδα συγγραφέας Κρις Νέλσκοτ (1960), θυμίζοντάς μας ότι ο Χάμφρεϊ ήταν ο μόνος που δεν καταλάβαινε ότι το Δημοκρατικό Κόμμα είχε βγει διαλυμένο από εκείνο το συνέδριο. Μέσα σε αυτό το φορτισμένο κλίμα και την ένταση που είχε δημιουργηθεί εξαιτίας των δολοφονιών του ηγέτη της μαύρης κοινότητας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Δημοκρατικού υποψήφιου για την προεδρία Ρόμπερτ Κένεντι την ίδια χρονιά, τον Απρίλιο και τον Ιούνιο αντιστοίχως, διαδραματίζεται η ιστορία του βιβλίου.


Μάρτυρας της δολοφονίας


Κεντρικός ήρωας και αφηγητής είναι ο Μπίλι «Σμόκι» Ντάλτον, μαύρος ιδιωτικός ντετέκτιβ, βετεράνος της Κορέας, ο οποίος βρισκόταν στο Μέμφις όταν δολοφονήθηκε ο Κινγκ, μαζί με τον δεκαετή Τζίμι, τον ορφανό προστατευόμενό του που ήταν μάρτυρας της δολοφονίας. Στο Σικάγο, όπου καταφεύγουν οι δυο τους για να ξεφύγουν, βρίσκουν φιλοξενία στο σπίτι της μαύρης οικογένειας Φράνκλιν, ωστόσο οι διώκτες τους γρήγορα τους ανακαλύπτουν. Ο Ντάλτον πιάνει δουλειά ως φύλακας στο ξενοδοχείο Χίλτον, όπου διεξάγεται το συνέδριο, και ταυτόχρονα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να απομακρύνει τον μαύρο δολοφόνο από το μαύρο αγόρι. Λίγο νωρίτερα το Σικάγο είχε βυθιστεί στο χάος, όπως πριν από μήνες η Ουάσιγκτον, καθώς οι μαύροι πυρπολούσαν κτίρια και λεηλατούσαν μαγαζιά. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, τη βία δεν την προκαλούσαν ούτε οι λευκοί φοιτητές, οι οποίοι έβγαιναν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για πολιτικά δικαιώματα και τους φυλάκιζαν ως κομμουνιστές, ούτε οι μαύροι που αγωνίζονταν κατά του ρατσισμού. Κατ’ αυτήν, υπεύθυνες για τις ταραχές και τον θάνατο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν οι αρχές, τοπικές και ομοσπονδιακές. Εκτιμά ότι «αν ήταν αναμεμειγμένη η αστυνομία στη δολοφονία του Κινγκ, τότε ήταν αναμεμειγμένες και οι πολιτικές αρχές του Μέμφις και το Εφ Μπι Αϊ».


Η μυρωδιά της μαριχουάνας


Η Κρις Νέλσκοτ επιχειρεί να μεταφέρει στους αναγνώστες της την εμφυλιοπολεμική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο Σικάγο εκείνη την ταραγμένη εποχή. Διαδηλωτές φτάνουν στην πόλη, παντού ακούγονται ήχοι κιθάρας και ιαχές «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι!», «Ειρήνη τώρα!», «Χο Τσι Μινχ!», νεαροί ανεμίζουν σημαίες του Βιετνάμ, η μυρωδιά της μαριχουάνας κυριαρχεί. Φτάνουν επίσης μαύροι μυστικοί πράκτορες που έχουν εντολή να διεισδύσουν στους Μαύρους Πάνθηρες, τη μαχητική οργάνωση που ιδρύθηκε στην Καλιφόρνια και εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Στο μυθιστόρημα εμφανίζεται για λίγο και η Λόρα, η κόρη εύπορης λευκής οικογένειας, με την οποία στο προηγούμενο βιβλίο ο Ντάλτον είχε μια ερωτική περιπέτεια. Η Νέλσκοτ εδώ δεν ενδιαφέρεται για την αταίριαστη σχέση μιας λευκής και ενός μαύρου, έγκλημα καθοσιώσεως εκείνη την εποχή· θέλει να καταδικάσει τη βία απ’ όπου και αν προέρχεται, και να κατηγορήσει τους πολιτικούς για το κλίμα που δημιουργούν, αδιαφορώντας για το αίμα των αθώων.


Ο κ. Φίλιππος Φιλίππου είναι συγγραφέας.