Οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ της λογοτεχνίας δεν είναι αθάνατοι – το επιβεβαιώνει η μεγάλη κυρία του εγκλήματος, η Αγκαθα Κρίστι, η οποία είκοσι χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση του Ηρακλή Πουαρό στο Mysterious affair at styles «σκοτώνει» τον ήρωά της. Το μυθιστόρημα Αυλαία, το κύκνειο άσμα του βέλγου πρόσφυγα και πρώην αστυνομικού που χρησιμοποιεί τα φαιά κύτταρα του εγκεφάλου του για να εξιχνιάσει παντός είδους φόνους, γράφτηκε στη διάρκεια των βομβαρδισμών του Λονδίνου από τα γερμανικά αεροπλάνα το 1940 και παρέμεινε ανέκδοτο ως το 1975· ένα χρόνο αργότερα, στις 12 Ιανουαρίου 1976, πέθανε και η δημιουργός του. Σε αυτό ο Πουαρό επιστρέφει στο Στάιλς του Εσεξ, σε έναν ξενώνα, και καλεί τον παλιό του φίλο, τον λοχαγό Αρθουρ Χάστινγκς, μετανάστη στην Αργεντινή, να τον επισκεφθεί τάχιστα, επειδή η υγεία του δεν είναι καλή: γέρος και σχεδόν παράλυτος από την αρθρίτιδα, μετακινείται με καροτσάκι. Για να τον δελεάσει, τον πληροφορεί ότι η κόρη του, η νεαρή Τζούντιθ, είναι εκεί, βοηθός του δόκτορα Φράνκλιν, επιστήμονα που σφάζει κουνέλια παρατηρώντας τα στο μικροσκόπιο. Η επιστροφή όμως δεν είναι ευχάριστη. Τίποτε, λέει ο Χάστινγκς, ο αφηγητής της ιστορίας, δεν είναι πιο θλιβερό από την καταστροφή που προκαλεί ο χρόνος. Διότι, εκτός από τον σακατεμένο Πουαρό, και το χωριό είναι αγνώριστο: μολονότι υπάρχουν πρατήρια βενζίνης, πανδοχεία, ένας κινηματογράφος, εργατικές κατοικίες, ο ξενώνας όπου μένουν είναι χορταριασμένος, στα πρόθυρα της εγκατάλειψης.


Στον ξενώνα, εκτός από το ζεύγος των ηλικιωμένων ξενοδόχων, των Λούτρελ, διαμένουν μερικά πρόσωπα με σκοτεινό παρελθόν: η κυρία Φράνκλιν, ο Νόρτον, παρατηρητής πουλιών, ο Μπόιντ-Κάρινγκτον, μανιώδης κυνηγός, πρώην διπλωμάτης και πρώην κυβερνήτης επαρχίας των Ινδιών, ο Αλετρον, ξεπερασμένος γόης, η Κόουλ, πιανίστρια. Εκπληκτος ο Χάστινγκς ακούει τον Πουαρό να του αποκαλύπτει ότι κυνηγάει έναν δολοφόνο, αφού εκεί πρόκειται να γίνει φόνος. Τα ερωτήματα είναι δύο: ποιος θα δολοφονηθεί και ποιος θα είναι ο δράστης. Μήπως ο Πουαρό έχασε τα λογικά του και λόγω εμμονών φαντάζεται εγκλήματα, εξαιτίας του συγχρωτισμού του με ανθρώπους που τα διέπρατταν; Οχι. Το μυαλό του έχει διαύγεια και εξακολουθεί να λειτουργεί στην εντέλεια. Ο Χάστινγκς πληροφορείται ότι στον ξενώνα ζει ένας «κακός» άνθρωπος, ο οποίος απολαμβάνει τον κίνδυνο, διψάει για αίμα. Οι ημέρες περνούν με αγωνία, οι δύο άνδρες περιμένουν κάτι να συμβεί, ανίκανοι να εμποδίσουν το επερχόμενο έγκλημα. Και ξαφνικά πεθαίνει δηλητηριασμένη η κυρία Φράνκλιν· ακολουθεί ο φόνος του Νόρτον με πυροβόλο όπλο. Τι συμβαίνει; Πώς δένονται οι δύο θάνατοι μεταξύ τους; Και τι σχέση έχει ο Οθέλλος και ο στίχος του Σαίξπηρ «να φυλαχτείς από τη ζήλια»; Είναι άραγε ο Ιάγος ο τέλειος δολοφόνος, αφού ο θάνατος του Κάσσιου αλλά και της Δυσδεμόνας αποδίδονται σε αυτόν;


Στην Αυλαία, ένα σαγηνευτικό θρίλερ, η Κρίστι βρίσκεται στο αποκορύφωμα του έργου της. Δεν είναι μόνο τα γνωστά της τεχνάσματα, οι παραπλανητικές ενδείξεις και τα λανθασμένα συμπεράσματα που γοητεύουν τον αναγνώστη, ώσπου να φτάσει στο τέλος και στη λύση του αινίγματος, αλλά και ο ρόλος τον οποίο επιφυλάσσει στον ήρωά της. Εδώ ο Πουαρό δεν λύνει μόνο τον γρίφο, αλλά σαν άλλος Ηρακλής κάνει και έναν άθλο: τον τελευταίο του.


Ο κ. Φίλιππος Φιλίππου είναι συγγραφέας.