Εντονη ανησυχία για το αν θα διεξαχθούν ομαλά οι σημερινές εκλογές ή αν θα αμαυρωθούν από βίαια επεισόδια επικρατεί στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Οι εκλογές, που πραγματοποιούνται πρόωρα, δύο χρόνια μετά τις προηγούμενες, δεν αναμένεται να αλλάξουν σημαντικά το πολιτικό τοπίο – πέρα από το ότι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα ενισχύσουν ελαφρώς το κόμμα του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφκσι. Ενδέχεται, όμως, να αποδειχθούν καθοριστικές για το μέλλον της χώρας που φιλοδοξεί να αρχίσει ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ: αν συνεχιστεί η ένοπλη βία μεταξύ των αλβανικών κομμάτων, που στοίχισε τη ζωή ενός ανθρώπου στην προεκλογική εκστρατεία, ενώ σημειώθηκε και απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος Αλί Αχμέτι, η πΓΔΜ δεν θα φοβάται μήπως το ελληνικό βέτο τής μπλοκάρει τον δρόμο προς την ΕΕ το φθινόπωρο – θα έχει προλάβει να τον μπλοκάρει μόνη της. Οπως προειδοποίησαν ρητώς οι Βρυξέλλες τα Σκόπια, η βία θα πλήξει την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.
«Αναμένουμε ότι θα είναι πολύ δύσκολη η μέρα των εκλογών. Δεν αποκλείεται να ανταλλαγούν πυροβολισμοί, να σπάσουν κάλπες… Αν τα επεισόδια είναι εκτεταμένα η ΕΕ θα μας κλείσει την πόρτα. Η αντιπολίτευση μπορεί τότε να αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσμα και η χώρα θα εισέλθει σε μια παρατεταμένη περίοδο αναταραχής» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Μπράνκο Γκερόφσκι, διευθυντής της εφημερίδας «Σπιτς».
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το συντηρητικό κόμμα VMRO-DPMNE του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι θα λάβει το 31,3% των ψήφων, ενώ η Σοσιαλδημοκρατική Ενωση 11,2% και από τα αλβανικά κόμματα το DUI του κ. Αχμέτι 9,1% και το Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών 5,8%. Ωστόσο το 40% των ψηφοφόρων δηλώνει αποχή από την εκλογική διαδικασία.
«Δημοσκοπήσεις για λογαριασμό των κομμάτων δείχνουν ότι το VMRO-DPMNE θα λάβει περίπου 50 έδρες και οι Σοσιαλδημοκράτες 40 από τις 120 έδρες της Βουλής. Το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει ο Γκρούεφσκι είναι να αυξήσει τις έδρες του σε 55 από τις 45 που είχε στην προηγούμενη Βουλή» συνεχίζει ο κ. Γκερόφσκι. Αυτή τη φορά αναμένεται ότι ο πρωθυπουργός θα αναγκαστεί να καλέσει το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα, το DUI, για να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό ύστερα από τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν την προηγούμενη διετία επειδή σχημάτισε κυβέρνηση με το μικρότερο Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών.
Η πορεία της πΓΔΜ προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ – και κατά προέκταση το πρόβλημα της ονομασίας με την Ελλάδα – κυριάρχησαν στην προεκλογική εκστρατεία «αλλά μόνο σε επίπεδο συνθημάτων, δεν έγινε ουσιαστικός διάλογος» μας λέει αναλυτής από τα Σκόπια ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Ο κ. Γκρούεφσκι χρησιμοποίησε εθνικιστική ρητορική, δηλώνοντας ότι δεν πρόκειται να υποκύψει στις πιέσεις της Αθήνας, ενώ η Ραντμίλα Σεκερίνσκα της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης εμφανίστηκε πρόθυμη για έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα.
Το ερώτημα είναι πώς ο κ. Γκρούεφσκι θα καταφέρει να συνδυάσει την αδιάλλακτη στάση προς την Ελλάδα με την υπόσχεσή του να οδηγήσει την πΓΔΜ στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. «Η σκληρή ρητορική είναι αποκλειστικά προεκλογική» μας λέει δημοσιογράφος από τα Σκόπια. «Στην πραγματικότητα ο κ. Γκρούεφσκι ελπίζει σε έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα που δεν θα θέτει σε κίνδυνο την ταυτότητα της «Μακεδονίας»». Το παράδειγμα που φέρνουν οι περισσότεροι με τους οποίους μιλήσαμε είναι ότι θα δεχθεί ένα όνομα («Δημοκρατία της Μακεδονίας – Σκόπια» ή «Ανω Μακεδονία») για διεθνή χρήση «χωρίς να αλλάξει τη συνταγματική ονομασία της χώρας».
«Δεν υπήρξε ουσιαστικός προεκλογικός διάλογος για την ονομασία διότι όλοι οι πολιτικοί γνωρίζουν ότι κάποιος συμβιβασμός πρέπει να γίνει αλλά δεν θέλουν να το παραδεχθούν» προσθέτει ο αναλυτής από τα Σκόπια. Της ίδιας άποψης είναι και ο κ. Γκερόφσκι: «Ο πρωθυπουργός χρησιμοποίησε πατριωτική ρητορική προεκλογικά, κατηγορώντας όλους τους υπόλοιπους ως προδότες, όμως ο κόσμος έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει καμία κυβέρνηση στα Σκόπια που θα αρνηθεί να διαπραγματευτεί με την Αθήνα».
Οσο για το ανθελληνικό αίσθημα που είχε οξυνθεί στην πΓΔΜ, ο διευθυντής της «Σπιτς» πιστεύει ότι «αμέσως μετά το ελληνικό βέτο στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι ο κόσμος ήταν πολύ απογοητευμένος. Ωστόσο σιγά σιγά η κοινή γνώμη άρχισε να μαλακώνει».
Ο κ. Γκρούεφσκι δηλώνει ότι θα θέσει το ζήτημα της ονομασίας σε δημοψήφισμα αλλά, όπως μας λένε από τα Σκόπια, αυτό δεν σημαίνει και πολλά διότι μπορεί να «μαγειρευτεί» προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα αλβανικά κόμματα δηλώνουν θετικά προς έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα και κατηγορούν τους Σλαβομακεδόνες ότι κρατούν τη χώρα εκτός ΕΕ και ΝΑΤΟ, εμμένοντας πεισματικά στο θέμα του ονόματος. Από την άλλη πλευρά, όμως, συγκρούονται βίαια μεταξύ τους, θέτοντας τα ίδια σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή πορεία της πΓΔΜ για την οποία κόπτονται. «Στην πραγματικότητα, τα δύο αλβανικά κόμματα διψούν για εξουσία και επιθυμούν να συμμετέχουν στην κυβέρνηση. Είναι όμως της μόδας να αναφέρουν την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ως στόχο στο προεκλογικό τους πρόγραμμα, κάνει και καλή εντύπωση στους διεθνείς παρατηρητές» μας λέει ο δημοσιογράφος από τα Σκόπια. «Αισθάνομαι μεγάλη ανησυχία για το τι θα συμβεί την ημέρα των εκλογών».
