Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η διατροφή και μόνο μπορεί να μας προστατεύσει από τον καρκίνο. Ολο και περισσότερα όμως δεδομένα συσσωρεύονται σχετικά με την περιβαλλοντική συνιστώσα στην αιτιολογία αυτής της ασθένειας. Από τα πλέον πρόσφατα, η επίδραση της διατροφής στην ανάπτυξη του καρκίνου του θυρεοειδούς και ειδικότερα η προστατευτική δράση που ασκούν τα ωμά φρούτα και λαχανικά στην εμφάνιση όλων των τύπων καρκίνου αυτού του αδένα. Πρόκειται για τα αποτελέσματα μελέτης που εκπονήθηκε από την ομάδα της κυρίας Αθηνάς Λινού, αναπληρώτριας καθηγήτριας Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα οποία δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση «European Journal of Cancer» (τεύχος 39, σελ. 1912-1919). Σύμφωνα με αυτά, η καλύτερη ασπίδα που διαθέτουμε εμείς οι Ελληνες έναντι του καρκίνου του θυρεοειδούς φαίνεται ότι δεν είναι άλλη από τη χωριάτικη σαλάτα μας…


Από την εποχή του Ιπποκράτη ως τις μέρες μας η επίδραση της διατροφής στην υγεία όχι μόνο δεν αμφισβητείται, αλλά συνεχώς επιβεβαιώνεται. Βεβαίως η διατροφή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ως φάρμακο, όπως δεν μπορεί και η διαδικασία του φαγητού να θεωρηθεί απλή ικανοποίηση του αισθήματος της πείνας. Το τι τρώει ο κάθε λαός είναι ενδεικτικό του πολιτισμού του και άρρηκτα συνδεδεμένο με τη γεωγραφία και την ιστορία του. Παρ’ όλα αυτά η τροφή δεν παύει να είναι ένα είδος φαρμάκου το οποίο μπορεί να δράσει προληπτικά ή να έχει παρενέργειες!


Τις ιδιότητες της διατροφής, προστατευτικές ή επιβαρυντικές για την ανάπτυξη καρκίνου του θυρεοειδούς, εξέτασαν οι έλληνες ερευνητές. Οι ίδιοι ερευνητές πραγματοποίησαν αντίστοιχες εργασίες και στο πλαίσιο μιας διεθνούς συνεργασίας η οποία περιλαμβάνει ακόμη την Ιταλία, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ καθώς αυτό επιτρέπει τη συγκέντρωση μεγαλύτερου δείγματος ασθενών, πράγμα το οποίο καθιστά τα αποτελέσματα πιο αξιόπιστα. Επίσης επιτρέπει να γίνουν συγκρίσεις μεταξύ των χωρών.


Οι νεοπλασίες του θυρεοειδούς εμπίπτουν σε τέσσερις βασικές κατηγορίες οι οποίες απαντώνται με διαφορετική συχνότητα. Οπως εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα» ο καθηγητής κ. Δ. Λινός, «το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς είναι θηλώδες καρκίνωμα, μια νεοπλασία βραδείας εξελίξεως η οποία αντιμετωπίζεται χειρουργικά και η οποία έχει πολύ καλή πρόγνωση. Το προσδόκιμο ζωής των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική εκτομή θηλώδους καρκινώματος του θυρεοειδούς είναι το ίδιο με τον φυσιολογικό πληθυσμό, ακόμη και όταν αυτό είχε κάνει μετάσταση στους γειτονικούς λεμφαδένες. Ενα ποσοστό 10%-12% των περιπτώσεων είναι θυλακιώδες καρκίνωμα, το οποίο έχει επίσης καλή πρόγνωση. Λιγότερο καλή είναι η πρόγνωση για το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς, στο οποίο εμπίπτει το 5%-7% των περιπτώσεων, καθώς και για το ακόμη σπανιότερο αναπλαστικό καρκίνωμα».


Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα περιστατικά καρκίνου του θυρεοειδούς καταλήγουν σε πλήρη ίαση (ιδιαίτερα όταν διαγνωσθούν και αντιμετωπισθούν εγκαίρως), είναι σαφώς προτιμότερο να προλαμβάνονται παρά να θεραπεύονται. Τα ευρήματα των ελλήνων επιστημόνων δείχνουν ότι μπορεί κανείς να προστατευθεί από όλες τις μορφές καρκίνου του θυρεοειδούς αν εντάξει στη διατροφή του πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά και μάλιστα αυτά τα οποία βρίσκονται εν αφθονία στη χώρα μας και αποτελούν μέρος της κανονικής διατροφής μας.


Οπως περιγράφεται στο άρθρο, η κυρία Λινού και οι συνεργάτες της εξέτασαν, με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένων ερωτηματολογίων, τις διατροφικές συνήθειες 113 ασθενών με καρκίνο του θυρεοειδούς οι οποίοι εισήχθησαν για χειρουργική επέμβαση σε δύο μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας και 138 εθελοντών οι οποίοι δεν έπασχαν από τη νόσο και οι οποίοι ήταν ανάλογης ηλικίας και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης με τους ασθενείς. Προηγούμενες εργασίες τόσο των ελλήνων όσο και ξένων επιστημόνων είχαν καταδείξει ότι η αιτιολογία του καρκίνου του θυρεοειδούς έχει και διατροφική συνιστώσα και τα ερωτηματολόγια περιελάμβαναν σειρά ερωτήσεων σχετικά με τη συχνότητα και τις ποσότητες κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων τα οποία συνηθίζονται στην ελληνική διατροφή. Τέλος, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων όχι μόνο εξέτασε κάθε τρόφιμο μεμονωμένα, αλλά και ομαδοποίησε τα τρόφιμα σε κατηγορίες καθώς έχει διαπιστωθεί ότι αυτό δίνει περισσότερο αξιόπιστα αποτελέσματα (σημειώνεται ότι αυτού του είδους η ανάλυση εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε δεδομένα για τον καρκίνο του θυρεοειδούς).


H πρώτη κατηγορία περιελάμβανε τα ροδάκινα, τα κεράσια, τα πεπόνια, τα βερίκοκα, τα αχλάδια, τα μήλα, τα μανταρίνια, τα καρπούζια, τα σταφύλια, τα πορτοκάλια, τις φράουλες, τα λεμόνια και τα σύκα. H δεύτερη περιελάμβανε τις φρέσκες ντομάτες, τα αγγουράκια, τις πιπεριές, το φρέσκο κρεμμύδι και το μαρούλι (τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται οι συνηθέστερες ελληνικές σαλάτες). H τρίτη κατηγορία περιελάμβανε το κουνουπίδι, τα πράσα, τον ανανά και το γκρέιπφρουτ καθώς και αποξηραμένα φρούτα. Τέλος, η τέταρτη κατηγορία περιελάμβανε μαγειρεμένα λαχανικά όπως οι μπάμιες, οι μελιτζάνες, τα φασολάκια, τα κολοκυθάκια, οι πιπεριές, οι αγκινάρες, καθώς και ψάρια.


H στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων, η οποία έγινε τόσο για το σύνολο των περιπτώσεων όσο και για κάθε τύπο καρκίνου του θυρεοειδούς ξεχωριστά, κατέδειξε ότι οι τρεις πρώτες ομάδες τροφίμων ασκούν προστατευτική δράση έναντι όλων των καρκινωμάτων του θυρεοειδούς, με την ντομάτα να πρωταγωνιστεί! Οπως σημειώνεται και στο άρθρο, οι μηχανισμοί μέσω των οποίων ασκείται η προστατευτική δράση δεν είναι ξεκάθαροι. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το κιτρικό οξύ, η βιταμίνη C και το μαγνήσιο (στοιχεία τα οποία υπάρχουν σε φρούτα και λαχανικά) θα πρέπει να εμπλέκονται. Ανεξάρτητα πάντως από τον μηχανισμό, η προστατευτική δράση των ωμών φρούτων και λαχανικών δεν περιορίζεται μόνο στους παραπάνω καρκίνους, επεκτείνεται και σε άλλες ασθένειες.


Τα ψάρια και η δράση τους


Εκτός από τα τρόφιμα με προστατευτική δράση υπάρχουν και άλλα των οποίων η δράση φαίνεται να είναι επιβαρυντική για τον καρκίνο του θυρεοειδούς. Μελέτη ιαπώνων ερευνητών κατέδειξε μια σχέση μεταξύ της κατανάλωσης ψαριού και του καρκίνου του θυρεοειδούς. Αυτό επανεξετάστηκε από τους έλληνες ερευνητές, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι, ενώ η κατανάλωση ψαριού και βρασμένων λαχανικών δεν φαινόταν να επιδρά στην πλειονότητα των περιπτώσεων, είχε όντως αρνητική επίδραση στις περιπτώσεις θυλακιώδους καρκινώματος. Οπως επισημάνθηκε όμως από την κυρία Λινού, ο μικρός αριθμός των ασθενών (9) με αυτόν τον τύπο καρκίνου δεν επιτρέπει να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα, ενώ οι διατροφικές συνήθειες των Ιαπώνων είναι πολύ διαφορετικές από τις ελληνικές για να μπορέσουμε να υιοθετήσουμε τα δικά τους. Με άλλα λόγια, δεν φαίνεται να υπάρχει σοβαρός λόγος να κόψουμε το ψάρι (ειδικά μάλιστα όταν είναι καλά τεκμηριωμένες οι ευεργετικές ιδιότητές του στην καλή λειτουργία του οργανισμού), ενώ είναι βέβαιον ότι κάθε φορά που απολαμβάνουμε μια ελληνική σαλάτα συνδυάζουμε το τερπνόν μετά του ωφελίμου.