Τέσσερα χρόνια μετά τον Σεπτέμβριο του 2001 και το τρομοκρατικό πλήγμα κατά της Αμερικής, πολύς λόγος εξακολουθεί να γίνεται για τον ρόλο που έχει προσδιορίσει στον εαυτό της η υπερδύναμη για τον πλανήτη. Ο ρόλος αυτός πήρε σάρκα και οστά μετά το πλήγμα της 11/9 και τη συνεπακόλουθη αλλά από μακρού σχεδιασμένη εισβολή στο Ιράκ. Εμπνευστές του είναι μια μικρή ομάδα νεοσυντηρητικών και μια ομάδα βαθιά θρησκευόμενων ευαγγελικών, που πιστεύουν ότι η Αμερική δεν είναι απαραίτητο να ντρέπεται για την ακαταμάχητη ισχύ την οποία διαθέτει, αλλά πρέπει να τη χρησιμοποιεί για να προωθεί τις αμερικανικές αξίες ανά τον κόσμο. Μερικοί από αυτούς προτείνουν την εξάπλωση της αμερικανικής αυτοκρατορίας μέσω της βίας, ακόμη και, μέσω του πολέμου.
Οι ρίζες των νεοσυντηρητικών και των ευαγγελικών, που έχουν διεισδύσει και στα δύο μεγάλα κόμματα, μοιράζονται από κοινού την αταλάντευτη υποστήριξη προς το Ισραήλ· υποστήριξη που την έχουν αναγάγει σε θεμελιώδη πολιτική. Επίσης βλέπουν – και δικαίως – το Ισραήλ ως φάρο δημοκρατίας σε μια ταραγμένη περιοχή που κυβερνάται απολυταρχικά από δεσποτικούς τυράννους σύμπαντος του αραβικού κόσμου. Το θεωρούν φυσικό και επιβεβλημένο να επιβάλουν τις αμερικανικές αξίες στη Μέση Ανατολή και όνειρό τους είναι ο εκδημοκρατισμός όλης της Μέσης Ανατολής: μέσω του εκδημοκρατισμού, πιστεύουν, θα εξαλειφθεί ο κίνδυνος της τρομοκρατίας.
Ο Ιρβινγκ Κρίστολ, που θεωρείται και αποκαλείται «νονός» του νεοσυντηρητισμού, είναι ιδρυτικό μέλος μιας κάστας νεοϋορκέζων διανοουμένων, μιας ομάδας κριτικών, κυρίως εβραϊκής καταγωγής, από την Ανατολική Ευρώπη. Ξεκίνησε ως τροτσκιστής στα τέλη της δεκαετίας του ’30 και από το 1947 ως το 1952 ήταν διευθυντής του περιοδικού «Commentary». Τη δεκαετία του ’60 ο Κρίστολ μετακινήθηκε ιδεολογικά από την Αριστερά προς τη Δεξιά εξαιτίας του «υπερβολικού αντιαμερικανισμού» που μάστιζε την Αριστερά. Ο Κρίστολ, υπεύθυνος για το θεωρητικό και πολιτικό πλαίσιο του νεοσυντηρητισμού, είναι συγγραφέας, εκδότης πολλών περιοδικών και πατέρας του Ουίλιαμ Κρίστολ, εκδότη του περιοδικού «Weekly Standard».
Οι νεοσυντηρητικοί έχουν ένα απέραντο δίκτυο από σφαίρες επιρροής της πολιτικής και κοινωνικής ζωής σε όλον τον κόσμο, όπως δεξαμενές σκέψεις, εκδόσεις, περιοδικά και ιδρύματα μέσω των οποίων προωθούν τη γραμμή τους. Από τις πιο γνωστές δεξαμενές σκέψεις είναι οι Project for the New American Century, Jewish Institute for National Security Affairs, Center for Security Policy και American Enterprise Institute. Επίσης τα περιοδικά «Commentary», «National Review», «The Weekly Standard», «The New Republic», «The National Interest» και «The Public Interest» είναι τα προπαγανδιστικά τους όργανα, παρέχοντας την ιδεολογική πλατφόρμα για τη διάδοση της εν γένει φιλοσοφία τους.
Σε τι διαφέρει ένας νεοσυντηρητικός από έναν συντηρητικό; Σύμφωνα με πληροφορίες του οργανισμού Empire Builders, οι αριστεροί φιλελεύθεροι αποκάλεσαν «νεοσυντηρητικούς» τους αποστάτες των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Επαψαν να είναι αριστεροί, αλλά εκείνο που τους προσδιόριζε ήταν η αμερικανική εξωτερική πολιτική: ενώ οι συντηρητικοί ήταν υπέρ μιας ύφεσης για συγκράτηση της Σοβιετικής Ενωσης, οι νεοσυντηρητικοί ήταν υπέρ της σύγκρουσης. Σήμερα, και οι συντηρητικοί και οι νεοσυντηρητικοί είναι υπέρ μιας στρατιωτικά ισχυρής Αμερικής. Αλλά εκεί που οι συντηρητικοί δεν θέλουν να ακούν για «επεμβάσεις» και «οικοδομήσεις εθνών», οι νεοσυντηρητικοί δεν δείχνουν κανένα δισταγμό. Ετσι εξηγείται η επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία επί Κλίντον με ιέρακα τη «δημοκρατική» Μαντλίν Ολμπραϊτ, που είχε πρώτη πει ότι η Αμερική δεν πρέπει να ντρέπεται για την ισχύ της. Ετσι εξηγείται η αδικαιολόγητη επέμβαση στο Ιράκ. Και έτσι εξηγείται ο ζήλος τους να βλέπουν «άξονες του κακού» στο Ιράν, στη Συρία, στη Βόρεια Κορέα, ακόμη και στην Κούβα: μέσω των στρατιωτικών επεμβάσεων και ενός ακραίου εθνικισμού επιχειρούν την εξαγωγή του αμερικανικού τρόπου ζωής, αφού θεωρούν ότι το σύστημά τους αντιπροσωπεύει τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Σήμερα μια ομάδα νεοσυντηρητικών καθορίζει απόλυτα την αμερικανική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μπους. Υπό την καθοδήγηση των γνωστών ιεράκων Ρίτσαρντ Περλ, Πολ Γούλφοβιτς, Ντέιβιντ Φραμ, Ουίλιαμ Κρίστολ, Ουίλιαμ Μπάκλεϊ, Φρεντ Μπαρνς, Ρόμπερτ Κέιγκαν, Πατ Ρόμπερτσον (ο τελευταίος, πρόεδρος του Χριστιανικού Συνασπισμού, μόλις στις 24 Αυγούστου απαίτησε από την κυβέρνηση Μπους τη δολοφονία του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες) και άλλων, έχουν αναγάγει σε ύψιστο σκοπό τη χάραξη του «αμερικανικού αιώνα» και την επαναχάραξη του παγκόσμιου χάρτη με περισσότερες σφαίρες αμερικανικής επιρροής. Να θυμίσω ότι σήμερα οι ΗΠΑ έχουν στρατιωτικές βάσεις σε 110 χώρες…
Πάντως όταν επισημαίνει κάποιος ότι βαθιά στον νου τους οι νεοσυντηρητικοί έχουν το Ισραήλ, αυτό δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως αντισημιτισμός…
Ο κ. Ντίνος Σιώτης είναι διευθυντής της λογοτεχνικής επιθεώρησης «Mondo Greco».
