Οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις τις επόμενες ώρες θα έχουν «κλειδώσει», όπως λέγεται στη γλώσσα ασφαλείας. Σε μια γλώσσα που εδώ και μήνες μιλούν πολλοί κάτοικοι αλλά και «επισκέπτες» αυτής της χώρας. Είναι πλέον πρακτικά αδύνατο κάποιος με καλές ή κακές προθέσεις να φτάσει στα σημεία ολυμπιακού ενδιαφέροντος. H ζωή στην Αθήνα και στις ολυμπιακές πόλεις θα μπορούσε κάλλιστα να μεταδοθεί ως το πιο μεγάλο reality στον κόσμο με μερικές χιλιάδες κάμερες. Το πρωί λέμε την καλημέρα μας στο Ζέπελιν πιστεύοντας πως την ακούει. Μύθοι και πραγματικότητα γύρω από τα συστήματα ασφαλείας αποτελούν εκ των πραγμάτων ένα αποτρεπτικό σύστημα ασφαλείας. Και αναρωτιόμαστε πια, όχι για το αν θα είναι ασφαλείς οι Αγώνες αλλά για το αν είμαστε λίγο υπερβολικοί… Ολυμπιακοί όμως δεν είναι μόνο οι εγκαταστάσεις. Είναι επίσης οι εταιρείες χορηγοί, οι αντίπαλοί τους και συμφέροντα με ιδεώδη πολύ διαφορετικά από τα ολυμπιακά. Μπορούν οι «καμικάζι» της αντίπαλης εταιρείας να πλήξουν τους Ολυμπιακούς; Ή μπορούν πραγματικοί τρομοκράτες να χτυπήσουν τον πιο… αδύνατο κρίκο της ασφάλειας, τις εταιρείες;
Στη Διεύθυνση Ασφάλειας Ολυμπιακών Αγώνων τα σενάρια για την εκδήλωση τρομοκρατικών επιθέσεων δείχνουν να έχουν καλύψει και τον πιο ευφάνταστο τρομοκρατικό νου. Ανάμεσα σε χιλιάδες σελίδες σχεδίων για την αντιμετώπιση κινδύνων, υπάρχουν οδηγίες για το πώς αντιμετωπίζεται από ένα αεροσκάφος που κατευθύνεται σε ολυμπιακή εγκατάσταση ως ένα τηλεκατευθυνόμενο αεροπλανάκι. Στα σενάρια των αρχών ασφαλείας εκρήγνυνται πίτσες, ανατινάζονται κάμερες, σκάνε μπαλόνια με βιολογικές ουσίες. «Τα έχουμε όλα» υποστηρίζουν οι αξιωματικοί της ΔΑΟΑ. Τι γίνεται όμως αν μέσα στο ολυμπιακό στάδιο αρχίσουν ξαφνικά να βγάζουν αφρούς από το στόμα πέντε θεατές που κρατούν στο χέρι ένα προϊόν της εταιρείας χορηγού; Προφανώς δεν θα είναι ένα πλήγμα μόνο ενάντια στην εταιρεία.
* Ο πόλεμος των e-mails
Τους τελευταίους μήνες ένα περίεργο e-mail ανακυκλώνεται στο Διαδίκτυο. Οι παραλήπτες υποτίθεται ότι το παραλαμβάνουν εμπιστευτικά και το προωθούν σε φίλους. Σε αυτό το μήνυμα μια κοπέλα εξομολογείται την περιπέτειά της και αναλαμβάνει τελικώς να πάρει την πρωτοβουλία για τη σωτηρία του κόσμου. H κοπέλα λοιπόν αυτή παίρνει ταξί σε κάποια πόλη του κόσμου και βρίσκει δίπλα στο κάθισμά της μια τσάντα. Από τα στοιχεία που υπάρχουν πάνω στον χαρτοφύλακα οδηγείται σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο όπου μένει ο κάτοχος. Πρόκειται για έναν Αραβα, ο οποίος νιώθει υποχρεωμένος από την κίνησή της και για να την ευχαριστήσει της προσφέρει 10.000 δολάρια. Αυτή αρνείται το δώρο, ο Αραβας της προσφέρει ακόμη περισσότερα αλλά δεν καταφέρνει να την πείσει να δεχτεί, ούτε 100.000 δολάρια. Στο τέλος της λέει: «Αφού δεν δέχεσαι χρήματα, θα σου κάνω ένα δώρο ζωής. Κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων μην πιεις το τάδε αναψυκτικό».
Το μήνυμα μοιάζει με μια μεγάλη φάρσα. H ασφάλεια όμως δεν είναι θέμα προσωπικών εκτιμήσεων. H εταιρεία του αναψυκτικού – χορηγός των Αγώνων – υποστηρίζει ότι είναι μια συνηθισμένη πρακτική κάποιων ομάδων στις ΗΠΑ που έχουν στόχο τα μεγάλα πολυεθνικά ονόματα. Ολες ωστόσο οι εταιρείες χορηγοί των Ολυμπιακών που θα διαθέσουν τρόφιμα ή ποτά στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις υποβάλλουν ήδη τα προϊόντα τους σε επιπλέον ελέγχους με ειδικά μηχανήματα εν όψει των Αγώνων. «Ανθρώπινο χέρι δεν παρεμβάλλεται πουθενά στην αλυσίδα παραγωγής, υποστηρίζει υψηλόβαθμο στέλεχος εταιρείας χορηγού. Ετσι σαμποτάζ από αντίπαλη εταιρεία ή τρομοκρατική ενέργεια είναι αδύνατον να συμβεί. Επίσης, τα προϊόντα θα διατίθενται στα στάδια από δικό μας εκπαιδευμένο προσωπικό. Δεν μπορεί δηλαδή κάποιος να κάνει, ας πούμε, ενέσεις με δηλητήριο στα προϊόντα».
Δεν μπορεί ωστόσο να αποκλειστεί το σενάριο κατά το οποίο κάποιος θεατής-τρομοκράτης πουλάει ή δωρίζει το αναψυκτικό ή το γιαούρτι του σε άλλον θεατή.
* Τα σύμβολα και οι κίνδυνοι
Στο σύνολό τους σχεδόν οι ξένοι χορηγοί είναι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Φέρουν δηλαδή τον συμβολισμό-μαγνήτη για ένα τρομοκρατικό χτύπημα. Αυτό βέβαια που θεωρείται πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα μπορεί να είναι απλώς ένα σαμποτάζ από αντίπαλη εταιρεία. H υπόθεση δεν συμβαδίζει με το πνεύμα των Ολυμπιακών, συμβαδίζει όμως με το πνεύμα των επιχειρήσεων. Αν ο χορηγός τραβά τα βλέμματα κατά την περίοδο των Ολυμπιακών, τα τραβά πολύ περισσότερο αν γίνει κάτι κακό. Αν δηλητηριαστούν, για παράδειγμα, τουρίστες από το νοθευμένο προϊόν που αγόρασαν από το σουπερμάρκετ, όπου δεν μπορεί να αποκλειστεί πως κάποιος μπαίνει και το μολύνει.
Τα τμήματα βιομηχανικής κατασκοπείας των εταιρειών παραδέχονται ότι έχουν δουλειά τους τελευταίους μήνες.
Οι πιο επικίνδυνες εταιρείες για να δεχθούν «χτύπημα» είναι σύμφωνα με τις αρχές ασφαλείας δύο χορηγοί, αμερικανικές πολυεθνικές με αλυσίδες τροφίμων, ένα τηλεοπτικό δίκτυο και χορηγοί που σχετίζονται με τραπεζικά προϊόντα. Είναι ευνόητο ότι χτύπημα με γκαζάκι σε απομονωμένο υποκατάστημα τράπεζας που είναι χορηγός παίρνει αμέσως μια άλλη σημασία και μεγιστοποιεί τις εντυπώσεις.
* «Ηρθαμε να βοηθήσουμε»
Το θέμα της ασφάλειας βέβαια έχει δύο διαστάσεις. H μία αφορά την ασφάλεια των προϊόντων και του προσωπικού και η άλλη την ασφάλεια ως φύλαξη. Ολες οι εταιρείες χορηγοί, επειδή ακριβώς είναι οι αδύναμοι κρίκοι της ασφάλειας, έχουν αποδεχθεί ότι το θέμα αυτό πρέπει να το εναποθέσουν στο κράτος. Καμιά εταιρεία με εντολή των κρατικών αρχών δεν έχει αναπτύξει δικό της σύστημα ασφαλείας. «Οι λόγοι είναι δύο», λένε οι εταιρείες. «Κατ’ αρχήν πρέπει να υπάρχει ενιαίο και συμπαγές σύστημα στρατηγικής ασφάλειας. Να μην αφήνονται δηλαδή παράθυρα ασφαλείας. Και το δεύτερο είναι ότι δεν μπορούμε να προκαλούμε αναπτύσσοντας κάτι δικό μας».
Το θέμα της ασφάλειας των προϊόντων βεβαίως και του προσωπικού είναι θέμα των εταιρειών. Και αυτό περιλαμβάνει από το να μην υπάρξει σαμποτάζ σε προϊόντα ως να διοργανωθεί με επιτυχία και ασφάλεια μια συναυλία. Μπορεί να φαίνεται αστείο, αλλά οι εταιρείες χορηγοί σπαταλούν εκατοντάδες εργατοώρες εξετάζοντας ποιο είδος κάγκελων θα βάλουν σε μια προολυμπιακή συναυλία του Ρουβά, για να μην υπάρξει ατύχημα σε μια περίοδο κατά την οποία η εταιρεία έχει στραμμένα τα βλέμματα πάνω της.
Παρά την ανάληψη της ασφάλειας από τις κρατικές αρχές, τα κρυφά κονδύλια ασφάλειας είναι τεράστια. Οι εταιρείες δείχνουν να έχουν κατά νου το «καλός είναι ο αγιασμός αλλά πάρε και μια γάτα». Οι περισσότεροι χορηγοί έχουν προσλάβει «συμβούλους» ασφαλείας και ειδικούς στην αντιμετώπιση κρίσεων. Τα στελέχη τους έχουν περάσει από ειδικά σεμινάρια, ενώ λειτουργεί και ένα άτυπο όργανο από τους υπευθύνους ασφαλείας όλων των εταιρειών χορηγών.
Οι κρατικές εταιρείες χορηγοί οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως προέκταση του κράτους – και κατά συνέπεια και την ευθύνη τους μεγάλη -, έχουν δεχθεί τις περισσότερες επισκέψεις «ειδικών», πρώην πρακτόρων, εξπέρ των επικοινωνιών, για να βοηθήσουν. «Ηρθαμε για να βοηθήσουμε» λένε και όλοι καταλαβαίνουν «ήρθαμε για να τα πάρουμε». Τεράστια ποσά έχουν προσφερθεί ως δέλεαρ στους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για το μεγάλο και κερδοφόρο «ναι». H συμβουλή ωστόσο της ΔΑΟΑ προς όλες τις επιχειρήσεις χορηγούς είναι να μην ενδίδουν, γιατί εκτός των άλλων μπορεί να δημιουργηθεί θέμα ασφαλείας.
* Ο «κύριος K.M.» και οι έλεγχοι
Οι εταιρείες ζουν λοιπόν τον δικό τους πόλεμο, ευελπιστώντας ότι το συγκριτικό τους πλεονέκτημα της χορηγίας δεν θα γίνει για κάποιον λόγο μειονέκτημα. Οι εταιρείες δυστυχώς δεν μπορούν να «κλειδώσουν» όπως οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Πόσο μάλλον όταν η αντίληψη του τρομοκράτη δεν συμβαδίζει με αυτό που οι περισσότεροι θεωρούν απλή λογική. Ενα χτύπημα μπορεί να έχει ως στόχο κάτι που για τον παρατηρητή είναι αδιανόητο. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι οι εργαζόμενοι στις εταιρείες χορηγούς που θα αποτελέσουν το ολυμπιακό τμήμα έχουν περάσει διακριτικά από εξονυχιστικό έλεγχο ασφαλείας. Στα σενάρια της ΔΑΟΑ σενάριο υψηλής πιθανότητας θεωρείται αυτό κατά το οποίο κάποιος εθελοντής ή εργαζόμενος σε εταιρεία χορηγό είναι συνεργάτης τρομοκρατών.
Καμία από τις εταιρείες χορηγούς βέβαια δεν φοβάται αυτό που είπε ο υπεύθυνος ασφαλείας κρατικής εταιρείας στη συνάντηση των επικεφαλής ασφαλείας: «Μπορεί να μας ψεκάσουν με αεροπλάνο». Τα μέτρα που υπάρχουν δεν αφήνουν τέτοια περιθώρια. Ισως τελικά ο μεγαλύτερος εχθρός της ολυμπιακής ασφάλειας να είναι όπως έλεγε στέλεχος πολυεθνικής, ο «κύριος K. M.». Οπου K. M. είναι, δεν είναι άλλος «από τον κάφρο τον Μήτσο, ο οποίος μπορεί να πουλάει ξαναπαγωμένα και αλλοιωμένα παγωτά στέλνοντας στον παράδεισο μερικές δεκάδες επισκέπτες και στην κόλαση τους Ολυμπιακούς και την ασφάλειά τους».
