ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΜΑΪΟΣ
Τα υπόγεια ρεύματα και οι επικοινωνίες που αναδείχθηκαν στην κρίση των Ιεροσολύμων αποτελούν τη μεγαλύτερη δυσκολία για Πανορθόδοξη Σύνοδο που θα συνέλθει αύριο στο Φανάρι.
Το πλέγμα των προσωπικών σχέσεων και προσωπικών στρατηγικών που κρύβεται πίσω από την κρίση μπορεί κάθε στιγμή να οδηγήσει σε εκρηκτικές καταστάσεις, φοβούνται στο Φανάρι. Οσο ο κ. Ειρηναίος επιμένει να μην αντιλαμβάνεται την καθολική πεποίθηση που έχει δημιουργηθεί γύρω από τη θέση του στα Ιεροσόλυμα και να δίνει μάχες οπλισμένος με τα «τενεκεδένια ξίφη» που τον εφοδιάζει η ομάδα των συμβούλων του, τα πράγματα δεν θα είναι όσο απλά φαίνονται.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χριστόδουλος που πρωταγωνίστησε στην εκλογή του κ. Ειρηναίου συνεχίζει – λένε πηγές στα Ιεροσόλυμα και στην Αθήνα – να τον στηρίζει σιωπηρά, να τον «καθοδηγεί». Οι καθηρημένοι αρχιμανδρίτες που εμφανίστηκαν και πάλι στα Ιεροσόλυμα στο περιβάλλον του κ. Ειρηναίου και οι σύμβουλοι που εξωθούν τον κ. Ειρηναίο στα άκρα και την αδιαλλαξία είναι όλοι άνθρωποι του Αρχιεπισκόπου, λένε οι Ιεροσολυμίτες και όσοι ξέρουν την ανθρωπογεωγραφία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Οι πάντα αδιευκρίνιστες σχέσεις του κ. Ειρηναίου και του κ. Χριστόδουλου με τον υπόδικο Απόστολο Βαβύλη μπορούν να αναζωπυρώσουν την κρίση που σοβεί στην Εκκλησία της Ελλάδος. H επικίνδυνη αυτή κατάσταση ξεπερνά τα όρια των Ιεροσολύμων και απαιτείται πανορθόδοξη ενέργεια για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της, λένε στο Φανάρι.
Πέρα από την υπόγεια αυτή διάσταση που θα μπορούσε να διαιρέσει επικίνδυνα την Ορθοδοξία, τα μηνύματα που φθάνουν απ’ όλες τις πλευρές στο Φανάρι πείθουν ότι υπάρχει συναντίληψη στο θέμα των Ιεροσολύμων. H Ορθοδοξία, από την Αφρική ως το Βλαδιβοστόκ, συμμερίζεται την ίδια αντίληψη λύπης και ντροπής για τις εικόνες που ξετυλίγονται στους Αγίους Τόπους. Αισθάνεται κοινή την ευθύνη για τον εξοβελισμό αυτών των εικόνων.
Κανένας δεν βλέπει γενικότερα προβλήματα ή «συγκρούσεις αρχών» πίσω από την κρίση στα Ιεροσόλυμα. H σύγκρουση είναι προσωπική, αφορά την προσωπικότητα του Πατριάρχη Ειρηναίου και τις σχέσεις του με την Αγιοταφική Αδελφότητα, τη Σύνοδο του Πατριαρχείου, το πλήρωμα της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων.
Καμία από αυτές τις παραμέτρους δεν προαναγγέλλει ιδιαίτερες δυσκολίες. Και οι πολιτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στην κρίση δείχνουν να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. Αποδέχονται τις αλλαγές που επέφεραν η Σύνοδος και η Αγιοταφική Αδελφότητα. Ακόμη και οι δυνάμεις που επωφελήθηκαν από τις ενέργειες για τις οποίες κατηγορείται ο κ. Ειρηναίος δεν έχουν πλέον λόγο να τον στηρίξουν. H πλήρης νομιμοποίηση των συναλλαγών που έγιναν διευκολύνεται από την τιμωρία των αυτουργών. H απομάκρυνσή τους θα λειτουργήσει ως «κάθαρση» και καταλλαγή στα πάθη που έχει ξεσηκώσει η εκτόπιση της ακίνητης περιουσίας του Πατριαρχείου…
H επιφανειακά απλή αυτή κατάσταση θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί και με αυτόνομες ενέργειες του κάθε Πατριαρχείου που θα ακολουθούσε τις αποφάσεις της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Αλλά η συνολική διάσταση της κρίσης οδήγησε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην απόφαση για Πανορθόδοξο Σύνοδο. Απαντά έτσι με μια μεγάλη πρόκληση για την Ορθοδοξία αναδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα και τη σοφία της εκκλησιολογικής παράδοσης της Ορθοδοξίας. Χωρίς να καταργεί το αυτοδιοίκητο των τοπικών εκκλησιών, χωρίς να δημιουργεί συγκεντρωτικές δομές που αιχμαλωτίζουν και διαφθείρουν τις Εκκλησίες, το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιστρατεύει – κάθε φορά που παρουσιάζεται η ανάγκη – απόψεις και βούληση από όλες τις ορθόδοξες Εκκλησίες.
Τα μείζονα αυτά σώματα της Εκκλησίας – όπως η Πανορθόδοξος Σύνοδος – συγκροτούνται ad hoc, αλλά έχουν τη σύνθεση και την εξουσιοδότηση να αποφασίζουν όποια μέτρα θα κρίνουν σκόπιμα για να αντιμετωπισθούν τα ζητήματα για τα οποία συγκαλούνται. Οι αποφάσεις των σωμάτων αυτών που στηρίζονται πάντα στη συναντίληψη και συναίνεση είναι τελεσίδικες και υποχρεωτικές για όλους.
