Ασχολούμενη είτε με τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία είτε με τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην Ισπανία και στο εξωτερικό, η Σολεδάδ Πουέρτολας περνά τις ημέρες της γράφοντας στην παλιά μονοκατοικία της στα προάστια της Μαδρίτης, όπου, δέχθηκε τον συνεργάτη του «Βήματος». Γυναίκα λεπτεπίλεπτη, με μια φυσική και εύθραυστη κομψότητα, εκπέμπει έναν αέρα κάπως υπερβολικής ευαισθησίας. Με το πέρασμα της ώρας η συζήτηση απλώνεται σε θέματα που την απασχολούν, όπως στις στροφές της ζωής, στις συμπτώσεις που μοιάζουν τέτοιες αλλά που κατά βάθος ίσως και να μην είναι, στο πώς επιλέγει κάθε φορά τον κεντρικό χαρακτήρα, στις περιπέτειες της Αουρόρα, της ηρωΐδας του βιβλίου της «Μένει η νύχτα» και, φυσικά, στο βραβείο Planeta. Πάνε 10 χρόνια που της το απένειμαν και η αλήθεια είναι ότι δεν έκρυψε την έκπληξή της για το ότι 10 χρόνια μετά κάποιος ανακάλυψε αυτό το βιβλίο στην Ελλάδα. Το βραβείο Planeta είναι το πιο εμπορικό στην Ισπανία και κάθε Οκτώβριο προκαταβάλλει 100 εκατ. δρχ. στον νικητή του έναντι πρακτικά εξασφαλισμένων πωλήσεων που ξεπερνούν τα 200.000 αντίτυπα.
Ποια είναι η σημασία της επιλογής του φύλου του αφηγητή, της φωνής και του προσώπου;
«Οταν εγώ, ως συγγραφέας, δημιουργώ έναν αφηγητή αρσενικό, αυτόματα δημιουργείται και μια απόσταση που την προκαλεί το ίδιο το φύλο. Είναι κάτι αρκετά βολικό και άνετο για μένα. Γι’ αυτό και τα πρώτα μυθιστορήματά μου έχουν αρσενικούς αφηγητές, όπως και αυτό που γράφω τώρα. Κατά τη γνώμη μου, το να μπω στο πετσί ενός άντρα είναι κάτι που προσδίδει πολλά πλεονεκτήματα και πρώτα από όλα την απόσταση. Από την άλλη πλευρά, είναι διασκεδαστικό αφού είναι ο χαρακτήρας που γνωρίζω λιγότερο και για τον οποίο μπορώ να φανταστώ πολύ περισσότερα πράγματα. Αφήνει λοιπόν περισσότερα περιθώρια δημιουργικότητας. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με έναν γυναικείο χαρακτήρα, είναι όμως κάτι που στοιχίζει πολύ περισσότερη δουλειά, τουλάχιστον σε μένα. Τώρα, όσον αφορά το γιατί επιλέγω κάθε φορά τον ένα ή τον άλλο χαρακτήρα, είναι κάτι που δεν μπορώ να απαντήσω. Είναι σχεδόν αντιδράσεις που αναζητεί κανείς ίσως από το τελευταίο μυθιστόρημα. Το τελευταίο μυθιστόρημά μου είχε γυναίκα αφηγήτρια και τώρα ενστικτωδώς είχα διάθεση να δημιουργήσω μια αντρική φωνή. Ετσι κάπως προέκυψε και η φωνή της Αουρόρα».
Εχει κανείς την αίσθηση ότι η ηρωίδα σας Αουρόρα αναζητεί κάτι χωρίς να ορίζει τι.
«Η Αουρόρα είναι ένας χαρακτήρας που φαίνεται ότι θα πει πολλά, στο τέλος όμως δεν λέει σχεδόν τίποτε. Ορίζεται από τον χαρακτήρα της, από τα συναισθήματά της, από τις σχέσεις της με τους άλλους, ευθέως όμως η ίδια ορίζεται ελάχιστα. Δεν θέλει να ψάξει πολύ τα πράγματα που της συμβαίνουν, δεν θέλει να βυθιστεί σε βαθυστόχαστους συλλογισμούς, αναζητεί αυτό το κάτι που λέμε στη ζωή, αυτό το κάτι που αναζητεί ο καθένας και που κανένας δεν είναι σε θέση να ορίσει επακριβώς. Ή μάλλον υπάρχουν μερικοί που μπορούν να το κάνουν και άλλοι που δεν μπορούν. Η Αουρόρα ανήκει σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία. Δεν υπάρχει ιδιαίτερος συλλογισμός ούτε στοχασμός εκ μέρους της. Θέλει να βγει από το καβούκι της, να νιώσει, να ερωτευθεί, χωρίς όμως να ξέρει προς τα πού θέλει ακριβώς να κινηθεί».
Η ματιά του συγγραφέα σε τι διαφέρει από αυτήν των υπολοίπων;
«Εξαρτάται από τον τύπο του συγγραφέα. Υπάρχει ένας τύπος συγγραφέα, που είναι αυτός που λιγότερο με ενδιαφέρει, ο οποίος δεν προσφέρει τίποτε, δεν προσφέρει μια νέα ματιά, μια νέα οπτική γωνία ή έναν νέο τρόπο θέασης. Η ματιά του συγγραφέα πρέπει, είναι υποχρεωμένη, να είναι διαφορετική, ιδιαίτερη. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα είναι αυτόματα εξαιρετική ή εκπληκτική. Αυτό που οφείλει είναι να είναι δική του, προσωπική, ξεχωριστή, αληθινή. Η ματιά του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετική από αυτήν των υπολοίπων. Αυτό που διακρίνει τον συγγραφέα είναι ότι είναι ικανός να πιστέψει σε αυτή τη ματιά και με την πίστη του αυτή να μπορέσει να την εκφράσει. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο συγγραφέας είναι η πίστη πίστη ικανή να ξεπεράσει κάθε είδους δοκιμασίες ότι η ματιά του είναι πρωτότυπη, αληθινή».
Και ο χρόνος τι ρόλο παίζει σε αυτό το παιχνίδι της ματιάς και της αφήγησης;
«Ο χρόνος… Ο χρόνος είναι αυτό που πραγματικά αλλάζει. Είμαστε πρόσωπα μέσα στον χρόνο. Ο χρόνος είναι η πεμπτουσία όχι μόνο της λογοτεχνίας αλλά και της ίδιας της ζωής. Την ίδια στιγμή που λέμε κάτι αυτόματα αυτό αποτελεί μέρος του παρελθόντος, άρα θα πρέπει να το εκφράσουμε εκ νέου, στο σήμερα. Το παρελθόν είναι βέβαια πολύ χρήσιμο. Μία από τις κυριότερες πηγές έμπνευσής μου, της ζωής μου, είναι ο Πλάτωνας. Εχω την αίσθηση ότι τα πάντα έχουν ειπωθεί από αυτόν. Η λογοτεχνία, η καλή λογοτεχνία, σου παρέχει αυτή την αίσθηση της δημιουργίας ενός χρονικού σύμπαντος, ενός ιδιαίτερου ρυθμού. Είναι ένα υποκατάστατο του μεγάλου χρόνου: μπαίνεις σε ένα μυθιστόρημα και βρίσκεσαι πια σε άλλο χρόνο. Αυτή η αίσθηση είναι, κατά τη γνώμη μου, ό,τι καλύτερο μπορεί να συμβεί σε ένα μυθιστόρημα, με την ελπίδα πάντα ότι ο αναγνώστης θα απορροφηθεί από αυτό το χρονικό σύμπαν. Πρόκειται πλέον για την κατάκτηση του χρόνου…».
Η Σολεδάδ Πουέρτολας θα βρίσκεται αύριο στην Αθήνα για την παρουσίαση του μυθιστορήματός της «Μένει η νύχτα» (εκδόσεις Σέλας). Στο Ινστιτούτο Θερβάντες (Σκουφά 31), στις 7 μ.μ.
